Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 9 listopada 2017 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012. 554.2017.2.IT) rozstrzygnął kwestę wyboru właściwego prewspółczynnika dla odliczenia VAT z inwestycji przekazanej zakładowi budżetowemu gminy. Wniosek o wydanie interpretacji złożyła gmina będąca czynnym podatnikiem VAT, która od 1 stycznia 2017 r. dokonała centralizacji rozliczeń VAT. Wnioskodawca wskazał, że od 2016 r. realizuje inwestycję polegającą na budowie sieci wodociągowej wraz z przyłączami oraz przebudową oczyszczalni ścieków. Inwestycja jest realizowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Jak podała gmina, część wydatków związanych z realizacją przedmiotowego przedsięwzięcia poniosła już w 2016 r., to jest przed dokonaniem centralizacji rozliczeń VAT. Wydatki te dotyczyły między innymi sporządzenia dokumentacji technicznej. Wybudowana w ramach inwestycji infrastruktura ma być wykorzystywana w celu świadczenia usług dostawy wody na rzecz odbiorców indywidualnych, jak również do budynków użyteczności publicznej, tj. świetlicy wiejskiej oraz budynku użytkowego przeznaczonego pod najem, w którym prowadzony jest sklep. Ponadto, przebudowana w ramach inwestycji stacja wodociągowa będzie obsługiwała także inne jednostki organizacyjne gminy (szkołę, świetlicę), czy też strażnicę OSP. Usługi w zakresie dostawy wody na terenie gminy są świadczone przez Zakład Usług Komunalnych, będący zakładem budżetowym gminy. Dlatego też, po zrealizowaniu inwestycji, będzie ona przekazana w użytkowanie temu zakładowi.
Przy tak nakreślonym stanie faktycznym gmina zadała pytanie, czy dokonując odliczenia VAT od zakupów związanych z realizacją przedmiotowej inwestycji, powinna stosować prewspółczynnik właściwy dla urzędu gminy, czy też dla Zakładu Usług Komunalnych.
Przedstawiając swoje stanowisko w sprawie, gmina stwierdziła że po dokonaniu centralizacji, każda z jej jednostek organizacyjnych prowadzi część działalności gospodarczej gminy. W ocenie gminy prowadzi to do wniosku, że prewspółczynnikiem najbardziej odpowiadającym specyfice wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej będzie prewspółczynnik obliczony dla danej jednostki organizacyjnej. W konsekwencji gmina uznała, że dokonując odliczenia VAT od zakupów na potrzeby przedmiotowej inwestycji powinna stosować prewspółczynnik obliczony dla Zakładu Usług Komunalnych.
Dyrektor KIS podzielił stanowisko gminy i uznał je za prawidłowe. W uzasadnieniu organ odwołał się do przepisów ustawy o VAT regulujących kwestię stosowania prewspółczynnika oraz wydanego na ich podstawie rozporządzenia ministra finansów z 17 grudnia 2015 r. Dyrektor KIS podkreślił przy tym, że z powołanego rozporządzenia wynika, że sposób określenia proporcji, czyli prewspółczynnik, określa się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych gminy. Wyliczony w ten sposób prewspółczynnik znajdzie zatem zastosowanie zarówno do zakupów dokonywanych przez daną jednostkę, jak również do zakupów dokonywanych bezpośrednio przez gminę, które gmina będzie wykorzystywała za pośrednictwem danej jednostki.
Komentarz eksperta
Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP
Moim zdaniem organ podatkowy w omawianej interpretacji zajął słuszne stanowisko w odniesieniu do tego, że dla odliczenia podatku VAT od inwestycji polegającej na budowie sieci wodociągowej oraz przebudowie oczyszczalni ścieków powinien znaleźć zastosowanie prewspółczynnik właściwy dla zakładu budżetowego, który będzie wykorzystywał tę infrastrukturę w swojej działalności, a nie dla gminy (urzędu gminy), która realizuje inwestycję. Celem prewspółczynnika jest bowiem odzwierciedlenie zakresu wykorzystania określonych wydatków do działalności gospodarczej oraz do celów innych niż działalność gospodarcza – w tym przypadku inwestycja będzie wykorzystywana głównie dla potrzeb czynności opodatkowanych VAT (dostawa wody dla mieszkańców gminy), a w pewnym zakresie przez gminne jednostki organizacyjne nieprowadzące działalności gospodarczej (szkoła, świetlica, strażnica OSP). Kontrowersje budzi jednak ustalenie metody kalkulacji prewspółczynnika, a w szczególności stwierdzenie organu, że do odliczenia VAT należy stosować prewspółczynnik obliczony według wzoru z rozporządzenia Ministra Finansów. Takie podejście może być niekorzystne, ale przede wszystkim jest niezgodne z przepisami. Art. 86 ust. 2h ustawy o VAT pozwala bowiem gminom zastosować inną, bardziej adekwatną metodę. Takie stanowisko potwierdzają sądy administracyjne w najnowszych wyrokach, w których gminy zaskarżyły niekorzystne interpretacje organów podatkowych (np. wyrok WSA w Poznaniu z 7 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Po 930/17). Wydaje się, że dobrym sposobem byłoby obliczenie prewspółczynnika według proporcji opartej na udziale dochodów uzyskiwanych przez zakład z gospodarki wodno-kanalizacyjnej od podmiotów zewnętrznych (opodatkowanych VAT) w całej kwocie dochodów uzyskiwanych z tego tytułu w danym okresie od podmiotów zewnętrznych oraz wewnętrznych jednostek organizacyjnych (które nie prowadzą działalności gospodarczej).
