Użytkowanie wieczyste jest prawem rzeczowym o charakterze celowym (sposób korzystania z niego wyznacza umowa) i czasowym (trwa od 40 do 99 lat, z możliwością przedłużenia tego terminu na kolejny taki sam okres), które może być ustanawiane na rzecz osób fizycznych i prawnych, na gruntach będących własnością Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków (art. 232 §1 k.c.). Przedmiotem użytkowania wieczystego może być również ułamkowa część gruntu. Istota tej instytucji prawnej polega na cesji przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego – za odpłatnością lub pod tytułem darmym – uprawnień właścicielskich dotyczących oddawanych w wieczyste użytkowanie gruntów, bez wyzbycia się praw własności do nich (użytkowanie wieczyste należy do praw na rzeczy cudzej). Oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu zabudowanego ma miejsce z jednoczesną sprzedażą posadowionych na nim budynków (art. 31 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2147 ze zm.). Nie można bowiem przenieść użytkowania wieczystego bez równoczesnego przeniesienia własności budynków.