W takiej sytuacji składkom i PIT podlega bowiem tylko czynsz obowiązujący dla tego typu lokalu. Jeśli to pracownik podnajmuje mieszkanie, a firma zwraca mu związane z tym koszty, nie można liczyć na żadną ulgę w daninach.
Choć w obu tych przypadkach pracownik uzyskuje dodatkowy przychód ze stosunku pracy, to podstawa, na jakiej korzysta z lokum, decyduje o wysokości należnych składek.Wynika to z reguł wyceny przyznawanych pracownikom świadczeń w naturze, które określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)
Mieszkanie użycza zakład
Pracodawca, który udostępnia podwładnemu wynajęte mieszkanie, ma prawo wycenić to świadczenie zgodnie z § 3 pkt 3 powyższego rozporządzenia.
W pierwszej kolejności powinien sięgnąć do wewnątrzzakładowych przepisów o wynagradzaniu. Jeśli określają one wysokość ekwiwalentu pieniężnego z tytułu tego rodzaju świadczenia (co w praktyce rzadko ma miejsce), ta stawka będzie stanowiła podstawę wymiaru składek. Gdy zakładowe regulacje milczą na ten temat, oskładkować trzeba wartość czynszu odpowiedniego do rodzaju lokalu >patrz tabelka.
Jeśli w tym samym mieszkaniu pracodawca zakwateruje kilku pracowników, każdemu z nich wlicza do podstawy wymiaru składek odpowiednią część czynszu.
Przykład
Pracodawca użyczył dwóm swoim pracownikom kawalerkę na dwa miesiące – styczeń i luty. Wynajmuje ją od właściciela za 1400 zł miesięcznie. Właściciel opłaca za nią czynsz w kwocie 340 zł za miesiąc. W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia każdego pracownika trzeba uwzględnić za każdy z tych miesięcy połowę czynszu, tj. 170 zł.
Do celów podatkowych świadczenie w formie zakwaterowania pracownika w mieszkaniu wynajętym przez pracodawcę wycenia się zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 3 ustawy ?o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Wartość pieniężna tego świadczenia to równowartość czynszu, jaki przysługiwałby, gdyby zawarto umowę najmu tego lokalu lub budynku. Zatem ?i w tym przypadku nie jest to faktyczna kwota, jaką zakład płaci właścicielowi lokum, lecz kwota czynszu – z umowy lub hipotetyczna. Co ważne – jeśli ta stawka nie przekroczy ?500 zł, będzie zwolniona z opodatkowania na podstawie ?art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT (pod warunkiem że miejsce zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład, i osoba ta zrezygnowała ze stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów).
WARIANT 2. ?Pracownik najemcą
Podany powyżej sposób ustalania wartości świadczenia polegającego na korzystaniu z mieszkania obowiązuje pod warunkiem, że pracodawca udostępnia mieszkanie, którego jest właścicielem lub najemcą.
Jeśli zatrudniony sam wynajmuje mieszkanie, a pracodawca zwraca mu koszty z tym związane, całą otrzymywaną kwotę trzeba oskładkować. Nie ma wówczas podstawy do wyceny tego świadczenia na podstawie rozporządzenia składkowego, bo nie ma miejsca użyczenie lokalu przez pracodawcę.
Przykład
Pracownik od stycznia przeprowadził się do miejscowości, w której został zatrudniony. Pracodawca zobowiązał się finansować mu przez 6 miesięcy koszty wynajmu mieszkania. Miesięczny koszt wynajmu to 1000 zł, do tego dochodzą opłaty eksploatacyjne w przeciętnej miesięcznej wysokości 130 zł. Przez te pół roku podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia tej osoby będą pensja oraz zwracane mu koszty najmu i opłat (1130 zł).
Również w tym przypadku przysługuje ulga podatkowa do wysokości 500 zł miesięcznie (gdy pracownik mieszka poza miejscowością, w której jest firma, i nie korzysta ze stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów). Prawo do zwolnienia zwracanych kosztów wynajmu mieszkania bezpośrednio przez pracownika potwierdził m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 8 września 2011 r. (IPPB2/415-580/11-2/MK1). Opodatkowaniu podlegać jednak będzie nadwyżka ponad 500 zł.
