Czy można dostać ulgę, gdy przeszkoda w postaci współpracy z byłym szefem minie?

Przedsiębiorca, który nie może korzystać z preferencyjnego ZUS, bo działa na rzecz byłego pracodawcy i są to te same czynności, jakie wykonywał w stosunku pracy, nie traci prawa do ulgi raz na zawsze. Załóżmy, że taka współpraca z byłym szefem trwała tylko przez pierwsze sześć miesięcy po starcie własnej działalności gospodarczej, a potem została zakończona. W takim wypadku przedsiębiorca może zacząć korzystać z ulgi przez pozostały czas do upływu 24 miesięcy od uruchomienia swojego biznesu, czyli przez kolejne 18 miesięcy. Warunek niewykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy całego 24-miesięcznego okresu prowadzenia działalności, a nie tylko pierwszego dnia. Oznacza to, że od dnia startu działalności na rzecz byłego pracodawcy traci się prawo do ulgowego ZUS, a zyskuje je od dnia zaprzestania działalności na jego rzecz. Z tym że termin 24-miesięczny liczy się zawsze od rozpoczęcia własnego biznesu (zob. decyzja lubelskiego oddziału ZUS z 11 czerwca 2014 r. WPI/200000/43/697/2014).

Co się dzieje wtedy, gdy biznesmen rozpoczyna działalność, pozostając w stosunku pracy?

Niekiedy decyzję o rozpoczęciu własnej działalności podejmuje się, będąc jeszcze zatrudnionym ?i ubezpieczonym ze stosunku pracy. W takim wypadku przedsiębiorca, którego pensja z etatu jest ?co najmniej równa minimalnej płacy, z racji prowadzonej działalności gospodarczej obowiązkowo ubezpiecza się tylko zdrowotnie. Jeśli jednak przestanie być pracownikiem, musi ubezpieczyć się z tytułu biznesu. W takim wypadku może skorzystać z ulgowego ZUS na ogólnych warunkach. Termin 24-miesięczny przysługiwania preferencji liczy się od dnia rozpoczęcia działalności. Jeśli więc przedsiębiorca przez pierwsze osiem miesięcy równolegle był pracownikiem, a dopiero później ubezpiecza się jako prowadzący biznes, ulgowy ZUS może opłacać tylko przez pozostałe 16 miesięcy.

Jaki rodzaj wcześniejszej działalności pozbawia ulgi?

Prawa do preferencyjnego ZUS pozbawia nie tylko wcześniejsze prowadzenie własnej, jednoosobowej firmy. Liczą się także niektóre inne rodzaje aktywności zawodowej. W myśl przepisów ubezpieczeniowych (art. 8 ust. 6 ustawy o sus) za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się bowiem:

1) ?osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,

2) twórcę i artystę,

3) ?osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu: ?a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,?b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,

4) ?wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,

5) ?osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty.

W praktyce częstym przypadkiem, który powoduje, że rozpoczynający działalność na własną rękę pozbawiony jest prawa do ulgi składkowej, jest fakt, że wcześniej był wspólnikiem w jednej z wymienionych spółek. Jeśli potem zamierza „wyjść" ze spółki i działać wyłącznie na własny rachunek, musi płacić składki do ZUS w standardowej wysokości.

Czy ulga przepadnie, jeśli działalność rozpocznie się falstartem?

Niekoniecznie. Zdarza się, że przedsiębiorca zarejestruje się w CEIDG, ale faktycznie nie zacznie prowadzić działalności i w krótkim czasie wyrejestrowuje się z niej. Przyczyny mogą być różne, np. nie uzyskał na czas odpowiednich zezwoleń lub koncesji, co uniemożliwia podjęcie określonego rodzaju biznesu. Potem znów rejestruje się w CEIDG, tym razem faktycznie startując z prowadzeniem działalności gospodarczej. Czy w takim razie należy uznać, że prawo do ulgi przepadło, gdyż zainteresowany figurował jako przedsiębiorca w CEIDG? Sam wpis w CEIDG nie przesądza o tym, że działalność była prowadzona. Liczy się bowiem podjęcie pierwszej czynności w obrocie gospodarczym. Można więc dowodzić, że faktycznie nie doszło do rozpoczęcia działalności po pierwszej rejestracji i dlatego prawo do ulgi przysługuje, licząc od faktycznego startu działalności (i drugiej rejestracji). Ponieważ okoliczności w konkretnej sprawie mogą być bardzo różne, warto w takim wypadku wystąpić do ZUS o indywidualną interpretację dotyczącą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (zob. decyzję oddziału ZUS w Lublinie z 20 sierpnia 2014 r., WPI/200000/43/860/2014 oraz oddziału ZUS w Gdańsku z 25 marca 2014 r., DI/100000451/1732/2013).

Jak liczyć termin korzystania z ulgi?

Okres 24-miesięczny korzystania z ulgi oblicza się tylko z uwzględnieniem pełnych miesięcy. Nie ma problemu, gdy przedsiębiorca startuje z biznesem pierwszego dnia miesiąca. Gdy czyni to w jego trakcie, przyjęto zasadę, że nie uwzględnia się tego miesiąca, w którym działalność jest rozpoczynana. Liczą się tylko pełne miesiące. Jeśli zatem start przypada 20 września 2014 r., prawo ulgi zachowuje się do 30 września 2016 r. Przy obliczaniu terminu ulgi wrzesień 2014 r. pomija się. Jeśli natomiast biznesmen rozpocząłby działalność 1 września 2014 r., 24-miesięczny termin ulgi minie 31 sierpnia 2016 r.

Czy po dwóch latach trzeba się przerejestrować w ZUS?

Tak. Jeśli przedsiębiorca korzysta z preferencyjnych zasad opłacania składek społecznych, zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS z innym kodem (zwykle jest to 05 70) niż ten, który z ulgi nie korzysta (05 10). Po czasie, gdy prawo do ulgi się kończy, w ZUS trzeba złożyć dokument ZUS ZWUA wyrejestrowujący ?z ubezpieczeń na preferencyjnych zasadach, a zgłosić się z tym samym dniem do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA z kodem właściwym dla przedsiębiorców pozbawionych przywilejów.

Uwaga! ZUS nie dokona tej zmiany automatycznie, nawet jeśli dalej będzie przyjmował składki ?w wyższej wysokości. Zaniechanie tego obowiązku może spowodować wątpliwości co do objęcia ubezpieczeniami, szczególnie chorobowym, które jest dobrowolne.