Jak przebiega realizacja projektów przedsiębiorstw finansowanych przez PARP ze środków UE? Czy pandemia ich nie powstrzymała lub spowolniła?
Nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. To zależy od konkretnych projektów oraz od sytuacji w jakiej znalazły się poszczególne firmy.
W ramach trzech programów operacyjnych wdrażanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) w fazie realizacji aktualnie znajduje się prawie 6 tys. projektów. Na każde z przedsięwzięć musimy patrzeć indywidualnie. Część z nich realizowana jest zgodnie z planem. Inne wymagają wprowadzenia zmian. Wszyscy beneficjenci, którzy mają problemy w realizacji projektów mogą liczyć na nasze wsparcie i doradztwo. Jeśli tylko jest to możliwe wyrażamy zgodę na zmiany w harmonogramach, wydłużamy terminy realizacji, wprowadzamy stosowne zmiany w umowach. Zależy nam na tym, żeby nasi beneficjenci z sukcesem zrealizowali swoje projekty.
Przedsiębiorcy proszą o zmiany w ich projektach?
Jesteśmy otwarci na potrzeby przedsiębiorców. Staramy się też jak najszybciej przekazywać środki, aby zapewnić w jak największym stopniu płynność realizowanych projektów. Zdajemy sobie sprawę, że w obecnej sytuacji jest to niezmiernie istotne. Szczególnie gdy mamy do czynienia z refundacją wydatków poniesionych przez naszych beneficjentów.
Pandemia pokazała też mocną stronę naszych przedsiębiorców, czyli to, że potrafią szybko przestawić się na inny model świadczenia usług. Mam tu na myśli m.in. branżę usług rozwojowych, w której wiele firm w bardzo szybkim tempie zmieniło ofertę szkoleń i doradztwa na realizowane w formule zdalnej.
Natomiast, co ciekawe, firmy wciąż myślą o rozwoju. Nie widzimy, żeby pandemia wpłynęła negatywnie na zainteresowanie przedsiębiorców ogłaszanymi przez PARP konkursami. Wręcz przeciwnie – mamy dużo więcej zgłoszeń w konkursach niż przed pandemią, w niektórych konkursach kilkakrotnie więcej.
Czy dziś można mieć pewność, że wszystkie dotowane inwestycje firm zostaną zakończone i rozliczone przed końcem 2023 r.?
Oczywiście będziemy się starać, żeby tak było, ale dziś jeszcze o tym nie myślimy. Duża część projektów już jest zakończonych – ponad 4 tys. Jednak większość jest jeszcze w trakcie realizacji, a przecież wciąż ogłaszamy konkursy, będziemy podpisywać nowe umowy. Mamy jeszcze trzy lata. Zgodnie z obowiązującymi zasadami kwalifikowalności wydatków, wszystkie inwestycje finansowane z bieżącej perspektywy finansowej UE powinny zostać zakończone do końca 2023 r.
CZYTAJ TEŻ: Kościński: Zmieniamy całą administrację finansową
Dla inwestycji z krótszymi terminami realizacji istnieje zatem możliwość ich przedłużenia do końca 2023 r. Jak wspominałam, PARP jest otwarta na potrzeby zgłaszane przez przedsiębiorców i prośby o wydłużenie realizacji projektów np. w związku z wystąpieniem pandemii COVID-19.
Czy Agencja dysponuje jeszcze środkami, które mogłaby zaoferować firmom jako wsparcie podczas pandemii? Pytam o mechanizm podobny do dobrze przyjętych dotacji dla średnich firm na kapitał obrotowy?
Faktycznie otrzymaliśmy dużo pozytywnych opinii od przedsiębiorców na temat dotacji na kapitał obrotowy. Istotne było to, że ze wszystkimi średnimi firmami, które się do nas zgłosiły i spełniły warunki konkursu podpisaliśmy umowy. To wsparcie było firmom bardzo potrzebne.
Obecnie nie planujemy uruchamiania nowego, podobnego instrumentu jak dotacje na kapitał obrotowy. Ale myślimy nad innymi formami wsparcia przedsiębiorców.
W obliczu pandemii COVID-19 i wynikających z tego stanu barier w prowadzeniu działalności gospodarczej, szczególnego znaczenia nabrała kwestia zwiększenia wykorzystania technologii IT. Po bardzo dobrze przyjętym konkursie na zwiększenie poziomu cyfryzacji w firmach, który potraktowaliśmy jako pilotaż, bazując na jego doświadczeniach we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej pracujemy teraz nad uruchomieniem instrumentu wspierającego firmy, które chciałyby dokonać zmian w działalności przy wykorzystaniu technologii cyfrowych.
CZYTAJ TEŻ: Pracownicy tych zawodów zmienią branżę. Na IT
Żeby odpowiednio dopasowywać instrumenty wsparcia dla przedsiębiorców, uważnie przyglądamy się sytuacji gospodarczej i następstwom pandemii. Wspólnie z koordynowanymi przez PARP Sektorowymi Radami ds. Kompetencji, i ówczesnym ministerstwem Rozwoju (obecnie Rozwoju, Pracy i Technologii) oraz Funduszy i Polityki Regionalnej zdiagnozowaliśmy najpilniejsze potrzeby poszczególnych branż i dzięki temu określiliśmy zakres merytoryczny wsparcia kadr w trzynastu sektorach gospodarki.
Z naszych rozmów wynika m.in. to, że kryzys wywołany pandemią postawił przedsiębiorców w sytuacji, która wymaga zmian w prowadzonych biznesach, stosowania nowych narzędzi i modeli biznesowych. Rady sygnalizują, że istnieje pilna potrzeba wzmocnienia kompetencji z zakresu zarządzania ryzykiem oraz wsparcia w zakresie korzystania z tarczy antykryzysowej. Przedsiębiorcy wielu sektorów przyspieszonym tempie uczą się technologii cyfrowych i narzędzi on-line do sprzedaży, czy obsługi klientów.
Z radami rozmawialiśmy nie tylko o tym, jakich kompetencji sektory potrzebują najpilniej, ale także o tym, jakie kompetencje mogą być niezbędne w rzeczywistości gospodarczej, która nastąpi po ustaniu albo unormowaniu stanu epidemii, i jakie środki finansowe powinniśmy na nie przewidzieć.
CZYTAJ TEŻ: Program „Kompetencje dla sektorów” – kto może skorzystać?
W odpowiedzi na sygnały od przedstawicieli branż powstała oferta specjalnych szkoleń i doradztwa. Wspólnym mianownikiem programu „Kompetencje dla sektorów – zadanie Covid-19” są zagadnienia m. in. związane z efektywną pracą zdalną i zarządzaniem kryzysowym, czy np. cyberbezpieczeństwem. Wiele szkoleń poświęconych jest również odpowiedniemu korzystaniu z dostępnych technologii. Budżet całego przedsięwzięcia wynosi ok. 60 mln zł, a termin zgłaszania się upływa w zależności od branży 11 lub 23 grudnia br. W branżach: finansowej i motoryzacyjnej nabór już się zakończył. Warto wspomnieć, że wsparcie w tym projekcie mogą otrzymać również duże firmy, pod warunkiem, że działają w sektorach przemysłowych związanych z reindustrializacją. Są nimi sektory: IT, motoryzacji, chemiczny, odzysku materiałowego surowców, żywności wysokiej jakości oraz lub lotniczo-kosmiczny. Dofinansowanie może wynieść nawet 80 proc. wartości netto usług rozwojowych. Dzięki systemowi refundacyjno-zaliczkowemu, część środków firmy mogą otrzymać przed opłaceniem usługi. Aby skorzystać ze wsparcia, przedsiębiorcy powinni wypełnić formularz rejestracyjny dostępny na stronie PARP.
