Reklama

Skąd popularność „Chłopek”? Elity uprawiają chłopomanię, gdy mają zysk polityczny

Cały dyskurs o pańszczyźnie i o traumie z nią związanej kapituluje w obliczu faktu, że wieś jest solidarna w swoich wartościach, bez względu na to, czy chodzi o dwór, czy o kurną chatę.

Publikacja: 18.07.2025 09:50

„Wesele krakowskie”, Wincenty Wodzinowski, 1901 r.

„Wesele krakowskie”, Wincenty Wodzinowski, 1901 r.

Foto: Muzeum Narodowe Lublin

Paweł Rzewuski

Reklama

W ostatnim czasie tematy szeroko rozumianej ludowej historii wsi stają się coraz bardziej popularne, zwłaszcza w narracji opartej na krzywdzie. Tutaj magicznym, niemal straszliwym słowem, które buduje dyskurs, jest pańszczyzna. Co i rusz można natrafić na kolejną publikację dotykającą tego zagadnienia i wyzysku chłopów: od akademickiej rozprawy „Ludowa historia Polski”, przez psychologizujące artykuły o obecności traumy pańszczyźnianej, po reportaże o „chłopkach”, skupiające się przede wszystkim na bolesnym doświadczeniu jednostek. Gdzieś na samym końcu tej wyliczanki należy umiejscowić sensacyjne, pseudonaukowe teksty, pisane pod tezę o relacji szlachecko-chłopskiej, sprowadzonej do jednego wymiaru – niemalże terroru. Pańszczyzna ostatecznie okazała się kategorią poznawczą mającą rzekomo tłumaczyć świat.

Pozostało jeszcze 96% artykułu

Tylko 99 zł za rok czytania.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję? - możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Reklama

Arcybiskup Aleksios odprawia nabożeństwo w cerkwi św. Porfiriusza

Reportaż o ostatnich chrześcijanach w Strefie Gazy

Choinki już się w centrum Gazy nie stawia. A Baba Noel, arabski Święty Mikołaj, nie chodzi po ulicach. Coraz mni...

„Szopy w natarciu”, reż. Isao Takahata, dys. Gutek Film

„Szopy w natarciu”: Zwierzęta kontra cywilizacja

Japoński film animowany „Szopy w natarciu” stworzony przez Studio Ghibli opowiada o jenotach, które bronią swoje...

„Przystanek Tworki”, Grzegorz Łyś, wyd. W.A.B.

„Przystanek Tworki”: Tworkowska rodzina

W książce „Przystanek Tworki” Grzegorza Łysia historia polskiej psychiatrii jest opowiadana poprzez losy słynneg...

Nadkomisarz Carl Morck (Matthew Goode, z lewej) oraz jego pomocnik Akram Salim (Alexej Manvelov) z B

„Dept. Q”: Policjant, który bał się złoczyńców

Duńczyków oburzyło przeniesienie przez Netflix miejsca akcji książki ich ukochanego pisarza Jussiego Adlera-Olse...

Sprzedaż motocykli mocno się rozpędza

Materiał Promocyjny

Sprzedaż motocykli mocno się rozpędza

Moda na motocykle przybiera na sile już od kilku lat. W ubiegłym roku liczba nowych rejestracji była dwa razy wyższa niż pięć lat wcześniej.

„Pewnego razu w Paryżu”, reż. Cédric Klapisch, dystr. Kino Świa

„Pewnego razu w Paryżu”: Hołd dla miasta i wielkich nazwisk

„Pewnego razu w Paryżu” Cédrica Klapischa to piękna francuska bajeczka ku pokrzepieniu serc. Widzowie kochają ta...

Nowość dla subskrybentów – Płatności powtarzalne BLIK!

Materiał Promocyjny

Nowość dla subskrybentów – Płatności powtarzalne BLIK!

Andy Byron zrezygnował. „Astronomer jest wierny wartościom i kulturze”

Społeczeństwo

Andy Byron zrezygnował. „Astronomer jest wierny wartościom i kulturze”

Słowa o „wieszaniu za zdradę”. Jak Polacy oceniają wypowiedź Andrzeja Dudy? Sondaż

Ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Bodnar

Ambasada Ukrainy reaguje na fałszywe informacje ws. Bodnara. „Manipulacja”

Jakub Nowak, pisarz, teoretyk mediów i nauczyciel akademicki

Dług za buty do koszykówki. O latach 90. i transformacji bez nostalgii

„Szopy w natarciu”, reż. Isao Takahata, dys. Gutek Film

„Szopy w natarciu”: Zwierzęta kontra cywilizacja

„Przystanek Tworki”, Grzegorz Łyś, wyd. W.A.B.

„Przystanek Tworki”: Tworkowska rodzina

Nadkomisarz Carl Morck (Matthew Goode, z lewej) oraz jego pomocnik Akram Salim (Alexej Manvelov) z B

„Dept. Q”: Policjant, który bał się złoczyńców

„Pewnego razu w Paryżu”, reż. Cédric Klapisch, dystr. Kino Świa

„Pewnego razu w Paryżu”: Hołd dla miasta i wielkich nazwisk

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1243

Konflikty zbrojne

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1243

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1242

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1242

Andy Byron zrezygnował. „Astronomer jest wierny wartościom i kulturze”

Społeczeństwo

Andy Byron zrezygnował. „Astronomer jest wierny wartościom i kulturze”

Ukraina ma propozycję dla Rosji. „Jesteśmy gotowi”

Konflikty zbrojne

Ukraina ma propozycję dla Rosji. „Jesteśmy gotowi”

Arcybiskup Aleksios odprawia nabożeństwo w cerkwi św. Porfiriusza

Reportaż o ostatnich chrześcijanach w Strefie Gazy

Konflikty zbrojne

Putinomika, czyli jak rosyjska gospodarka zaczyna dołować

Model Turbo ma dwa silniki o łącznej mocy 24 000 W zasilane akumulatorem 1800 Wh

Biznes Ludzie Startupy

Ile można wycisnąć z hulajnogi? Ten start-up chce pobić światowy rekord

Jana Paweł z Adamczychy na wakacjach w Turcji

Platformy streamingowe

Znamy datę premiery drugiego sezonu „1670”