[b]- Wynagrodzenie za wrzesień zostało wypłacone w październiku. Jak wykazać je w deklaracji DRA za październik i czy jednocześnie pokazać tu urlop wychowawczy, na który pracownica przeszła od 7 października?
Czy w raporcie RCA wykazać ją dwa razy z kodem 01 10 00 i z wypłatą oraz kodem 12 11 00 i podstawą składek społecznych pomniejszoną proporcjonalnie (1317 zł : 30 x 7 = 307,30 zł) wraz z całą zdrowotną? [/b]– pyta czytelnik.
Wynagrodzenie za wrzesień wypłacone w październiku należy wykazać w dokumentach rozliczeniowych do ZUS za październik. W związku z przejściem pracownicy na urlop wychowawczy w trakcie miesiąca płatnik za październik składa dwa raporty imienne ZUS RCA z dwoma różnymi kodami tytułu ubezpieczenia oraz imienny raport ZUS RSA.
[srodtytul]Pieniądze do dyspozycji[/srodtytul]
U pracowników podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne jest przychód w rozumieniu przepisów podatkowych, tj. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.[/link]; dalej updof). Pracownik jako podatnik uzyskuje przychód dopiero w momencie otrzymania pieniędzy lub wtedy, kiedy zostały one postawione do jego dyspozycji. Ten sam moment osiągnięcia przychodu obowiązuje dla celów naliczenia i pobrania składek ubezpieczeniowych.
Dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, w rozumieniu przepisów updof, płatnik składek w raporcie (lub raporcie korygującym) oraz w deklaracji (i deklaracji korygującej) uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat – od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy – stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych.
To zasada z § 2 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=66E3154A5A5DCD42BD3D84C5405E1EAC?id=269693]rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 78, poz. 465 ze zm.)[/link].
Stąd w raporcie imiennym i deklaracji zbiorczej za październik płatnik wykazuje – jako podstawę wymiaru składek – wszystkie wypłaty dokonane w tym miesiącu i nalicza od niej należne ZUS kwoty. Było to w tej sytuacji wynagrodzenie za wrzesień.
[srodtytul]Trochę reguł [/srodtytul]
Osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (ale nie chorobowemu i wypadkowemu) tylko wówczas, gdy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i innych tytułów wywołujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.
Tak stanowi art. 9 ust. 6[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804] ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)[/link]. Inny tytuł to oczywiście nie ten, z którego pracownik nabył prawo do urlopu wychowawczego.
W tym roku (i tak będzie do końca 2011 r.) podstawę wymiaru tych składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę w danym roku kalendarzowym. Tak wynika z art. 16 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=294736]ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 237, poz. 1654)[/link].
Ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe u pracownika – rodzica, który rozpoczął urlop w trakcie miesiąca i podlega ubezpieczeniom z tego tytułu tylko przez jego część, trzeba pamiętać o proporcjonalnym jej zmniejszeniu.
Wysokość podstawy obniża się, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansuje w całości budżet państwa. Pracodawca, jako płatnik składek, tylko je nalicza i wykazuje w odpowiednich miejscach deklaracji ZUS DRA.
[srodtytul]Zdrowotna cała[/srodtytul]
Podobnie jak przy ubezpieczeniach społecznych, tak i przy zdrowotnym osoba przebywająca na urlopie wychowawczym jest nim objęta, jeśli nie ma innego obowiązkowego tytułu do tego ubezpieczenia. Czyli ma tylko jeden tytuł, którym jest urlop wychowawczy.
W takiej sytuacji powinna być zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego, a płatnik w raportach imiennych ma wykazywać składki na to ubezpieczenie. Na równi ze zgłoszeniem traktuje się wykazanie ubezpieczonego w raporcie ZUS RCA z kodem 12 11 xx. Nie trzeba więc sporządzać druku zgłoszeniowego ZUS ZUA.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi tu kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Od 1 listopada 2009 r. to 520 zł miesięcznie.
Składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna, wobec czego ustalając jej podstawę wymiaru za dany miesiąc rozliczeniowy nie stosuje się zasady proporcjonalnej redukcji w stosunku do okresu podlegania temu ubezpieczeniu. Składka wynosi więc 46,80 zł (520 zł x 9 proc.).
[srodtytul]Jakie formularze[/srodtytul]
Za pracownicę na urlopie wychowawczym pracodawca składa co miesiąc następujące formularze:
- imienny raport ZUS RCA z kodem tytułu 12 11 xx oraz
- raport imienny o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx i kodem świadczenia/przerwy 121.
Za miesiąc, w którym pracownik przebywający na urlopie wychowawczym otrzymał od pracodawcy przychód ze stosunku pracy, trzeba złożyć kolejny ZUS RCA, ale z kodem tytułu 0110 xx i tam wykazać podstawę wymiaru wraz z naliczonymi składkami na poszczególne rodzaje ubezpieczeń.
[ramka][b]Co za październik[/b]
[b]KROK 1. Obowiązkowe dokumenty [/b]
W sytuacji opisanej w pytaniu czytelnik za październik powinien złożyć następujące raporty imienne:
- ZUS RSA z kodem tytułu 01 10 xx i kodem świadczenia/przerwy 121 za okres 7 – 31 października,
- ZUS RCA z kodem tytułu 01 10 xx i ze składkami społecznymi oraz zdrowotną naliczonymi od wynagrodzenia za pracę wypłaconego w październiku,
- ZUS RCA z kodem tytułu 12 11 xx i w nim: podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 520 zł, składka na ubezpieczenie zdrowotne 46,80 zł oraz podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
[b]KROK 2. Podstawa składek emerytalno-rentowych[/b]
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od urlopu wychowawczego za październik czytelnik ustala w następujący sposób:
- (1317 zł : 31 [liczba dni października]) x 25 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom w październiku) = 1062,09677 zł
- podstawę wymiaru składek zaokrągla do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, bądź w dół, jeżeli jest niższa od 0,50 grosza; po dokonaniu zaokrąglenia w ten sposób podstawa wymiaru wynosi 1062,10 zł.
[b]KROK 3. Wartość do przekazania[/b]
Od tak ustalonej podstawy wymiaru należy teraz wyliczyć składki na ubezpieczenie:
- emerytalne 1062,10 zł x 19,52 proc. = 207,32 zł
- rentowe 1062,10 zł x 6 proc. = 63,73 zł
Należne kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, wykazywane w imiennych raportach miesięcznych, zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, bądź w dół, jeżeli jest niższa od 0,50 grosza.[/ramka]