Ćwiczenia nie zawsze poprawiają zdrowie psychiczne? Wiele zależy od tego czynnika

Z niemal każdej strony słyszymy, że aktywność fizyczna jest dobrym sposobem na poprawę zdrowia psychicznego. Okazuje się jednak, że to, jakie wyciągniemy korzyści z treningu, zależy nie od samych ćwiczeń, ale czegoś bardziej ogólnego – kontekstu.

Publikacja: 10.07.2025 14:43

Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależ

Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależności od tego, z kim była wykonywana, gdzie, kiedy i jak.

Foto: Adobe Stock

Do tej pory badania nad aktywnością fizyczną skupiały się na tym, jak długo ktoś ćwiczył lub ile spalił kalorii. Zespół naukowców z trzech amerykańskich uczelni postanowił podejść do tematu w nieco inny sposób. Choć badania pokazują, że aktywność fizyczna podejmowana w wolnym czasie, taka jak bieganie, joga czy jazda na rowerze, koreluje z lepszymi wynikami w zakresie zdrowia psychicznego, korzyści nie są takie same. Według badaczy wiele zależy od środowiska oraz okoliczności, które towarzyszyły danej aktywności. Wyniki badania zostały opublikowane w Medicine & Science in Sports & Exercise.

Ćwiczenia a zdrowie psychiczne. Jak wyglądało badanie?

Patrick O’Connor, profesor w Katedrze Kinezjologii w Mary Frances Early College of Education University of Georgia i jeden z autorów badania przyznał, że do tej pory „dawka ćwiczeń była dominującym sposobem, w jaki naukowcy próbowali zrozumieć, jak aktywność fizyczna może wpływać na zdrowie psychiczne, często ignorując, czy te minuty były spędzone na ćwiczeniach z przyjacielem, czy w ramach gry”.

Aby sprawdzić, w jaki sposób aktywność fizyczna może wpływać na nasze samopoczucie psychiczne, zespół przeanalizował trzy rodzaje badań. Pierwszą grupę stanowiły szeroko zakrojone badania epidemiologiczne poświęcone wzorcom zdrowotnym w populacjach. Druga grupa obejmowała randomizowane badania kontrolowane, w których niektóre grupy wykonywały ćwiczenia fizyczne, a inne nie, zaś trzecia – badania poświęcone czynnikom kontekstowym związanym z aktywnością fizyczną.

Wpływ aktywności na samopoczucie nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać

Do jakich wniosków doszli naukowcy? Wiele badań faktycznie wykazało, że osoby, które regularnie podejmują aktywność w czasie wolnym, mają niższy poziom depresji i lęku. Zespół zauważył jednak, że nie chodzi o aktywności związane z pracą, aktywnym dojazdem do pracy lub czynnościami wykonywanymi w domu (np. sprzątaniem). W tym przypadku dowody potwierdzające związek między zdrowiem psychicznym a ruchem były niewystarczające.

Liczne randomizowane badania kontrolowane również wykazały, że regularne ćwiczenia poprawiają zdrowie psychiczne, zwłaszcza u osób cierpiących na zaburzenia na tym tle. Minusem badań było to, że zazwyczaj opierały się na małych i jednorodnych próbach oraz obejmowały krótki okres. Co za tym idzie, ich wyników prawdopodobnie nie da się uogólnić i odnieść do większych grup. Co więcej, te same badania wykazały, że u osób, które nie cierpiały na zaburzenia, średni wpływ ćwiczeń na zdrowie psychiczne był raczej niewielki.

Reklama
Reklama

Czytaj więcej

Tego lepiej nie jeść przed snem. Naukowcy ostrzegają: Zwiększa ryzyko koszmarów

Liczy się to jak, gdzie i dlaczego ćwiczysz

Najmniej liczne, ale potencjalnie najważniejsze dowody odnosiły się do czynników kontekstowych. Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależności od tego, z kim była wykonywana, gdzie, kiedy i jak. Okazuje się, że kontekst może mieć równie duże znaczenie, jak intensywność czy ilość aktywności fizycznej.

„Na przykład, jeśli piłkarz biegnie po boisku i kopie piłkę, która decyduje o zwycięstwie, jego zdrowie psychiczne jest fantastyczne” – powiedział O’Connor. „Z drugiej strony, jeśli wykonujesz dokładnie te same ćwiczenia, ale nie osiągasz celu, i ludzie cię obwiniają, prawdopodobnie czujesz się zupełnie inaczej. Takie anegdoty pokazują, jak ważny jest kontekst, nawet gdy ludzie wykonują podobną dawkę ćwiczeń” – dodał.

Kontekst odnosi się także do stylu instruktora, który prowadzi zajęcia, a nawet warunków zewnętrznych, takich jak pogoda czy pora dnia. Obecne dowody są jednak niewystarczające, aby określić, które zmienne kontekstowe są najważniejsze i mają największy wpływ na zdrowie psychiczne. Zespół przyznaje, że większy postęp w tej dziedzinie zależy od tego, czy w projektach badawczych dotyczących relacji między aktywnością fizyczną a zdrowiem psychicznym zostaną uwzględnione czynniki kontekstowe.

Czytaj więcej

Powszechne założenie dotyczące starzenia się jest błędne? Nowe odkrycie naukowców

„Informujemy naukowców, że potrzebne są większe i dłuższe badania kontrolowane, aby przedstawić przekonujące argumenty, czy ćwiczenia rzeczywiście wpływają na zdrowie psychiczne, czy nie” – przyznał O’Connor. 

Reklama
Reklama

Dla naukowca wniosek jest jasny – liczy się nie tylko ruch, a wpływ ćwiczeń na zdrowie psychiczne zależy od znaczenia danej aktywności fizycznej, otoczenia oraz doświadczenia towarzyszącego tej aktywności. „Jeśli staramy się pomóc ludziom w zdrowiu psychicznym poprzez ćwiczenia, musimy nie tylko myśleć o dawce i sposobie, ale także zadać sobie pytanie: jaki jest kontekst?” – stwierdził O’Connor. Kluczem wydaje się być zatem dopasowanie ćwiczeń do swoich preferencji oraz okoliczności. Dzięki temu możemy zwiększyć ich pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne.

Źródła:

coe.uga.edu

journals.lww.com

neurosciencenews.com

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, nie może zastąpić kontaktu z lekarzem. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy medycznej, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Psychologia
Przepraszanie nie zawsze jest wyrazem kultury osobistej. Osłabia pozycję kobiet w biznesie
Psychologia
Dr Katarzyna Wasilewska: Najważniejsze w macierzyństwie jest bycie dobrą dla samej siebie
Psychologia
Ambition gap czyli dysproporcja w poziomie ambicji między partnerami zagraża związkowi?
Psychologia
Raport „Dobrostan Polek 2025” pokazał, ile musi dziś zarabiać kobieta, żeby dobrze się czuć
Psychologia
Nomofobia to współczesna forma uzależnienia. Czego dotyczy i jak sobie z nią radzić?
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama