Zatrudniam pracownika na cały etat za minimalne wynagrodzenie. Wykonuje on pracę od poniedziałku do piątku. Czy z tytułu świadczonej przez niego pracy w niedzielę 7 lutego br. przez 4 godziny muszę mu udzielić tyle samo czasu wolnego? Praca w niedzielę była zgodna z unormowaniami kodeksu pracy; nie była wcześniej zaplanowana – pyta czytelnik.

Dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Za pracę w niedzielę i święto uważa się tę wykonywaną między godz. 6 w tym dniu a 6 w następnym dniu, chyba że w zakładzie ustalono inną godzinę (art. 1519 k.p.).

Etatowcowi świadczącemu obowiązki służbowe w niedzielę, gdy nie jest on zatrudniony w systemie weekendowym (w którym pracę wykonuje się wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta), pracodawca ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy. W zamian za pracę w niedzielę wolne powinno przypaść w okresie sześciu dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Tak stanowi art. 15111 § 1 pkt 1 k.p.

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie wolnego w tym terminie, podwładnemu należy udzielić dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego. W razie braku również tej możliwości pracownikowi przysługuje – oprócz normalnej pensji – dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. pensji za każdą godzinę pracy w niedzielę. Wynika to z art. 15111 § 2 k.p. w zw. z art. 1511 § 1 pkt 1 k.p.

Pracownikom wykonującym zadania służbowe w niedziele pracodawca ma obowiązek zapewnić wolne w ten dzień co najmniej raz na cztery tygodnie. Nie dotyczy to osób zatrudnionych w systemie czasu obejmującym tylko piątki, soboty, niedziele i święta (art. 15112 k.p.).

W opisanym stanie faktycznym w zamian za czterogodzinną pracę świadczoną w niedzielę 7 lutego czytelnik ma obowiązek udzielić pracownikowi całego dnia wolnego w ciągu sześciu dni kalendarzowych następujących po tej niedzieli. Jeśli się to nie uda i nie będzie to też możliwe do końca okresu rozliczeniowego, pracownik nabędzie prawo do wynagrodzenia za pracę 7 lutego (w pełnej wysokości, a nie stosownie do liczby przepracowanych godzin) oraz dodatku do pensji w wysokości 100 proc. uposażenia za pracę za każdą z czterech godzin wykonywania obowiązków.

—Anna Borysewicz, adwokat

podstawa prawna: art. 144, art. 1511 § 1 pkt 1, art. 1519, art. 15111 § 1 pkt 1, § 2 i § 4 oraz art. 15112 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

Pięć ważnych zasad

Zatrudniając pracowników w niedzielę, należy pamiętać, że:

1) w świetle art. 15111 § 4 k.p. do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę,

2) pracownicy zatrudnieni w systemie pracy weekendowej obejmującym piątki, soboty, niedziele i święta nie otrzymują dodatku za pracę w niedziele i święta,

3) zarówno w przypadku pracy świadczonej w niedziele, jak i święta pracodawca ma obowiązek udzielić wolnego niezależnie od wystąpienia przez etatowca z wnioskiem w tej sprawie,

4) udzielenie dnia wolnego jest niezależne od liczby godzin przepracowanych w niedzielę bądź święto (uchwała Sądu Najwyższego z 4 czerwca 1982 r., III PZP 17/82),

5) w razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę w nadgodzinach, która była świadczona w niedzielę lub święto, pracownikowi – oprócz normalnego wynagrodzenia – przysługują za każdą godzinę takiej pracy dwa dodatki, tj. ten za pracę w niedzielę bądź święto (art. 15111 § 2–3 k.p.) oraz za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 1511 § 2 k.p.). Wyeksponować jednak trzeba, że w doktrynie prezentowany jest także odmienny pogląd. Jego zwolennicy powołują się na treść uchwały SN z 15 lutego 2006 r. (II PZP 11/05), w świetle której w opisanej sytuacji pracownikowi należałby się tylko jeden dodatek, tj. ten za pracę w niedzielę bądź święto (art. 15111 § 2–3 k.p.).