Liczymy na to, że dzięki temu firmy poczują się stabilniej w tym niepewnym czasie, a nowe kompetencje przyczynią się do płynnej gotowości do realizowania zadań zawodowych w obecnie panujących warunkach.
A ile jeszcze pieniędzy pozostało Agencji do rozdysponowania w ramach bieżącej perspektywy finansowej na lata 2014-2020?
W każdym z trzech programów operacyjnych wdrażanych przez PARP są jeszcze wolne środki. Oznacza to, że zarówno w tym, jak i w następnym roku będziemy ogłaszać konkursy oraz kontynuować nabory. Łącznie na przedsiębiorców czeka wciąż ok. 1,2 mld zł.
9 grudnia br. wystartowała kolejna edycja konkursu na dofinansowanie wdrożeń wyników prac B+R w ramach działania „Badania na rynek” z budżetem 500 mln zł.
W ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR), na 2021 rok zaplanowaliśmy nabór w działaniu „Granty na Eurogranty” oraz ogłoszenie „Go to Brand”, w ramach którego planujemy uruchomienie konkursu związanego z promocją rodzimych marek na wystawie EXPO w Dubaju, którą, jak wiemy, przesunięto o rok ze względu na pandemię. Kontynuowane będą nabory w ramach działania „Design dla przedsiębiorców” – konkurs dedykowany projektom na rzecz dostępności oraz prawdopodobnie ostania już edycja konkursu „Badania na rynek”.
CZYTAJ TEŻ: Jarosińska-Jedynak: Chcemy rozszerzyć definicję MŚP
W ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia (POPW) planujemy ogłoszenie kolejnego konkursu „Internacjonalizacja MŚP” aby zachęcić firmy do wychodzenia z ofertą poza granice kraju. Kontynuowane będą również nabory w dwóch konkursach, tj. „Wzór na konkurencję” (etap II) oraz „Rozwój start-upów w Polsce Wschodniej”.
Jeśli chodzi o Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER), to planujemy kontynuację naboru w ramach konkursu ogłoszonego w 2020 r. dotyczącego szkoleń i doradztwa wynikających z rekomendacji Sektorowych Rad ds. Kompetencji – nabór w rundzie II wystartuje 4 stycznia 2021 r., a w kolejnej rundzie w drugiej połowie lutego. W obu naborach będziemy mieć do dyspozycji łącznie ponad 55 mln zł na zwiększenie wiedzy i kompetencji w przedsiębiorstwach. W połowie 2021 r. zostanie uruchomiony projekt skierowany do przedsiębiorców w okresowych trudnościach, którzy będą mogli otrzymać pomoc szkoleniową lub doradczą w celu poprawy ich sytuacji na rynku i przezwyciężeniu trudności w prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy będą mogli pozyskać wiedzę i nowe kompetencje, by lepiej radzić sobie z sytuacjami kryzysowymi.
Zaprosimy również przedsiębiorców do kolejnej edycji Akademii Menedżera Innowacji, programu, którego celem jest wzmocnienie umiejętności zarządzania procesem innowacyjnym przez menadżerów polskich firm, a także generowanie innowacji przez pracowników.
A zarys nowych instrumentów pomocowych dla firm w nowym okresie programowania unijnego na lata 2021-2027 jest już znany?
Zarys nowych programów powinien być spójny z wytycznymi Komisji Europejskiej w zakresie priorytetowych obszarów inwestycyjnych na lata 2021-2027, które zostały określone przez Komisję Europejską w „Sprawozdaniu krajowym – Polska 2019”. W dokumencie zwrócono uwagę na kwestie, które zawsze były dla nas bardzo istotne, czyli potrzebę wzrostu konkurencyjności i umiędzynarodowienia polskich firm.
Sposoby realizacji tych celów są zgodne z naszymi obserwacjami dotyczącymi potrzeb przedsiębiorstw. PARP będzie kontynuowała wsparcie MŚP w obszarach, które już tradycyjnie kojarzą się z działalnością Agencji.
