- Pracownik obsługi w szkole odchodził 25 stycznia 2018 r. na emeryturę. Nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w całości za 2017 r. Pozostało dziewięć dni. Za 2018 r. zażądał urlopu w pełnym przysługującym mu wymiarze, czyli 26 dni. Zastanawiam się, czy ma do tego prawo. Urlop chyba powinien być wyliczony proporcjonalnie? – pyta czytelniczka.
Z 1 stycznia każdego roku pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze należnym na ten rok. W zależności od konkretnego przypadku jest to 20 lub 26 dni.
Zasadą jest, że urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo. Taka sytuacja najlepiej koresponduje z celem urlopu, jakim jest regeneracja pracownika i odpoczynek od pracy – przynajmniej u pracodawcy udzielającego urlopu.
Zdarza się jednak, że urlop nie może być wykorzystany w całości w danym roku. W takim przypadku pracownik nie traci dni wolnych, które przechodzą na rok kolejny jako urlop zaległy – powiększając tym samym pulę dni wolnych w nowym roku kalendarzowym.
W przypadku gdy pracownik rozwiązuje stosunek pracy w trakcie roku kalendarzowego, np. w związku z przejściem na emeryturę, pracodawca może mieć problem z prawidłowym ustaleniem wymiaru urlopu. W sytuacji, o której mowa w pytaniu, należy przyjąć, że dziewięć dni urlopu z 2017 r. przeszło na rok następny – w ramach urlopu zaległego. Urlop ten pracownik mógł wykorzystać z początkiem roku, przed rozwiązaniem stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. W przeciwnym razie za ten urlop pracodawca ma obowiązek wypłacić mu ekwiwalent pieniężny.
Ponieważ pracownik, o którym mowa w pytaniu, był zatrudniony 1 stycznia 2018 r., uzyskał również prawo do urlopu w nowym roku. Uwzględniając jednak fakt, iż stosunek pracy przyszłego emeryta rozwiązał się 25 stycznia, należy uznać, że pracownik nie nabył prawa do całej puli urlopowej na 2018 r., a jedynie do jej części.
Pracodawca powinien w tej sytuacji skorzystać z zasady proporcjonalności, która jak najbardziej ma zastosowanie również, gdy do rozwiązania stosunku pracy dochodzi w związku z przejściem pracownika na emeryturę. Potwierdza to uchwała Sądu Najwyższego z 20 sierpnia 1997 r. (III ZP 26/97).
Przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego proporcjonalnego należy pamiętać, że kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 urlopu należnego pracownikowi.
W omawianym przypadku pracownik nie przepracował pełnego miesiąca kalendarzowego. Mimo to, niepełny kalendarzowy miesiąc pracy trzeba zaokrąglić w górę do pełnego miesiąca.
Uwzględniając wspomniane zasady należy przyjąć, że pracownik mający uprawnienie do 26 dni urlopu wypoczynkowego nabył za styczeń prawo do trzech dni urlopu proporcjonalnego. Tym samym żądanie dotyczące przyznania 26 dni urlopu w przypadku, o którym mowa w pytaniu, należy uznać za bezzasadne i niemające oparcia w obowiązujących przepisach. ?
—Sebastian Kryczka, prawnik, ekspert prawa pracy
