Jakie kary grożą za kierowanie autem bez uprawnień? Trzy scenariusze wydarzeń

Każdy, kto wsiądzie za kierownicę bez posiadania odpowiednich uprawnień, musi liczyć się z surowymi konsekwencji. Dokładny wymiar kary zależy od okoliczności, w jakich doszło do złamania przepisów. W wersji najłagodniejszej można dostać grzywnę w wysokości co najmniej 1500 zł i zakaz prowadzenia pojazdów przez okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Publikacja: 21.05.2025 06:43

Kierowanie autem bez uprawnień może się skończyć dla kierowcy dotkliwymi karami

Kierowanie autem bez uprawnień może się skończyć dla kierowcy dotkliwymi karami

Foto: KFP, Wojtek Jakubowski

Kierowanie autem bez uprawnień może być traktowane jak wykroczenie (wtedy osoba prowadząca pojazd karana jest na podstawie przepisów Kodeksu wykroczeń) lub jak przestępstwo (wówczas obowiązują przepisy Kodeksu karnego). W drugim przypadku kierowca może być ukarany na podstawie art. 244 Kodeksu karnego (który mówi o karze za złamanie sądowego zakazu prowadzenia pojazdów) lub art. 180a Kodeksu karnego (ten przepis dotyczy prowadzenia pojazdu po cofnięciu uprawnień). Oto, jakie dokładnie kary grożą kierowcy w każdym z tych scenariuszy.

Kierowanie autem bez uprawnień – kary z Kodeksu wykroczeń

O prowadzeniu pojazdu bez uprawnień można mówić wtedy, gdy na przykład:

  • kierowca nie ma prawa jazdy, ponieważ nie zdał egzaminu;
  • kierowca jest w wieku, który nie pozwala jeszcze na zdawanie egzaminu;
  • kierowca utracił uprawnienia do kierowania pojazdami, ale nie obowiązuje go już zakaz prowadzenia pojazdów ani decyzja o cofnięciu uprawnień do prowadzenia pojazdów.

W takich okolicznościach osoba prowadząca pojazd popełnia wykroczenie z art. 94 paragraf 1 Kodeksu wykroczeń. Przepis ten mówi o tym, że: „Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1500 złotych”. Maksymalna kwota grzywny, jaką może nałożyć sąd to 30 tys. zł. Na tym jednak nie koniec kar. W art. 94 jest też paragraf trzeci, który mówi o tym, że wobec osoby prowadzącej pojazd bez uprawnień sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy od 3 lat.

Czytaj więcej

Polska rośnie w motoryzacyjną siłę. Jedyny salon Pagani w tej części Europy

Kara za prowadzenie pojazdu przez osobę, która ma sądowy zakaz

Osoba, która usiądzie za kółko w trakcie trwania sądowego zakazu prowadzenia pojazdu, popełnia przestępstwo z art. 244 Kodeksu karnego (k.k.), za które grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Przepis ten ma zapobiegać lekceważeniu przez kierowców sądowych zakazów prowadzenia pojazdów. Osoba łamiąca sądowy zakaz prowadzenia pojazdów obligatoryjnie karana jest również kolejnym zakazem na okres 1 roku do lat 15 (mówi o tym art. 42 paragraf 1a k.k.). Dodatkowo sąd nakazuje wypłacenie świadczenia na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 6 tys. zł do 60 tys. zł (art. 43a paragraf 2 k.k.).

Kara za prowadzenie pojazdu mimo cofnięcia uprawnień

Trzeci scenariusz dotyczy sytuacji, w której kierowca na mocy decyzji administracyjnej wydanej przez starostę ma cofnięte uprawnienia do kierowania pojazdami. Osoba, która w takich okolicznościach wsiada za kółko, musi się liczyć z tym, że zostanie ukarana na podstawie art. 180a Kodeksu karnego. Przepis ten mówi o tym, że: „Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Dodatkowo w tych okolicznościach sąd, na podstawie art. 42 paragraf 1a k.k., ma obowiązek orzec zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w wymiarze od 1 roku do lat 15.

Czytaj więcej

Bezpieczeństwo dzieci na drogach. Polskie miasta daleko w europejskim rankingu

Przypomnijmy, że decyzja administracyjna o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami wydawana jest np. z powodu:

  • przekroczenia dopuszczalnej liczby punktów karnych;
  • przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdami stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;
  • orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów (sąd wydaje zakaz, decyzja administracyjna starosty idzie w ślad za nim).

W ostatnim przypadku (cofnięcie uprawnień na podstawie orzeczenia sądu o zakazie prowadzenia pojazdów) ma zastosowanie zarówno art. 180a k.k., jak i art. 244 k.k.

Brak uprawnień do prowadzenia pojazdów a brak dokumentów

Warto przypomnieć, że brak uprawnień do kierowania pojazdami nie jest tym samym, co brak dokumentów potwierdzających te uprawnienia. Zgodnie z obowiązującymi obecnie w Polsce przepisami kierowca nie musi mieć przy sobie prawa jazdy. Wszystkie dane, które są sprawdzane przy kontroli drogowej, znajdują się w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). Brak obowiązku wożenia ze sobą dokumentu potwierdzającego uprawnienia dotyczy jednak tylko polskich obywateli poruszających się po Polsce i legitymujących się polskim prawem jazdy. Osoby innej narodowości, które jeżdżą po naszych drogach na podstawie zagranicznych praw jazdy, mają obowiązek okazywania fizycznego dokumentu podczas kontroli drogowej.

Prawo drogowe
Skarbówka sprzedaje auta pijanych kierowców. Wiadomo „ile zarobiła"
Praca, Emerytury i renty
Ważne zmiany dla emerytów od czerwca. Kiedy ZUS zmniejszy świadczenie?
Spadki i darowizny
Odziedziczyłeś majątek? By dysponować spadkiem, musisz mieć ten dokument
Dobra osobiste
Po błędnej diagnozie nie zdążyła pożegnać się z dzieckiem. Sąd wycenił ból matki
Praca, Emerytury i renty
Na tę informację czekają miliony seniorów. Znamy termin wypłaty 14. emerytury