Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:
- urodziła dziecko;
- przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do siódmego roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do dziesiątego roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
- przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do siódmego roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do dziesiątego roku życia.
Mówi o tym art. 29 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6638AB1670C19AD784C73CC35494B90E?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawa)[/link].
[srodtytul]Opłacone składki[/srodtytul]
Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od wysokości dochodów uzyskiwanych w okresie ubezpieczenia. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie dochody będą brane pod uwagę przy obliczaniu należnego zasiłku. [b]Liczą się więc dochody, z osiąganiem których wiąże się opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe[/b] – zarówno gdy ubezpieczenie ma charakter obowiązkowy, jak również gdy ubezpieczony objęty jest tym ubezpieczeniem na zasadzie dobrowolności.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Zgodnie z ustawą podstawa ta ustalana jest na takich samych zasadach jak podstawa wymiaru zasiłku chorobowego. Dla ubezpieczonego będącego pracownikiem stanowi ona przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli okres ubezpieczenia był krótszy niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
[srodtytul]Przeciętna pensja[/srodtytul]
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego (w ciągu ostatnich 12 miesięcy lub pełnych miesięcy ubezpieczenia – gdy było ich mniej niż 12) przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.
Jeżeli w tym okresie ubezpieczony nie osiągnął wynagrodzenia wskutek usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
- wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;
- przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony będący pracownikiem przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Co ważne, premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Jeśli przysługują one za okresy kwartalne – wlicza się je do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
[srodtytul]Honorarium autorskie [/srodtytul]
[b]Do podstawy wymiaru zasiłku wliczane są dochody, od których opłacane są składki na ubezpieczenie chorobowe.[/b] Jeżeli zatem ubezpieczona będąca pracownikiem osiąga dodatkowo dochody z innych źródeł – będą one miały wpływ na podstawę wymiaru zasiłku – w zależności od tego, czy ich osiąganie w zbiegu z ubezpieczeniem pracowniczym będzie rodziło obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie chorobowe lub też prawo do ubezpieczenia dobrowolnego.
[b]Honorarium autorskie nie stanowi samodzielnej podstawy rodzącej obowiązek ubezpieczeniowy.[/b] Osiąganie dochodu z praw autorskich, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi kategorię dochodów z tzw. działalności wykonywanej osobiście. Takie honorarium może jednak wynikać również z zawartej umowy o dzieło, czy też umowy-zlecenia.
[b]Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od takiego dochodu zależeć będzie od tego, czy umowa cywilnoprawna stanowiąca źródło honorarium autorskiego podpisana została z własnym pracodawcą czy też z innym podmiotem.[/b] Zgodnie bowiem z art. 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FA71E8892A0C02DD4888C5C89A15B1C2?id=184677]ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych[/link] za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie (zawartej nie wcześniej niż 14 stycznia 2000 r.):
- umowy-zlecenia,
- umowy agencyjnej,
- innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia,
- umowy o dzieło, – jeżeli zostały one zawarte z pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub z innym podmiotem niż pracodawca, ale w ramach tych umów praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy.
[b]Osoby wykonujące pracę na podstawie takich umów podlegają obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym, a więc również chorobowemu, na zasadach identycznych jak w przypadku pracowników.[/b] Bez znaczenia jest tu okres, na jaki została zawarta umowa oraz wymiar czasu pracy w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że wysokość honorarium uzyskiwanego od „swojego” pracodawcy w ramach zawartej z nim umowy cywilnoprawnej będzie doliczona do wysokości podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego – bowiem jego osiąganie podlega w tym przypadku obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku są takie same jak w przypadku ubezpieczenia pracowniczego.
Jeżeli natomiast honorarium autorskie wynika z umowy cywilnoprawnej zawartej z innym podmiotem (tzn. nie ze swoim pracodawcą) – ubezpieczenie chorobowe nie jest obowiązkowe. [b]Jednak „zleceniobiorcy” podlegający obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym – mogą zostać na swój wniosek objęci ubezpieczeniem chorobowym. Wówczas otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie będzie brane pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.[/b]
[ramka][b]Ważne [/b]
Podstawę wymiaru zasiłku za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi [b]jedna trzydziesta część[/b] wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.[/ramka]
[ramka][b]Gdy dobrowolne[/b]
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego, na okres trzech miesięcy na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego dla celów emerytalnych. [/ramka]