Przypominamy podstawowe reguły dotyczące opłacania ZUS przy przyjęciu na umowę o pracę.

Taka osoba obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym zarówno wtedy, gdy jest to jej jedyny tytuł do ubezpieczeń, a więc umowa o pracę, jak i gdy równocześnie ma inne tytuły, np. w drugiej firmie ma angaż czy zlecenie.

[srodtytul]Podwładny i rodzina[/srodtytul]

Zgłoszenie do ubezpieczeń odbywa się przez złożenie w ZUS formularza ZUS ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Należy to zrobić w ciągu siedmiu dni od powstania tego obowiązku, czyli nawiązania stosunku pracy. Druk ten można też wysłać pocztą albo w formie elektronicznej.

Na formularzu ZUS ZUA pracodawca podaje kod tytułu ubezpieczenia (01 10 xx – pracownik, 01 20 xx – pracownik młodociany) i dane zgłaszanej osoby – imię, nazwisko, NIP, PESEL, numer paszportu lub dowodu, jeżeli nie ma ona jednego z tych identyfikatorów – oraz pozostałe informacje, m.in. jej datę urodzenia, adres zamieszkania, zameldowania.

Szef zaznacza też, że pracownik podlega obligatoryjnie ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu.

Jeżeli podwładny zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny, te informacje szef również przekazuje do ZUS na druku ZUS ZCNA.

[srodtytul]Raport za raportem[/srodtytul]

Za każdy miesiąc trwania angażu pracodawca składa dokumenty rozliczeniowe za zatrudnionego. Należne składki społeczne za niego wykazuje w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA, składanym z tym samym kodem tytułu, jaki widnieje na zgłoszeniu ZUS ZUA.

W raporcie w podstawie wymiaru składek społecznych szef uwzględnia wszystkie wypłacone lub postawione do dyspozycji ubezpieczonego (od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składa raport) przychody stanowiące podstawę wymiaru składek. A jest nim przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwany z zatrudnienia w stosunku pracy.

Podstawy wymiaru składek nie stanowi natomiast wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłki. Wyłączone są z niej również przychody wymienione w [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Rozporzadzenia/1998/DU1998Nr161poz1106.asp]rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Jak to wyliczyć[/srodtytul]

Jeżeli pracodawca zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy osobę zaczynającą karierę zawodową i wypłaca na koniec każdego miesiąca 80 proc. minimalnego wynagrodzenia, czyli 1108,80 zł (brutto), kwota ta stanowi podstawę naliczania składek społecznych. Natomiast podstawą składki zdrowotnej za ten miesiąc będzie 1108,80 zł pomniejszone o składki społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego.

[b]1108,80 zł – (1108,80 zł x 13,71 proc.) = 956,78 zł[/b]

Składkę na ubezpieczenie emerytalne (19,52 proc.) finansują w równych częściach (po 9,76 proc.) pracodawca i pracownik. Tę rentową (6 proc.) częściowo finansuje pracodawca (4,5 proc.), a częściowo podwładny (1,5 proc.). Chorobową (2,45 proc.) w całości pokrywa pracownik, a wypadkową (1,67 proc.) pracodawca.

Za miesiąc, w którym podwładny nie otrzymał żadnego przychodu, szef składa raport, w którym w pole podstawa wymiaru i kwoty składek wpisuje zero.

Pracodawca, który jest przedsiębiorcą i do chwili zatrudnienia samodzielnie prowadził działalność gospodarczą, był zwolniony z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej za każdy miesiąc. Jeżeli w stosunku do miesiąca poprzedniego nie ma żadnych odstępstw, wyłącznie opłacał należne składki do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Sytuacja ta zmienia się po zaangażowaniu kogoś na etat.

Prowadzący działalność, który zatrudnia pracownika, za każdy miesiąc musi składać dokumenty rozliczeniowe, czyli imienny raport miesięczny ZUS RCA za zatrudnionego, raport ZUS RCA za siebie z tytułu własnych ubezpieczeń z biznesu (jeżeli prowadzący działalność podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, zdaje raport ZUS RZA, gdzie wykazuje tylko składkę zdrowotną) oraz deklarację rozliczeniową ZUS DRA, która jest zbiorczym zestawieniem informacji zawartych w raportach. Te dokumenty rozliczeniowe przekazuje ZUS do 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Szef musi także na piśmie podawać podwładnemu za każdy miesiąc informację o składkach, jakie za niego wykazał w drukach składanych do ZUS. Podaje to w formularzu ZUS RMUA – raport miesięczny dla osoby ubezpieczonej.

[srodtytul]Pożegnanie i wyrejestrowanie[/srodtytul]

Po zakończeniu angażu pracodawca składa formularz ZUS ZWUA i wyrejestrowuje pracownika z ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego.

Druk ten ma trafić do ZUS w ciągu siedmiu dni od ustania pracy. Jeżeli w następnym miesiącu po wyrejestrowaniu podwładnego szef wypłaca mu wynagrodzenie, od którego trzeba opłacić składki, te należne wykazuje w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem 30 00 xx.

[ramka][b]Młodociany to też pracownik[/b]

W świetle [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1995_99/DU1998Nr%2021poz%20%2094.asp ]kodeksu pracy[/link] pracownikiem jest także osoba młodociana zatrudniona na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Te osoby także należy zgłaszać do ubezpieczeń społecznych i opłacać za nie składki od otrzymanego wynagrodzenia w czasie trwania stosunku pracy. [/ramka]