Budżet państwa pokryje część składek ZUS artystów. Pomysł z opłatą reprograficzną nieaktualny

Rząd planuje dopłacać do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osobom posiadającym status artysty zawodowego, które mało zarabiają. Projekt ustawy właśnie trafił do konsultacji.

Publikacja: 01.05.2025 10:44

Budżet państwa pokryje część składek ZUS artystów. Pomysł z opłatą reprograficzną nieaktualny

Foto: Adobe Stock

Tak wynika z projektu ustawy o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny, który trafił do konsultacji.

Dlaczego dopłaty do składek artystów są potrzebne?

Od wielu lat narasta problem osób wykonujących zawody artystyczne oraz pracowników sektora kultury i sektora kreatywnego, wynikający przede wszystkim z niedostosowania zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym do specyfiki prowadzonej przez nich działalności. Borykają się oni z niestabilnymi, nieregularnymi lub niewystarczającymi dochodami, co wpływa niekorzystnie na wysokość i częstotliwość opłacania przez nich składek do ZUS. Co więcej, struktura zawieranych umów powoduje, że duża część artystów nie jest w ogóle ubezpieczona i w związku z tym nie może korzystać ze świadczeń: czy to publicznej służby zdrowia czy zasiłku związanego z chorobą i macierzyństwem.

Odpowiedzią Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na problemy tej grupy ma być wprowadzenie, za sprawą wspomnianego projektu, mechanizmu gwarantującego ich stałe ubezpieczenie.

To zresztą nie pierwsza przymiarka do uregulowania sytuacji tych osób. Jeszcze poprzedni rząd prowadził zaawansowane prace w tym obszarze. Ostatecznie zmian jednak nie wprowadzono.

Czytaj więcej

Rośnie liczba pracujących emerytów. Winne są niskie świadczenia

Komu przysługują dopłaty do składek ZUS?

Obecni rządzący zdecydowali się podjąć kolejną próbę. I proponują, aby osoby o najniższych dochodach miały prawo do otrzymania dopłaty celem uzupełnienia ich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do poziomu wynikającego z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Dana osoba uzyska prawo do dopłaty, jeśli będzie posiadała ostateczną decyzję administracyjną stwierdzającą nabycie statusu artysty zawodowego. W tym celu musi: wykazać się dorobkiem artystycznym, udowodnić, że istotna część jej aktywności zawodowej stanowi wykonywanie zawodu artystycznego i wskazać, że w każdym z poprzednich 3 lat podatkowych osiągnęła dochody w związku z taką pracą.

Ale to niejedyna przesłanka uprawniająca do dopłaty, którą trzeba spełnić. Dochód osiągany przez wnioskodawcę w trzech poprzednich latach podatkowych nie może przewyższać średniorocznie 125 proc. dwunastokrotności miesięcznego wynagrodzenia minimalnego w roku złożenia wniosku.

Co więcej, w każdym z poprzednich trzech lat podatkowych musiał on osiągać dochody z związku z wykonywaniem zawodu artystycznego.

Czytaj więcej

Niewiele skarg w sprawie emerytur pomostowych. Przybyło za to wniosków

Kto sfinansuje dopłaty dla artystów?

Środki finansujące dopłatę do składek pochodzić będą z budżetu państwa. Co ciekawe, kwestia finansowania była głównym punktem zapalnym przy poprzednich pomysłach. W jednym z ostatnich projektów przygotowanych przez rząd PiS pomoc dla artystów miała zostać pokryta ze środków pozabudżetowych z opłaty reprograficznej. Efekt? Przedsiębiorcy obawiali się związanej z tym podwyżki opłaty, która wiązałaby się jednocześnie ze wzrostem cen urządzeń powielających i odtwarzających (np. odtwarzaczy MP3 i nagrywarek CD) oraz czystych nośników (np. kart pamięci).

Z kolei prawnicy kwestionowali zgodność projektu w tym zakresie z prawem Unii Europejskiej. Przekonywali wówczas, że opłata reprograficzna nie powinna dofinansowywać należności do ZUS.

Z OSR wynika, że teraz także ustawodawca rozważał takie rozwiązanie.  „Zbadano możliwości przeznaczenia na ten cel części środków z opłaty reprograficznej. Nie jest to jednak możliwe.  Przeznaczenie tych środków na finansowanie kosztów projektu naruszałoby przepisy dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. W związku z tym istniałoby wysokie ryzyko zaskarżenia takiego rodzaju finansowania do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przez organizacje zrzeszające uprawnionych do otrzymywania opłaty reprograficznej (w szczególności gdy ich członkami są wyłącznie podmioty gospodarcze, a nie osoby fizyczne) jak i jej płatników" - wskazują projektodawcy.

Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan jest przeciwnikiem nie tylko finansowania z budżetu państwa takiej pomocy, ale tworzenia w ten sposób wyłomu w systemie ubezpieczeń społecznych.

- Praktyka pokazuje, że jeżeli przyznamy szczególne przywileje jakieś grupie, to zaraz upomną się o nie kolejni – zaznacza.

Etap legislacyjny: Projekt skierowany do konsultacji

Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo w Polsce
Od 1 maja rusza nowy program bezpłatnych badań. Jak z niego skorzystać?
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne