Stowarzyszenie, którego prezesem jest radna otrzymało w 2019 r. od gminy Choszczno (woj. zachodniopomorskie) dwie dotacje celowe na realizację zadań publicznych. Z pieniędzy uzyskanych z dotacji gminy zostały opłacone m. in. dwie faktury VAT wystawione przez firmę A. Nie byłoby w tym niczego złego gdyby nie fakt, że firmę tę prowadzi E.J. będąca jednocześnie radną i prezeską stowarzyszenia, które otrzymało dotację gminy.

Rada Miejska odmówiła stwierdzenia wygaśnięcia mandatu. Uznała, iż nie ma powodu do stwierdzenia złamania przez radną zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy.

Co na to wojewoda

Innego zdania był wojewoda zachodniopomorski, który wydał zarządzenie zastępcze o wygaśnięciu mandatu. Podkreślił, że wykorzystanie mienia komunalnego gminy obejmuje wszystkie przypadki korzystania z niego. Bez znaczenia pozostaje przy tym, na jakiej podstawie ma miejsce korzystanie z tego mienia, z jaką częstotliwością, czy następuje ono odpłatnie czy nieodpłatnie.

Radna zaskarżyła zarządzenie do sądu, ale przegrała w dwóch instancjach.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie podzielił opinię wojewody, że pojęcie „wykorzystania mienia komunalnego gminy” dotyczy wszystkich przypadków korzystania z tego mienia bez względu na częstotliwość takiego postępowania, gdyż wystarczający jest jednorazowy przypadek.

WSA zaznaczył, że wygaśnięcia mandatu radnego nie należy postrzegać w kategoriach elementu sankcji za czyny o charakterze korupcyjnym, jest ono elementem instytucji prawnej, która ma na celu zwiększać zaufanie do działalności organów samorządu terytorialnego i zapewnić prawidłowe ich funkcjonowanie.

W skardze kasacyjnej od wyroku podniesiono, że nie można automatycznie przyjmować, że jakiekolwiek korzystanie przez radnego z mienia komunalnego stanowi wykorzystanie tego mienia w rozumieniu art. 24f ust. 1 ustawy, skutkujące wygaśnięciem mandatu radnego.

NSA w uzasadnieniu przyznał, że z punktu widzenia naruszenia zakazu prowadzenia działalności z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy sprawa nie jest skomplikowana.

Prezes musiała wiedzieć

– Otóż będąca radną prezes stowarzyszenia nie mogła nie wiedzieć, że stowarzyszenie to otrzymało dotację z gminy (z jej gminy, w której jest radną). Tym samym ta sama osoba nie mogła nie wiedzieć, że faktury przez nią wystawione, jako przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą, będą opłacane z dotacji otrzymanych z gminy Choszczno.

Dobry przykład

Zaistniałą sytuację można określić jako wzorcowy przykład wykorzystania przez radną mienia komunalnego gminy, w której uzyskała ona mandat – stwierdził NSA. Jak zaznaczono, nie oznacza to oczywiście tego, że na skutek opłacenia faktur wystawionych przez radną będącą przedsiębiorcą odniosła ona jakieś nadmierne korzyści. Nie jest to jednak konieczne do uznania, że radny wykorzystał mienie komunalne gminy, w której uzyskał mandat.

Jaka definicja

W uzasadnieniu przypomniano, że definicja mienia komunalnego jest w art. 43 ustawy o samorządzie gminnym. Mieniem tym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin. - Mieniem komunalnym są również prawa majątkowe, a więc takie, których wartość można wyrazić w pieniądzu. Dlatego też opłacenie faktur z pieniędzy uzyskanych z dotacji gminy musi być uznane za prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego – wskazał NSA.

Orzeczenie jest prawomocne.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 października 2022 roku.

Sygnatura akt: III OSK 5365/21