Epidemia koronawirusa jest bezprecedensowym zdarzeniem, które będzie miało negatywny wpływ na gospodarkę. W obliczu nadchodzących zawirowań rząd rozpoczął prace nad specustawą mającą na celu wsparcie przedsiębiorców w trakcie epidemii. Podobne prace rozpoczęły także rządy innych krajów europejskich, w tym m.in. Niemiec i Hiszpanii.

Z perspektywy podatnika, pierwsze informacje o tarczy antykryzysowej wskazywały, że wprowadzone przez rząd ułatwienia będą dotyczyły m.in. ulg w należnościach, w tym udogodnień w płatnościach podatków i składek ZUS, wcześniejszych zwrotów VAT, zniesienia opłaty prolongacyjnej lub ułatwienia w zwrotach VAT. Jednocześnie samorządy zawodowe doradców podatkowych, księgowych oraz biegłych rewidentów wystąpiły z apelem o odroczenie terminów składania wszelkich deklaracji i zeznań podatkowych oraz odstąpienie od wymierzania kar za ich niedochowanie.

Podczas konferencji zwołanej 18 marca 2020 r. po posiedzeniu Rady Gabinetowej zostały przedstawione główne założenia tarczy antykryzysowej. Minister finansów Tadeusz Kościński poinformował, że o miesiąc lub dwa przesunięte zostaną terminy składania deklaracji podatkowych. Szczegółów w tym zakresie należy się już spodziewać w projekcie specustawy.

Czytaj także: Ciasna kolejka po dotacje z tarczy antykryzysowej

Odroczenie albo rozłożenie na raty

Niezależnie od prac legislacyjnych, należy pamiętać o rozwiązaniach prawnych już dostępnych w ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), które mogą przynieść ulgę podatnikom w wywiązaniu się przez nich z ich bieżących obowiązków podatkowych. Na podstawie art. 67a o.p., w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym podatnik może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o:

- odroczenie terminu płatności podatku,

- rozłożenie zapłaty podatku na raty,

- odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, a także

- umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych wraz z odsetkami.

Ministerstwo Finansów potwierdziło, że w przypadku negatywnych skutków finansowych dla przedsiębiorców, wynikających z epidemii koronawirusa, organy skarbowe będą brać pod uwagę te szczególne okoliczności przy rozpatrywaniu wniosków dotyczących przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Wnioski w tym zakresie mają być rozpatrywane w pierwszej kolejności. Podobny komunikat został wydany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Bez zaliczek na PIT

Ponadto, ordynacja podatkowa – w art. 22 § 2 – wyposaża również podatników, będących np. pracownikami, w możliwość ubiegania się o zwolnienie płatnika (pracodawcy) z obowiązku pobierania zaliczek na podatek dochodowy od ich wynagrodzenia. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji w tym zakresie w rękach podatnika pozostaje kwota netto powiększona o niepobraną zaliczkę na podatek dochodowy. Należy mieć jednak na uwadze, że jest to pomoc czasowa, gdyż zwolnienie z obowiązku pobrania zaliczki nie zwalnia pracownika z obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Zmienia się tylko termin jego płatności, którym będzie termin na złożenie rocznego zeznania podatkowego. Wniosek w tym zakresie może zostać uwzględniony, jeżeli pobranie podatku (zaliczki) zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji. W dotychczasowym orzecznictwie przez „zagrożenie egzystencji" rozumiało się przede wszystkim sytuację, w której podatnik (pracownik) nie mógł zaspokajać podstawowych potrzeb życiowych swoich i członków swojej rodziny.

* * *

Przedsiębiorcy, którzy odczuli już negatywne skutki pandemii lub chcą zabezpieczyć swoją płynność finansową ze względu na nadchodzące komplikacje, mogą składać wnioski do organów podatkowych lub ZUS o odroczenie terminu płatności ich zobowiązań publicznoprawnych. Wnioski można w chwili obecnej składać głównie kanałami komunikacji elektronicznej.

Tomasz Bartoszek jest dyrektorem w dziale podatkowym w firmie doradczej JP Weber

Artur Chamot jest prawnikiem, ekspertem ds. podatków w JP Weber

Podstawa prawna: art. art. 22 § 2 i art. 67a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 900 ze zm.)