Pracownica, która nie później niż w ciągu 14 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnych ich wymiarach, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za cały okres trwania tych urlopów w wysokości 80 proc. podstawy jego wymiaru. Taka sama wysokość świadczenia przysługuje pracownicy, która zwróci się na piśmie o udzielenie jej wszystkich urlopów – urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnych wymiarach – w terminie 14 dni od przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia lub od przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza.
Spóźnione podanie
Jeżeli pracownica wystąpi z takim wnioskiem po upływie 14 dni od porodu lub przyjęcia dziecka na wychowanie, wysokość zasiłku będzie zróżnicowana. Za okres urlopu macierzyńskiego – podstawowego i dodatkowego (lub na warunkach tych urlopów) – otrzyma świadczenie w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Natomiast za czas urlopu rodzicielskiego miesięczny zasiłek macierzyński będzie jej przysługiwał w wysokości 60 proc. podstawy wymiaru.
Nie tylko pracownicy
Powyższe zasady mają odpowiednie zastosowanie do ubezpieczonych niebędących pracownikami, do osób pobierających zasiłek macierzyński za okres po ustaniu ubezpieczenia oraz osób pobierających zasiłek macierzyński w czasie urlopu wychowawczego.
Wyrównanie na wniosek
Ubezpieczona, która pobiera zasiłek w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru, a zrezygnuje z niego wcześniej, niż wnioskowała, może uzyskać prawo do wyrównania świadczenia do 100 proc. Jednak będzie tak pod warunkiem, że zrezygnowała z zasiłku za czas odpowiadający okresowi:
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego – w całości lub w części, lub
- urlopu rodzicielskiego – w pełnym wymiarze.
Wyrównanie zasiłku macierzyńskiego do 100 proc. za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest wypłacane pod warunkiem niepobrania tego zasiłku przez ubezpieczonego ojca dziecka za okresy: odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Jeżeli po rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez matkę dziecka jego ojciec nie wystąpi z wnioskiem o wypłatę zasiłku, wyrównanie wypłaca się ubezpieczonej matce dziecka na jej pisemny wniosek. Musi ona udokumentować rezygnację przez ojca dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Wyrównanie powinno zostać wypłacone nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku w sprawie rezygnacji z zasiłku za dalszy okres lub innego dokumentu niezbędnego do wypłaty wyrównania – np. zaświadczenia pracodawcy o terminie zaprzestania korzystania z urlopu rodzicielskiego, jeżeli zasiłek wypłaca ZUS.
Roszczenie o wypłatę wyrównania zasiłku macierzyńskiego przedawnia się po upływie trzech lat, jeżeli niewypłacenie wyrównania było następstwem błędu płatnika składek lub ZUS.
Gdy ubezpieczona, która pobiera 80-proc. zasiłek macierzyński, zrezygnuje z niego na rzecz ojca dziecka i wykorzysta on to świadczenie za cały okresu urlopu dodatkowego lub jego część bądź za czas urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, wyrównanie nie przysługuje. Ojcu również należy się zasiłek macierzyński w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.
Łączenie z etatem
W czasie urlopu dodatkowego lub na jego warunkach, a także podczas urlopu rodzicielskiego pracownik może wrócić do pracy na część etatu u macierzystego pracodawcy, który udzielił mu tych urlopów. Może ją jednak podjąć w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.
W takim przypadku należny mu zasiłek macierzyński trzeba obniżyć odpowiednio do wymiaru czasu podjętej pracy. Oznacza to pomniejszanie kwoty świadczenia w proporcji, w jakiej pozostaje wymiar czasu pracy podjętej w czasie jednego ze wskazanych urlopów do wymiaru czasu pracy wykonywanej przed tym urlopem.
Przykład
Pracownica zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego wykonuje pracę w wymiarze 1/2 etatu. Oznacza to, że zasiłek macierzyński za każdy dzień wykonywania pracy zostanie pomniejszony o 1/2 (1/2 : 1 = 1/2).
Przykład
Pracownica zatrudniona w wymiarze 3/4 etatu w czasie urlopu rodzicielskiego wykonuje pracę w wymiarze 1/2 etatu. Jej zasiłek macierzyński zostanie więc pomniejszony o 2/3 (1/2 : 3/4 = 2/3) za każdy dzień wykonywania pracy podczas tego urlopu.
—oprac. pracownicy ZUS
