Polska wypada z dyrektoriatu Europy

W trójkącie między Londynem, Paryżem i Berlinem intensywność i waga kontaktów dawno nie były tak wielkie. W czwartek kanclerz Friedrich Merz podpisał z premierem Keirem Starmerem Traktat z Kensington: pierwsze dwustronne porozumienie strategiczne między oboma krajami. Tydzień wcześniej to Emmanuel Macron przyjechał z wizytą państwową nad Tamizę, aby również po raz pierwszy podjąć rozmowy o koordynacji doktryny nuklearnej między oboma krajami. W tym tygodniu francuski przywódca będzie zaś przyjmowany w Berlinie przez Merza.

– Nie możemy już bezwzględnie polegać na gwarancjach bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych. Jeśli okaże się, że Ameryka przestanie bronić Europy, musimy mieć plan B – mówią „Rzeczpospolitej” wysokiej rangi niemieckie źródła dyplomatyczne.

Do niedawna mowa jednak była w tym kontekście nie o trójkącie, a o czworokącie z Polską. Jeszcze w maju Donald Tusk pojechał razem z Merzem, Macronem i Starmerem do Kijowa. Był to spektakularny znak solidarności czterech krajów wobec Rosji. W ukraińskiej stolicy połączył się z nimi oraz z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim przez telefon Donald Trump. 

Donald Tusk nie odważył się zadeklarować gotowości do udziału Polski w misji rozjemczej w Ukrainie

Jednak nasi rozmówcy w Berlinie tłumaczą, że już wiele miesięcy wcześniej Tusk ostrzegł swoich europejskich partnerów, że staje przed wyzwaniem powrotu nacjonalistycznych populistów do władzy w Warszawie i nie może podejmować zbyt daleko idących zobowiązań na polu dyplomatycznym.

Dotyczy to w szczególności gotowości do udziału w misji rozjemczej w Ukrainie, kiedy już nastanie pokój w tym kraju. Tusk bardzo twardo odrzucił ten pomysł, gdy do Warszawy w grudniu zeszłego roku przyjechał Macron.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Karol Nawrocki ma szansę zostać partnerem Donalda Trumpa. Co załatwi dla Polski w USA?

Donald Trump uważa, że to jego kandydat wygrał ostatnie wybory w Polsce. To kapitał polityczny, k...

– Francuzi i Brytyjczycy wysunęli ten pomysł, aby pokazać Trumpowi, że są gotowi w bardzo znaczący sposób przyczynić się do pokoju w Ukrainie i powinni być włączeni przez Biały Dom do rokowań nad warunkami zakończenia wojny. Niemcy zawsze uważali, że bez zaangażowania Amerykanów w tę misję nie będzie ona możliwa. Ale nigdy samej koncepcji nie odrzucaliśmy – mówią nasi rozmówcy w Berlinie.

Inny sygnał daleko posuniętej ostrożności Tuska wobec narastającego poparcia dla PiS, Konfederacji i ruchu Grzegorza Brauna dotyczy nowego traktatu polsko-niemieckiego. Nie ma o nim mowy, bo oba kraje musiałyby znaleźć wcześniej rozwiązanie dla tak drażliwych kwestii jak reparacje czy status mniejszości polskiej za Odrą.

– Tusk zachował daleko idącą ostrożność, a i tak przegrał wybory. Na ile to miało sens? – zastanawiają się jednak nasi rozmówcy. 

Mimo wszystko, gdyby polski premier zdobył się na większą odwagę, drzwi do rodzącego się nowego formatu bezpieczeństwa byłyby dla Polski otwarte. O tym mówił Merz na konferencji prasowej w Berlinie w piątek, wspominając w tym kontekście także o Włoszech. W maju Tusk podpisał z Macronem w Nancy nowy polsko-francuski traktat strategiczny. Minister ds. europejskich Wielkiej Brytanii Stephen Doughty powiedział „Rzeczpospolitej”, że podobne porozumienie powinno zostać zawarte między Polską i Zjednoczonym Królestwem przed końcem tego roku.