W 2015 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Do najważniejszych zmian, na które warto zwrócić uwagę przy kalkulacji CIT za 2015 r., należy zaliczyć:

- zastosowanie przepisów o niedostatecznej kapitalizacji także do pożyczek otrzymanych od podmiotów powiązanych w sposób pośredni (np. spółki babki);

- porównywanie wysokości zadłużenia do wysokości kapitału własnego spółki (z wyłączeniem m.in. kapitału z aktualizacji wyceny) w proporcji 1:1, a nie do kapitału zakładowego (1:3);

- doprecyzowanie, że zadłużenie obejmuje również inne nieuregulowane zobowiązania wobec podmiotu, np. zobowiązania handlowe;

- obowiązek wyznaczania wartości zadłużenia na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, a nie na dzień ich zapłaty (analogicznie ma to zastosowanie do ustalania wartości kapitału własnego).

Znowelizowane przepisy stosuje się do pożyczek faktycznie przekazanych po 1 stycznia 2015 r. Nie ma znaczenia, kiedy umowa pożyczki została zawarta.

Jedną z najbardziej istotnych zmian jest objęcie regulacjami pożyczek uzyskiwanych od podmiotów o powiązaniu pośrednim.

Od spółki babki

Często bowiem zdarzało się, że podatnicy tak kształtowali swoje rozliczenia, aby finansowanie zostało przekazane nie przez spółkę matkę, ale przez spółkę babkę. Przepisy o niedostatecznej kapitalizacji były w ten sposób pomijane. Od 2015 r. jest to już niemożliwe. Próg powiązań kapitałowych się nie zmienił i wynosi 25 proc. O tym, czy w przypadku powiązań pośrednich jest on spełniony, rozstrzyga się na podstawie art. 11 ust. 5b ustawy o CIT – w łańcuchu powiązań przyjmuje się wartość najniższą.

Dwie metody

Znowelizowane przepisy umożliwiają podatnikom wybór między standardową metodą a metodą alternatywną (wynikającą z art. 15c ustawy o CIT) liczenia odsetek zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów. Ta druga metoda pozwala zaliczać do kosztów podatkowych odsetki do wysokości kwoty stanowiącej określony procent wartości podatkowej aktywów oraz zysku z działalności operacyjnej podatnika. Aby móc zacząć korzystać z metody alternatywnej, konieczne jest zgłoszenie takiej decyzji do urzędu skarbowego w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki. Uwaga! Wybór metody alternatywnej obliguje podatnika do jej stosowania przez okres co najmniej trzech lat podatkowych w zakresie wszystkich pożyczek – nie tylko tych otrzymanych od podmiotów powiązanych. Organy podatkowe wskazują, że metodą alternatywną objęte są także pożyczki, które zostały przekazane przed 1 stycznia 2015 r. (np. interpretacja IS w Katowicach z 5 listopada 2015 r., IBPB-1-3/4510-279/15/IŻ). W związku z tym decyzja o wyborze metody powinna zostać poprzedzona przez podatnika dokładnymi analizami i kalkulacjami.

Zdaniem autorki

Natalia Kotlarek, konsultantka w ABC Tax Cash pooling na cenzurowanym

Aspekt powiązań pośrednich może być szczególnie istotny w kontekście wątpliwości, czy cash pooling należy uznać za umowę pożyczki. Podatnicy często bowiem przystępowali do takiego systemu wraz z podmiotami powiązanymi pośrednio, eliminując tym samym ryzyko ewentualnego zakwestionowania przez organ podatkowy braku zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. W świetle nowelizacji przepisów i zmiany linii orzeczniczej na niekorzyść podatników, nieuwzględnianie tych regulacji do odsetek związanych z cash poolingiem może być ryzykowne.