Wraz ze wspólnikiem prowadzę firmę w formie spółki cywilnej. Burmistrz na wniosek spółki zatwierdził projekt budowlany i wydał pozwolenie na budowę osiedla budynków mieszkalnych. Wojewoda stwierdził nieważność tej decyzji, gdyż uznał, że została ona skierowania do spółki cywilnej, która nie może być stroną postępowania administracyjnego.  Czy spółka cywilna może skutecznie się domagać wydania pozwolenia na budowę? – pyta czytelnik.

Nie, spółka cywilna nie może skutecznie się domagać uzyskania pozwolenia na budowę. Co do zasady bowiem spółka cywilna nie jest stroną postępowania administracyjnego, w rozumieniu art. 28 k.p.a. Nie może więc inicjować postępowania administracyjnego i być adresatem decyzji administracyjnej (wyrok WSA w Warszawie z 22 listopada 2006 r., VII SA/Wa 818/06).

W orzecznictwie sądowym utrwalony jest pogląd, że spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej ani zdolności prawnej także w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (uchwała SN z 26 stycznia 1996 r. III CZP 111/95). W myśl art. 860 § 1 kodeksu cywilnego przez zawartą umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, działając w sposób oznaczony, ?w szczególności przez wniesienie wkładów.

Odróżnić zatem należy wspólników spółki cywilnej będących odrębnymi przedsiębiorcami od spółki cywilnej, która jest stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników oraz przedsiębiorstwa prowadzonego przez wspólników w ramach realizacji wspólnego celu gospodarczego określonego w umowie spółki. A zatem spółka cywilna, będąc stosunkiem zobowiązaniowym (a nie podmiotem praw i obowiązków), nie może uzyskać pozwolenia na budowę. Decyzja taka zostałaby bowiem skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a. Z wnioskiem o zatwierdzenie projektu budowlanego i wydanie pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych mogą wystąpić natomiast będący współwłaścicielami tej nieruchomości wspólnicy spółki cywilnej (wyrok NSA z 3 czerwca 2008 r., II OSK 602/07). Powyższego wniosku nie zmienia fakt, że przepisy różnych ustaw regulujących działalność gospodarczą, podatki, statystykę przewidują w odniesieniu do spółki cywilnej szczególne uregulowania.

Jak podkreślono w uchwale NSA z 26 listopada 2001 r. (OPK 19/01), utrwalone jest stanowisko, że zdolność administracyjna jest pojmowana szeroko i nie pokrywa się z podmiotowością prawną w innych dziedzinach prawa. Wynika to z różnorodności prawnej spraw, które mogą być rozstrzygane w postępowaniu administracyjnym.

Jeżeli prawo materialne daje określonemu podmiotowi podstawę do wykazania w danym postępowaniu jego interesu prawnego lub obowiązku, to przesądza o jego przymiocie jako strony tego postępowania. Takich szczególnych uregulowań uprawniających spółkę cywilną do uzyskania pozwolenia na budowę nie zawiera jednak ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (dalej: u.p.b.).

Ponadto zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 u.p.b. pozwolenie na budowę może zostać wydane wyłącznie temu, kto w szczególności złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Spółka cywilna nie dysponuje prawem do nieruchomości. Jej współwłaścicielami są bowiem osoby fizyczne, będące  wspólnikami. Aby pozwolenie na budowę – w sprawie przedstawionej przez czytelnika – mogło być wydane, takie oświadczenia muszą złożyć współwłaściciele tej nieruchomości, którzy są jednocześnie wspólnikami spółki cywilnej.

podstawa prawna: art. 28, art. 29, art. 156 § 1 pkt 4 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania  administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 267 ze zm.)

podstawa prawna: art. 860 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 121)

podstawa prawna: art. 32 ust. 4 pkt 2 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 1409 ze zm.)