[b]Czy osoba, która podlega ubezpieczeniom z działalności gospodarczej, zawierając umowę-zlecenie może z niej podlegać ubezpieczeniom, a z działalności opłacać tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne? [/b]– pyta czytelnik.

Na tak postawione pytanie nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

[srodtytul]Obowiązkowo z firmy[/srodtytul]

Osoba, która prowadzi działalność i nie ma innych źródeł przychodów powodujących obowiązek opłacania składek, z działalności podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne.

Składki na ubezpieczenia społeczne nalicza i opłaca od zadeklarowanej przez siebie kwoty nie niższej niż:

- 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek,

- 30 proc. minimalnego wynagrodzenia przez 24 miesiące, gdy w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała innej działalności i w ramach obecnie prowadzonej nie wykonuje usług na rzecz byłego pracodawcy, które wcześniej realizowała w ramach stosunku pracy.

Natomiast podstawa składki zdrowotnej dla wszystkich osób prowadzących działalność to 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku.

[srodtytul]Dwa warianty[/srodtytul]

Gdy przedsiębiorca wykonuje równocześnie pracę na podstawie umowy-zlecenia, możemy mieć do czynienia z dwoma przypadkami.

[b]PRZYPADEK 1. [/b]Zlecenie jest realizowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (przedmiot zlecenia i działalności jest taki sam) i dla celów podatkowych przychód z umowy cywilnoprawnej jest traktowany jako przychód z działalności.

Wówczas zlecenie nie jest traktowane jako odrębny tytuł do ubezpieczeń, tylko jako jedna z umów, na podstawie której działalność jest prowadzona. Tym samym jedynym tytułem do ubezpieczeń jest prowadzona działalność, a ze zlecenia nie powinny być odprowadzane żadne składki.

[b]PRZYPADEK 2. [/b]Zlecenie jest wykonywane „obok” działalności gospodarczej, czyli przedmiot umowy-zlecenia jest inny niż przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej i w zakresie podatkowym jest to odrębne źródło przychodów.

Mamy wtedy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń: działalność i zlecenie. I w konsekwencji zlecenie jest odrębnym tytułem do ubezpieczeń.

[srodtytul]Rozstrzyga wynagrodzenie[/srodtytul]

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która równocześnie wykonuje umowę-zlecenie lub inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksem cywilnym[/link] stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega z działalności.

Ale to wtedy, gdy ze zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (a więc wypłacone w danym miesiącu wynagrodzenie) jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Zlecenie może zostać wybrane jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń tylko wówczas, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest równa co najmniej minimalnej podstawie z działalności. Gdy podstawa ta jest niższa, istnieje obowiązek ubezpieczeń z działalności, a ze zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pan Grzegorz rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej 1 listopada 2010 r. Składki na ubezpieczenia społeczne opłaca od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (spełnia wszystkie przesłanki skorzystania z preferencyjnej stawki). Od 1 grudnia 2010 r. pracuje równocześnie na umowę-zlecenie z wynagrodzeniem miesięcznym 400 zł wypłacanym ostatniego dnia danego miesiąca.

Wobec tego od 1 grudnia obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega w dalszym ciągu z działalności. Może też jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń wybrać umowę-zlecenie (o ile wynagrodzenie w kwocie co najmniej 395,10 zł zostanie mu ze zlecenia faktycznie wypłacone). Wówczas z działalności obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pani Magda od stycznia 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą. Od 1 grudnia 2010 r. równocześnie wykonuje umowę-zlecenie, w której odpłatność została ustalona w wysokości 2000 zł miesięcznie. Jednak w grudniu zleceniodawca wypłacił pani Magdzie 1700 zł.

Wobec tego w tym miesiącu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegała ona w dalszym ciągu z działalności, bo podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze zlecenia (1700 zł) była niższa od obowiązującej ją minimalnej podstawy wymiaru z działalności (w grudniu ub.r. 1887,60 zł).[/ramka]

[srodtytul]Wspólnicy mają wybór[/srodtytul]

Ograniczenie dotyczące możliwości wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń ma zastosowanie tylko do osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4F52D67DAC7E177D4924A45BD041EEC2?id=236773]ustawy o działalności gospodarczej[/link] oraz innych przepisów szczególnych.

Nie dotyczy natomiast wspólników spółek jawnych, komandytowych, partnerskich oraz jednoosobowego wspólnika spółki z o.o. Wobec tego oni, wykonując równocześnie zlecenie, mają prawo wyboru tytułu do ubezpieczeń bez względu na wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy-zlecenia.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Pan Jan od stycznia 2010 r. jest wspólnikiem w spółce jawnej i z tego tytułu opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. W okresie od 1 do 31 grudnia ub.r. wykonywał równocześnie umowę-zlecenie za wynagrodzeniem 1000 zł.

W takiej sytuacji w grudniu mógł nadal podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jako wspólnik spółki jawnej. Wolno mu też było wybrać zlecenie jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.[/ramka]

[ramka][b]Emeryt i rencista[/b]

Ograniczenie dotyczące możliwości wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń stosuje się także do osoby, która ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą oraz wykonuje zlecenie. Nie obowiązuje ono natomiast osoby, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty (innej niż renta z tytułu niezdolności do pracy) oraz równocześnie prowadzi własną firmę i realizuje zlecenie.

Emeryt a także rencista pobierający rentę rodzinną, rencista mundurowy, rencista pobierający rentę rolniczą, który wykonuje zlecenie i prowadzi działalność gospodarczą, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega wyłącznie z umowy-zlecenia (bez względu na wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia). Z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla niego dobrowolne. Jednak składkę zdrowotną musi płacić. [/ramka]