Nadal musimy dbać o rozwój potencjału innowacyjnego naszych firm, m.in. poprzez programy współpracy nauki z biznesem, jak również silniejsze przyciąganie talentów do generowania innowacyjnych pomysłów.
A co z klastrami?
Chcielibyśmy także, aby w latach 2021-2027 mocniej zaakcentowane było wsparcie publiczne dla klastrów. Od lat śledzimy aktywność klastrów w Polsce i realizujemy programy wsparcia dla tych podmiotów. Klastry łączą firmy na różnych etapach rozwoju. Dostrzegamy w nich ogromny potencjał ekonomiczny, naturalną skłonność do współpracy, a także ważną funkcję edukacyjną. Ta tematyka również znalazła się w wytycznych dla Polski.
Na pomoc na pewno liczą też młode firmy tzw. start-upy?
Specjalnością PARP jest też wspieranie rozwoju start-upów. I to również powinno się znaleźć w nowych programach. Nie tylko dlatego, że tego typu podmioty są źródłem innowacji technologicznych, ale też nowych modeli biznesowych czy tworzenia oryginalnych aliansów z innymi przedsiębiorstwami oraz środowiskami naukowymi.
Na wspieranie krajowej przedsiębiorczości należy patrzeć również przez pryzmat globalnych wyzwań i trendów. Do wyzwań bezwzględnie należy zaliczyć wymóg niskoemisyjności, który wiąże się z transformacją firm pod względem energochłonności i źródeł energii. Bardzo silnym trendem na poziomie globalnym jest też transformacja cyfrowa, której znaczenie dobitnie ukazała pandemia. Dlatego w nowych programach powinniśmy spodziewać się wsparcia dla procesów transformacji przedsiębiorstw – zarówno w obszarze zielonej energii i zmiany modeli biznesowych (opartych o gospodarkę obiegu zamkniętego), jak i działania związane z cyfryzacją i automatyzacją przedsiębiorstw.
Podobno na znaczeniu mają zyskać projekty miękkie?
W nowej perspektywie jeszcze większy nacisk ma być położony na rozwój kadr, co uważamy za słuszne i bardzo potrzebne. Takie podejście pozwoli nam na kontynuowanie programów z zakresu rozwoju kapitału ludzkiego, które po wielu latach pracy, przynoszą świetne efekty i są coraz lepiej osadzone w świadomości przedsiębiorców oraz instytucji rozwojowych. Mowa tu przede wszystkim o Bazie Usług Rozwojowych oraz o systemie Sektorowych Rad ds. Kompetencji.
Zarówno wytyczne KE, jak i rozmowy prowadzone przez nas z instytucjami zarządzającymi wskazują, że wspomniana tematyka będzie obecna w przyszłych programach operacyjnych.
Przed ostatnim szczytem UE polscy przedsiębiorcy zaczęli się już niepokoić czy w ogóle dostaną jakiekolwiek pieniądze z nowego rozdania funduszy UE zważywszy na twarde stanowisko Polski w negocjacjach dotyczących nowego budżetu Unii i funduszu odbudowy….
To były negocjacje. To długi i skomplikowany proces, a państwa członkowskie – jego uczestnicy – starają się do końca wynegocjować jak najlepsze warunki. Myślę, że nasi przedsiębiorcy nie mają czego się obawiać. Wszystkie instytucje, w tym oczywiście nasza Agencja intensywnie pracują nad przygotowaniem się do nowej perspektywy finansowej. Aktywnie włączyliśmy się w działania koordynowane przez resort Funduszy i Polityki Regionalnej. Współuczestniczymy w tworzeniu założeń do trzech nowych programów operacyjnych. Robimy wszystko, aby w przyszłym roku być gotowym do ogłoszenia pierwszych konkursów.
– rozmawiał Artur Osiecki