Od prawie 10 miesięcy obowiązuje nowe świadczenie rodzinne, świadczenie rodzicielskie, wypłacane przez organ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o nie.
Dla kogo
Od 1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 1217), nowelizująca m.in. ustawę z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Przyznała ona stałą, miesięczną kwotę 1000 zł netto w związku z urodzeniem dziecka albo z przysposobieniem lub objęciem opieką dziecka do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego zdecydowano o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia przez nie 10. roku życia.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobie, która nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa związanych z macierzyństwem lub rodzicielstwem, czyli nie ma uprawnień do zasiłku macierzyńskiego oraz w związku z urodzeniem lub przyjęciem dziecka na wychowanie nie otrzymuje uposażenia. Świadczenie nie należy się, jeżeli drugi z rodziców lub opiekunów jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia w związku z urodzeniem lub przyjęciem dziecka na wychowanie. Okres otrzymywania świadczenia rodzicielskiego odpowiada okresowi pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego ma prawo osoba ubezpieczona.
Skok kasy
Skutkiem wprowadzenia świadczenia rodzicielskiego jest określenie minimalnej kwoty zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli bowiem okaże się, że pomniejszony o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest on niższy od kwoty świadczenia rodzicielskiego, kwotę zasiłku należy podwyższyć do poziomu świadczenia rodzicielskiego. Zmiany objęły osoby, które:
- nabywały prawo do zasiłku macierzyńskiego od 1 stycznia 2016 r.,
- nabyły je wcześniej, a kwota otrzymywanego zasiłku od 1 stycznia 2016 r. była niższa od świadczenia rodzicielskiego.
Komu wyrównanie
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego należy się osobom, które mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem dziecka, jak i jego przyjęciem na wychowanie, zarówno podczas trwania ubezpieczenia chorobowego, jak również w razie jego ustania. Podwyższenie zasiłku przysługuje za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Dotyczy zarówno ciągłego okresu pobierania zasiłku, jak i przerwy.
Przykład 1.
Pracownica zatrudniona pół etatu 1 stycznia 2016 r. urodziła dziecko i wystąpiła o udzielenie urlopu macierzyńskiego od 1 stycznia do 19 maja 2016 r. oraz 16 tygodni urlopu rodzicielskiego od 20 maja do 8 września 2016 r.
Za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego pracownicy należy się zasiłek w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru za cały okres pobierania zasiłku. Pracownicy przysługuje on w wysokości 798,18 zł brutto, 654,18 zł netto (nie złożyła PIT-2, nie jest odliczana ulga podatkowa). Ponieważ miesięczna kwota zasiłku jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. od 1000 zł, pracownicy trzeba podwyższyć zasiłek macierzyński przez cały okres jego pobierania, czyli od 1 stycznia do 8 września 2016 r.
Jak ustalić kwotę
Podwyższenie kwoty zasiłku macierzyńskiego powinno się ustalić jako różnicę między otrzymanym zasiłkiem macierzyńskim netto (brutto pomniejszone o kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych oraz ulgę na podatek dochodowy od osób fizycznych) a kwotą 1000 zł. Przy zasiłku macierzyńskim przysługującym za część miesiąca, podwyższenie ustala się do proporcjonalnie obliczonej kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. kwotę za pełen miesiąc dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych i mnoży przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek, zaokrąglając do 10 gr w górę. Nie ma znaczenia wymiar etatu, każdy ma zagwarantowane minimum 1000 zł.
Przykład 2.
Chcąc wyliczyć podwyższenie dla pracownicy z przykładu 1, we wrześniu 2016 r. należy ustalić wysokość zasiłku macierzyńskiego oraz proporcjonalną wysokość świadczenia rodzicielskiego i następnie kwotę wyrównania.
Kwota zasiłku macierzyńskiego brutto za 8 dni września:
798,18 zł : 30 x 8 = 212,85 zł brutto;
Kwota zasiłku macierzyńskiego netto za 8 dni września:
212,85 zł – 38 zł (podatku) =174,85 zł
Kwota świadczenia rodzicielskiego za 8 dni września:
1000 zł : 30 x 8 = 266,67 zł
Kwota podwyższenia za wrzesień 2016 r. wyniesie:
266,67 zł – 174,85 zł = 91,82 zł
Finansuje budżet
Płatnikiem podwyższenia jest płatnik zasiłku macierzyńskiego. On jest też odpowiedzialny za wykazanie wypłaconych kwot w raportach rozliczeniowych ZUS. Płatnik zasiłku macierzyńskiego odpowiada za jego prawidłowe naliczenie i wypłacenie i to on powinien ustalić, czy świadczeniobiorcy należy się podwyższenie.
Gdy zasiłek macierzyński jest wypłacany z więcej niż jednego tytułu, a jego wypłaty dokonują płatnicy składek, świadczeniobiorca musi wskazać płatnika odpowiedzialnego za naliczenie i wypłatę podwyższenia. Jeżeli jednym z płatników jest ZUS, wtedy on jest zobowiązany do naliczenia i wypłaty podwyższenia. Pobierając zasiłek macierzyński z kilku źródeł, świadczeniobiorca powinien składać co miesiąc zaświadczenie o wypłaconych kwotach netto. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego nie stanowi przychodu, nie jest od niego naliczona i odprowadzona zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych. Podwyższenie zasiłku do wysokości świadczenia rodzicielskiego finansuje budżet państwa z dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Autorka jest menedżerem ds. zarządzania zasobami ludzkimi i administracji kadrowo-płacowej w dziale usług księgowych BDO
