Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie pozbawienia kategorii drogi gminnej nr X poprzez wyłączenie z użytkowania jako drogi publicznej. W uzasadnieniu wskazano, że droga, której dotyczy uchwała, nadal będzie spełniać funkcję drogi, a tylko zmieni się jej charakter na drogę wewnętrzną. Powyższa zmiana podyktowana była stanem technicznym, gdyż jest to droga gruntowa, nieutwardzona, a jedynie ulepszona kruszywem i wąska, co wyklucza – w przypadku przebudowy, umieszczenie wszystkich niezbędnych elementów infrastruktury drogowej.

Co na to wojewoda

Uchwałę tę zakwestionował wojewoda. Powołując się na art. 10 ust. 3 ustawy o drogach publicznych wskazał, że niezasadnione jest dopuszczenie możliwości wyłączenia z użytkowania drogi, w celu przekwalifikowania jej na drogę wewnętrzną.

Czytaj także: Przebudowa drogi gminnej przed uzyskaniem pozwolenia

W przypadku „wyłączenia drogi z użytkowania", pojęcie to pojawia się wprawdzie w przepisie, lecz nie zostało przez prawodawcę zdefiniowane.

Marne parametry techniczne

Wojewoda podkreślił, że niespełnianie przez drogę parametrów technicznych drogi gminnej, określonych w przepisach rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, nie może stanowić podstawy do pozbawienia drogi kategorii drogi gminnej.

W skardze na to rozstrzygnięcie, samorząd podniósł, że dyspozycja art. 10 ust. 3 wyraźnie wskazuje, że pozbawienie drogi kategorii drogi publicznej możliwe jest jedynie poprzez zaliczenie jej do innej kategorii dróg publicznych, chyba że droga ta zostanie wyłączona z użytkowania, co też w tej sprawie nastąpiło. Zaznaczono przy tym, iż gmina otrzymała w tym zakresie pozytywną opinię właściwego zarządu powiatu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę gminy, podzielając stanowisko wojewody.

Jakie konsekwencje prawne

W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że wyłączenie drogi z użytkowania, o którym mowa w art. 10 ust. 3, determinuje określone konsekwencje prawne, m.in. w postaci pozbawienia jej dotychczasowej kategorii. Dotyczyć powinno to przede wszystkim takich sytuacji, w których dana droga staje się zbędna dla użytku publicznego i jest likwidowana. – Tylko w takich warunkach wystąpi sytuacja zezwalająca na odstąpienie od przyjętej przez ustawodawcę zasady, że pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii jest możliwe jedynie w sytuacji jednoczesnego zaliczenia tej drogi do nowej kategorii – zaznaczono.

Zdaniem sądu, nie budzi wątpliwości w świetle zdania pierwszego art. 10 ust. 3 u.d.p., że pozbawienie drogi dotychczasowej kategorii, poza jedynym wyjątkiem – przypadkiem wyłączenia drogi z użytkowania – jest możliwe jedynie w razie jednoczesnego zaliczenia tej drogi do innej kategorii.

- Pozbawienie drogi publicznej kategorii drogi gminnej, z jednoczesnym „ustanowieniem" jej drogą wewnętrzną nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach – wskazał WSA. Przypomniał w tym względzie, iż zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych: "Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi". Przepisy wskazanej ustawy nie przewidują żadnej procedury ustanawiania dróg wewnętrznych i należy to uznać za zamierzone działanie ustawodawcy – uznał sąd.

Przyznano też rację wojewodzie, że niespełnianie przez drogę parametrów technicznych drogi gminnej, określonych w przepisach rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej, nie może stanowić podstawy do pozbawienia drogi kategorii gminnej, ponieważ jego przepisy stosuje się wyłącznie przy projektowaniu, budowie oraz przebudowie dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także przy projektowaniu i budowie urządzeń niezwiązanych z drogami publicznymi, sytuowanych w ich pasach drogowych. Podobnie, konieczność poszerzenia drogi i ewentualnego wykupu gruntów nie stanowi przesłanki takiego wyłączenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie z 13 kwietnia 2021 roku

Sygnatura akt: II SA/Ol 6/21