Dlaczego odpowiedzialność w biznesie rodzinnym jest ważna? Przybiera ona różną postać oraz koncentruje się w wielu płaszczyznach. Te najważniejsze dotykają odpowiedzialności pracodawcy za przyszłość miejsca pracy, za zaciągnięte zobowiązania i relację z kontrahentami, źródła dochodu dla rodziny, wiarygodność na rynku właściwym, odpowiedzialności za produkt lub usługę.
Czytaj także: Fundacja rodzinna jako sposób na udaną sukcesję firmy
Druga płaszczyzna to odpowiedzialność wynikająca z osiągniętego przez rodzinę sukcesu gospodarczego oraz potrzeby dzielenia się z innymi wyrównując szanse w społeczeństwie, także dzielenia się polegającego na różnych działaniach, od wsparcia społeczności lokalnej w różnych inicjatywach, po promocje określonych działań na szerszą skalę, w tym w zakresie edukacji społeczności firmowej jak i spoza organizacji.
Fundacje prywatne – ochrona majątku prywatnego
Odpowiedzialność za stworzoną firmę to także odpowiedzialność za jej kontynuowanie. To jedna z okoliczności, dla której właściciele podejmują prace nad procesem zmiany pokoleniowej. Ich celem jest zabezpieczenie firmy i jej przyszłości.
Dla niektórych właścicieli i firm rodzinnych, co szczególnie widoczne jest w zagranicznych gospodarkach, najlepszym rozwiązaniem jest powołanie fundacji rodzinnej i skupienie w niej praw udziałowych do rodzinnego biznesu.
Właściciele, decydując się na ten krok, wiedzą, że wraz z przeniesieniem do fundacji praw własnościowych do firmy na trwałe tracą nad nimi kontrolę właścicielską.
Nie musi to jednak oznaczać, że firma rodzinna w ogóle pozostaje od tego momentu poza ich kontrolą. Sposób jej sprawowania przez członków rodziny oraz zakres wpływu członków rodziny na fundację kształtowane są w dokumentach powołujących fundację oraz w dokumentach wykonawczych (akt fundacyjny, statut fundacji, letters of whishes, bye-laws).
Odpowiedzialność za firmę i rodzinę
Odpowiedzialność za biznes, to odpowiedzialność za rodzinę, z udziałem, której biznes powstawał (nawet, gdy aktywnie w nim nie uczestniczyli). Zaangażowanie właścicieli i osiągnięty sukces gospodarczy to przyszłość rodziny, jej edukacja, rozwój zawodowy, dostęp do opieki zdrowotnej. Właściwe zabezpieczenie funkcjonowania firmy pozwala na czerpanie zysków z jej działalności. I to daje fundacja prywatna uposażonym beneficjentom. Ci wskazani, nie posiadając praw udziałowych do firmy ani fundacji, mogą czerpać określone dochody z fundacji (z działalności firmy rodzinnej) na dowolny albo wskazany w dokumentach korporacyjnych cel. Przy czym zagwarantowana zostaje koncentracja praw do firmy rodzinnej w „rękach" fundacji i ograniczone ryzyka rozporządzenia majątkiem rodzinnym poza uprawnionych członków rodziny.
Zakres oraz sposób i warunki korzystania z majątku rodzinnego skupionego pod fundacją może określić fundator, zakreślając tym samym przyszłość firmy rodzinnej.
Odpowiedzialność za wsparcie rodzimej gospodarki
Trudność pozostaje nadal w tym, że polskie ustawodawstwo nie umożliwia powołania fundacji prywatnej i póki co pozostawia tę możliwość jedynie obcym ustawodawstwom (prace nad projektem rozpoczęły się i trwają konsultacje ze środowiskiem firm rodzinnych). Decyzja o zabezpieczeniu przyszłości firmy rodzinnej niesie za sobą konsekwencje wynikające z przeniesieniem własności do fundacji, której organizację regulują obce przepisy.
To rodzi dużą obawę właścicieli, dla których decyzja o wyborze obcego i nieznanego im ustawodawstwa pozostaje problematyczna. Bez wsparcia polskiego ustawodawcy i stworzenia podstawy prawnej powołania polskiej fundacji prywatnej jedno z kluczowych rozwiązań dla firm rodzinnych pozwalających utrzymać jedność firmy w drugim, trzecim i kolejnym pokoleniu pozostanie jedynie mrzonką.
Agnieszka Krysik radca prawny wspólnik w Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k., autorka bloga www.wsukcesji.pl; www.fundacjerodzinne.pl
Możliwość korzystania z potencjału, jaki gromadzi firma rodzinna pozwala właścicielom oraz pozostałym członkom rodziny na realizację aktywności społecznych, często podejmowanych w formule fundacji powoływanej na podstawie ustawy o fundacjach po to, by realizować cele społeczne lub gospodarczo użyteczne. Działania takie podejmują założyciele firm rodzinnych, którzy wycofują się z zarządzania firmą, współmałżonkowie niezaangażowani aktywnie w działalność firmy czy pozostali członkowie rodziny, których misją jest wsparcie otoczenia związanego z firmą rodzinną lokalnie czy też branżowo.
Niektórzy z fundatorów powołują fundacje, które w swoim działaniu bliskie są pasjom i aktywności pozazawodowej fundatorów.
Dla przykładu fundacje takie są animatorami sztuki, promują prace młodych i wybitnych artystów, czy też upowszechniają wiedzę o nowych trendach w sztuce, sporcie, wspierając profesjonalny rozwój młodych ludzi i realizację ich marzeń. Działalność innych związana jest z główną działalnością firmy rodzinnej i dotyczy np. popularyzowania wiedzy z dziedziny medycyny, zdrowego trybu życia. Jeszcze inni promują profilaktykę zdrowotną i wspierają ochronę zdrowia.
Poprzez fundacje firmy rodzinne realizują misję społeczną rodziny i dzielą się doświadczeniem zdobytym podczas tworzenia rodzinnych przedsięwzięć gospodarczych.
Budują odpowiedzialność społeczną innych organizacji podnosząc ich świadomość o konieczność wyrównywania szans i dostępu do nauki, pracy, rozwoju, zdrowia.
Odpowiedzialność firm rodzinnych to jedna z podstawowych cech, która pozwala budować długoterminową wartość. Stanowi solidny fundament i wytycza kierunek dalszego rozwoju dając kierunkowskaz kolejnym pokoleniom.
