Powrót do pracy odbierze część świadczenia rehabilitacyjnego

- Dostaliśmy z ZUS decyzję, że pracownikowi, który wrócił do pracy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, zostało przyznane świadczenie rehabilitacyjne na pół roku. Czy w tej sytuacji mamy podjąć wypłatę jego świadczenia, a jeśli tak, to od kiedy – wstecz, czy na bieżąco?

– pyta czytelnik.

Pracodawca powinien wypłacić świadczenie rehabilitacyjne, ale dopiero od dnia, w którym zatrudniony zaprzestanie wykonywania pracy. Nie ma znaczenia data, od której świadczenie zostało przyznane.

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego przysługuje pracownikowi, który po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182 lub 270 dni – w przypadku gruźlicy lub choroby przypadającej na okres ciąży) nadal jest niezdolny do pracy, ale dalsze leczenie albo rehabilitacja rokują możliwość odzyskania tej zdolności.

Zasady jego przyznawania oraz wypłaty określają art. 18-22, a także art. 61-70 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa).

Podstawą do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego jest decyzja o jego przyznaniu. ZUS wydaje ją pod warunkiem, że prawo do świadczenia przyzna lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska. Taki tok postępowania powoduje, że stosowne decyzje wydawane są czasami już po upływie okresu zasiłkowego. Zwłaszcza gdy wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego nie zostanie złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, tj. najpóźniej na sześć tygodni przed upływem okresu zasiłkowego.

Jeśli ZUS nie wyda decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego przed upływem okresu zasiłkowego, możliwe są dwie sytuacje. Albo zatrudniony wraca do pracy po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego, albo nie pojawia się w zakładzie i nadal przekazuje pracodawcy zwolnienia lekarskie.

Jeśli lekarz orzecznik uznał, że pracownik ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, przysługuje ono zawsze od dnia następnego po upływie pełnego okresu zasiłkowego, co wynika pośrednio z art. 18 ustawy zasiłkowej.

W przypadku czytelnika ZUS wydał decyzję przyznającą świadczenie pracownikowi już po jego powrocie do pracy. Pracodawca nie może podjąć jego wypłaty do czasu, aż zatrudniony zaprzestanie wykonywać pracy. Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje bowiem za okres, w którym ubezpieczony otrzymuje wynagrodzenie za pracę.

Przykład

13 listopada 2012 r. pani Ewa wróciła do pracy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. 16 listopada zarówno pracownica, jak i pracodawca otrzymali decyzję ZUS przyznającą jej świadczenie rehabilitacyjne na okres od 13 listopada 2012 r. do 31 marca 2013 r.

Kobieta przestała świadczyć pracę dopiero 22 listopada i dopiero od tego dnia pracodawca, który jest uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych, podjął wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego.

Jeżeli pracownik nie wróciłby do pracy i przedstawiał pracodawcy dalsze zwolnienia lekarskie, to okres tej nieobecności powinien być potraktowany jako usprawiedliwiony bez prawa do wynagrodzenia ani zasiłku. Dopiero po otrzymaniu decyzji ZUS zakład musiałby wypłacić świadczenie rehabilitacyjne z wyrównaniem od dnia jego przyznania.

Przykład

12 listopada 2012 r. pan Mariusz wyczerpał przysługujący mu okres wypłaty zasiłku chorobowego.

Mimo to pracownik nie wrócił do pracy, ale przedłożył kolejne zwolnienie lekarskie obejmujące okres od 13 do 30 listopada. 16 listopada pan Mariusz oraz jego pracodawca otrzymali decyzję ZUS przyznającą prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 13 listopada 2012 r. do 31 marca 2013 r.

W tej sytuacji pracodawca uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych powinien podjąć wypłatę świadczenia od 13 listopada, a więc od daty jego przyznania.

Fakt wypłacenia pracownikowi świadczenia rehabilitacyjnego musi znaleźć odzwierciedlenie w dokumentach rozliczeniowych składanych w ZUS. Jeżeli w danym miesiącu pracownik nie otrzyma żadnych innych wypłat (oskładkowanych), to należy złożyć za niego jedynie raport ZUS RSA, wykazując w nim okres przerwy w opłacaniu „pracowniczych" składek.

Jeżeli natomiast zatrudniony otrzymał też wynagrodzenie za przepracowane w danym miesiącu dni, to pracodawca powinien złożyć za niego również raport ZUS RCA, gdzie rozliczy składki od tej pensji.

Przykład

W listopadzie pracodawca pani Ewy z pierwszego przykładu powinien wykazać ją w następujących raportach imiennych:

- ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, gdzie rozliczy składki na wszystkie rodzaje ubezpieczeń od kwoty wynagrodzenia za dni przepracowane w listopadzie,

- ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, kodem świadczenia/przerwy 313 oznaczającym zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego, okresem od 1 do 12 listopada 2012 r., cyfrą 12 jako liczbą dni zasiłkowych/liczbą wypłat oraz kwotą wypłaconego zasiłku,

- ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, kodem świadczenia/przerwy 321 oznaczającym świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego, gdzie wykazać musi przerwę w opłacaniu „pracowniczych" składek spowodowaną pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego. Za kolejne miesiące, w których pani Ewa będzie pobierała świadczenie rehabilitacyjne, trzeba za nią składać jedynie raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx oraz kodem świadczenia/przerwy 321.

Uwaga na badania

Po wykorzystaniu okresu zasiłkowego, a przed otrzymaniem decyzji przyznającej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, pracownik wrócił do pracy. W takiej sytuacji szef, przed dopuszczeniem go do pracy, powinien go skierować na dodatkowe badania lekarskie.

Obowiązek ten wynika z art. 229 § 2 kodeksu pracy, który mówi, że w razie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik musi odbyć kontrolne badanie lekarskie potwierdzające zdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Pracodawcy często zapominają o tym obowiązku uważając, że skoro pracownik posiada ważne badanie okresowe, to nie ma przeszkód, aby po chorobie wrócił do pracy – tym bardziej że będzie wykonywał ją na tym samym stanowisku co przed absencją.