Przy cofnięciu wypowiedzenia umowy o pracę należy odwołać się do przepisów kodeksu cywilnego dotyczących oświadczeń woli, na co pozwala art. 300 kodeksu pracy.
Brak przepisów
Zarówno pracownik, jak i pracodawca mają prawo wymówić umowę. Aby to uczynić, należy w formie pisemnej złożyć oświadczenie, z którego wynika zamiar rozwiązania angażu.
Trzeba jednak mieć świadomość, że gdy wypowiedzenie zostanie złożone z pominięciem formy pisemnej, też będzie skuteczne. Niezachowanie pisemnej formy spowoduje, że umowa i tak ulegnie rozwiązaniu, choć przed sądem można dochodzić uznania, że została rozwiązana z naruszeniem procedury.
Odwrotnej sytuacji, czyli cofnięcia wypowiedzenia, przepisy prawa pracy nie regulują. Może to sugerować, że gdy wypowiedzenie już raz zostanie złożone, to nic nie można z tym zrobić. Jednak kodeks pracy nie określa wielu zagadnień – w tym dotyczących czynności prawnych i oświadczeń woli. Artykuł 300 k.p. zezwala na odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu cywilnego – w tym takich, które umożliwiają cofanie złożonych wcześniej oświadczeń woli. Zgodnie z nim w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Zarówno wypowiedzenie umowy, jak i cofnięcie tej czynności opiera się na konstrukcji składania i cofania oświadczeń woli uregulowanej w art. 61 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że „oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej".
Jak to zrobić
Wypowiedzenie umowy o pracę to tzw. jednostronna czynność prawna. Jej podstawą jest oświadczenie woli (pracownika lub pracodawcy), z którego wynika zamiar rozwiązania stosunku pracy. Przy oświadczeniu wypowiadającym stosunek pracy uznaje się, że wypowiedzenie jest dokonane, gdy zostało złożone drugiej stronie w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, na co wskazuje art. 61 § 1 k.c. Nie ma w takim przypadku znaczenia moment przygotowania pisma pracodawcy o rozwiązaniu angażu. Jeżeli zaś chodzi o skuteczne cofnięcie (odwołanie) oświadczenia woli, którym pracodawca wypowiada stosunek pracy, to zgodnie z art. 61 § 1 k.c. będzie ono skuteczne, jeżeli dojdzie do adresata równolegle z wypowiedzeniem umowy lub wcześniej.
Gdy pracodawca spóźni się z dostarczeniem pracownikowi oświadczenia o cofnięciu wypowiedzenia i nie dotrze ono najpóźniej równolegle z tym zawierającym wymówienie, za niezbędny warunek gwarantujący prawną skuteczność działania pracodawcy należy uznać zgodę pracownika. Jeśli nie ma takiej akceptacji, wypowiedzenie jest skuteczne we wszystkich swoich elementach i powoduje rozwiązanie umowy o pracę na skutek wypowiedzenia dokonanego przez zakład.
Bez nacisków
Zgoda pracownika powinna być wyrażona w sposób dobrowolny. Pracodawca nie może przymusić etatowca, aby ten przystał na cofnięcie wymówienia, ani wydawać mu w tej sprawie poleceń służbowych. Oznacza to, że pracownik wcale nie musi godzić się na cofnięcie oświadczenia zawierającego wymówienie. Żaden przepis nie zobowiązuje podwładnego do zaakceptowania cofnięcia wypowiedzenia.
Przepisy nie regulują tego, w jakiej formie pracownik może wyrazić zgodę na takie odwołanie. Pracodawca powinien jednak zadbać o to, aby oświadczenie pracownika było pisemne. Za skuteczną należy jednak też uznać zgodę złożoną ustnie i w sposób dorozumiany.
Ważne! Gdy pracownik nie zgodzi się na cofnięcie wypowiedzenia, w obrocie prawnym nadal funkcjonuje wymówienie złożone przez pracodawcę. Oznacza to, że wypowiedziana umowa rozwiąże się z okresem wypowiedzenia.
Przykład
Na skutek różnicy zdań szef postanowił wymówić umowę o pracę głównemu informatykowi. Na drugi dzień po przemyśleniu sytuacji uznał, że decyzję podjął pochopnie i że złoży pracownikowi oświadczenie o cofnięciu wypowiedzenia wręczonego dzień wcześniej. Niestety, informatyk w dniu, w którym otrzymał wypowiedzenie, podjął starania o znalezienie nowej posady i otrzymał propozycję na znacznie lepszych warunkach. Dlatego nie zgodził się na cofnięcie wymówienia.
W takim wypadku pracodawca nie może zrobić nic poza oczekiwaniem, aż upłynie okres wypowiedzenia. Decyzja szefa o pozbyciu się pracownika jest skuteczna i nieodwracalna – chyba że ten np. w ostatnim dniu wymówienia zmieni zdanie.
Pracownik też się waha
Z decyzją o rozstaniu może się też pospieszyć podwładny, który po namyśle zechce kontynuować pracę w dotychczasowej firmie. W takim wypadku działają zasady analogiczne jak przy cofnięciu wymówienia złożonego przez szefa.
Przykład
Pracownik dostał korzystną ofertę zatrudnienia. Postanowił ją przyjąć i złożył pracodawcy wypowiedzenie. Ponieważ odejście pracownika spowoduje poważne zakłócenia w organizacji pracy, firma niezwłocznie przystąpiła do szukania jego następcy. Po czasochłonnej i kosztownej rekrutacji wyłoniono osobę, która legitymowała się wyższymi kwalifikacjami, niż miał pracownik, który postanowił odejść. Gdy propozycja, z której chciał skorzystać, okazała się mniej atrakcyjna, niż oczekiwał, chciał cofnąć oświadczenie o rozstaniu. Pracodawca odmówił. Stwierdził, że wybrany kandydat bardzo dobrze rokuje, a jego pozyskanie wiązało się ze znacznymi nakładami.
Szef miał prawo odmówić anulowania wymówienia złożonego przez etatowca. Jest ono skuteczne, a stosunek pracy rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia.
Przydatne orzecznictwo
- Oświadczenie woli zakładu o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia jest złożone pracownikowi z chwilą, gdy doszło do niego w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią, chociaż tego nie uczynił (wyrok SN z 16 marca 1995 r., I PRN 2/95)
- Pracodawca, który wypowiedział umowę o pracę, może do czasu rozwiązania stosunku pracy dokonać ponownego jej wypowiedzenia, bez potrzeby uzyskania zgody pracownika na cofnięcie wcześniejszego wypowiedzenia (wyrok SN z 18 grudnia 2002 r., I PK 49/02)
- Wprawdzie wypowiedzenie stosunku pracy jest jednostronną czynnością prawną, jednak cofnięcie wypowiedzenia jest skuteczne tylko pod warunkiem zgody drugiego podmiotu stosunku pracy (wyrok NSA z 11 listopada 1989 r., II SA 1177/89)
Właściwy adresat
Adresatem oświadczenia woli w sprawie cofnięcia wymówienia bezwzględnie powinien być pracownik. Zatem gdy szef kieruje takie pismo np. do przedstawiciela organizacji związkowej reprezentującej pracownika, nie będzie ono prawnie skutecznie dopóty, dopóki nie dotrze do tego, kogo dotyczy, w taki sposób, aby mógł się zapoznać się z jego treścią.
