Faktury VAT: bezpieczeństwo obrotu nie pozwala na zmianę danych

W związku z podziałem spółki kapitałowej poprzez wydzielenie części majątku, podatniczka otrzyma zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Majątek, który pozostanie w spółce dzielonej, również będzie zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa. Od dnia podziału kontrahenci powinni wystawiać faktury na rzecz spółki przejmującej. Będą o tym informowani z wyprzedzeniem, ale wnioskodawczyni spodziewa się, że faktury będą wystawiane błędnie. Zapytała czy w odniesieniu do faktur VAT, faktur korygujących, duplikatów i not korygujących otrzymanych przez spółkę przejmującą i dokumentujących czynności z dnia wydzielenia i później, na których jako nabywca została wskazana spółka dzielona, ta pierwsza ma prawo zmieniać dane nabywcy w drodze wystawienia noty korygującej.

Fiskus nie wyraził zgody na taką operację. Jego zdaniem gdy na fakturach wskazano jako nabywcę spółkę dzieloną zamiast przejmującej, nie wolno wystawić noty korygującej, zmieniając całkowicie dane nabywcy. Prawidłowe jest skorygowanie faktury VAT poprzez wystawienie faktury korygującej przez wystawców faktur.

Spółka zaskarżyła interpretację, ale WSA w Poznaniu nie uwzględnił jej skargi. Zauważył, że spór w sprawie koncentruje się wokół możliwości skorzystania z instytucji noty korygującej. Z ustawy o VAT wynika, że pomyłka w fakturze dotycząca m.in. informacji wiążącej się z nabywcą może być skorygowana notą korygującą. To specyficzny rodzaj faktury wystawiany przez nabywcę, a nie sprzedawcę. Materia not korygujących jest ograniczona do pomyłek mniejszej wagi, takich jak np.: nazwy, adresy, numery NIP stron lub oznaczenie towaru lub usługi. W ocenie WSA kwestią problematyczną jest zmienianie notą korygującą wszystkich danych nabywcy w taki sposób, żeby w istocie pierwotna faktura była wystawiona na zupełnie inny podmiot. Przepisy nie zabraniają takiego rozwiązania, ale zgodnie z najnowszą linią orzeczniczą uznaje się, że jeżeli towar czy usługa faktycznie została wykorzystana przez danego podatnika, a tylko faktura została wystawiona omyłkowo na inny podmiot, to błędne dane można zmienić notą. Sąd uznał jednak, że podstawowe znaczenie w sporze ma podział spółki dzielonej i przejęcie przez firmę przejmującą zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz to, że w obrocie gospodarczym nadal funkcjonuje spółka dzielona.

W opinii sądu w formie noty korygującej możliwe jest poprawienie pomyłek odnoszących się tylko do konkretnego podatnika (kontrahenta) wymienionego na wystawionej fakturze, a nie całkowita zmiana podmiotu na inny jako stronę transakcji. Tymczasem na skutek wystawienia noty korygującej przez skarżącą, czyli zmiany danych nabywcy, spółka dzielona nie będzie miała wiedzy ani możliwości odniesienia się do rzetelności stron transakcji. Jedynym podmiotem bezstronnym i uprawnionym do weryfikacji stron tran- sakcji jest w tym przypadku wystawca faktury VAT (korygującej czy duplikatu). Istnieje bowiem realne ryzyko wystąpienia w obrocie gospodarczym dwóch dokumentów na tego samego nabywcę, co do których nie będzie możliwości jednoznacznego wskazania, które rzeczywiście dotyczą skarżącej, a które spółki dzielonej.

Podmiotem uprawnionym do wystawienia noty korygującej jest nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki. Tymczasem skarżąca jako spółka przejmująca, zdaniem WSA, jest w stosunku do tych dokumentów podmiotem trzecim. Przedmiotem korekty mogą być tylko pomyłki. Dlatego z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego zasadne jest stanowisko organu, że w sprawie prawidłowe jest wystawienie faktur korygujących przez wystawców faktur. Nota korygująca nie może zmierzać do wystawienia faktur VAT (faktur korygujących, duplikatów) na zupełnie innego nabywcę.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 4 lutego 2016 r. (I SA/Po 1270/15).

Komentarz eksperta

Bartosz Bogdański, doradca podatkowy, starszy menedżer w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Komentowany wyrok WSA w Poznaniu potwierdza rolę noty korygującej ugruntowaną w praktyce w systemie VAT. Rzeczywiście, przyjęło się, że nota korygująca jest dokumentem wystawianym przez nabywcę towaru, który koryguje pomniejsze błędy popełnione przez wystawcę faktury, które jednak nie wpływają na prawo do odliczenia VAT przez nabywcę. Świadczy o tym chociażby fakultatywność wystawienia not przez nabywcę.

W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia poznańskiego WSA korekta danych faktury za pomocą noty korygującej skutkowała znacząco bardziej istotnymi konsekwencjami – zmianą nabywcy i w konsekwencji zmianą prawa do odliczenia VAT (odliczenie VAT miało przysługiwać spółce przejmującej). Taki skutek wydaje się być sprzeczny z intencjami ustawodawcy, co prawidłowo odczytał sąd.

Pozostaje pytanie, czy mamy do czynienia ze zmianą linii orzeczniczej w kontekście orzeczeń sądów administracyjnych, które dopuszczały wystawianie not korygujących zmieniających dane nabywcy. Wcześniej jednak dopuszczano do stosowania tego rozwiązania w przypadku, gdy nastąpiła oczywista omyłka po stronie sprzedającego przy wystawieniu faktury (np. wystawił fakturę na niewłaściwą spółkę z jednej grupy kapitałowej, a towar lub usługa zostały wykorzystane przez nabywcę i dostawca miał tego świadomość). W komentowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, gdy pierwotny dokument był kierowany do innej spółki i nie można tutaj mówić o tożsamości nabywcy. Dlatego tezy wyroku WSA w Poznaniu nie da się pogodzić z liberalną linią orzeczniczą, gdyż stany faktyczne w rozstrzygnięciach są nieco inne. Wydaje się, że wyrok WSA w Poznaniu kreśli ostateczną granicę, po przekroczeniu której błąd w fakturze pierwotnej można skorygować jedynie poprzez wystawienie faktury korygującej.