Należy przeprowadzić analizę regulacji ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 305 ze zm.).

Na uwagę zasługuje art. 59 ust. 1–2 tej ustawy. Z regulacji wynika: po pierwsze, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym cywilnoprawne należności pieniężne, przypadające j.s.t. lub jej jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13, mogą być umarzane, Terminy ich spłaty mogą zostać odroczone lub płatność może zostać rozłożona na raty, na zasadach określonych przez organ stanowiący j.s.t., z zastrzeżeniem ust. 4.

Po drugie, organ stanowiący j.s.t. określi zasady, sposób i tryb udzielania ulg, o których mowa w ust. 1, warunki dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, oraz wskaże organ lub osoby uprawnione do udzielania tych ulg.

Chodzi o należności wynikające z typowych umów cywilnoprawnych, jak umowy najmu czy dzierżawy.

W orzecznictwie akcentuje się, że ww. art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych nie przewiduje kompetencji dla organu stanowiącego j.s.t., aby w drodze aktu prawa miejscowego wprowadził dodatkowe kryteria warunkujące możliwość skorzystania z ulgi. Delegacja w art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych upoważnia organ uchwałodawczy do określenia zasad, sposobu i trybu udzielania ulg. Normy upoważniające powinny być interpretowane w sposób ścisły, bez możliwości dokonywania wykładni rozszerzającej.

Rada gminy może w granicach przyznanych jej kompetencji uregulować takie zagadnienia jak ilość rat, na które należności mogą być rozkładane, długość terminów odraczania, reguły formalnoprawne udzielania ulg w spłacie należności, przy ich dostosowaniu do uwarunkowań organizacyjnych danej jednostki – wyrok NSA z 24 września 2021 r., sygn. akt I GSK 235/21).

Z kolei – w uchwale RIO w Bydgoszczy z 21 lutego 2018 r. (Nr V/22/2018) podano, że w przepisie art. 59 ust. 2 ww. ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych nie zawarto upoważnienia dla rady gminy do wydawania zgody na umorzenie należności w drodze indywidualnej uchwały. Do umarzania, odraczania terminów lub rozkładania na raty spłat należności uprawniony jest organ wykonawczy w formie jednostronnego oświadczenia woli złożonego na podstawie prawa cywilnego.

W kontekście przywołanych stanowisk, należy uznać, że koncepcja stworzenia załącznika w postaci wniosku o zastosowanie określonej ulgi jest dopuszczalna. Podobnie pozytywnie należy odnieść się do załącznika w postaci - oświadczenia o sytuacji finansowej i majątkowej. Problematyczne może być umieszczenie w tym ostatnim załączniku oświadczenia - o świadomości odpowiedzialności karnej z art. 233 K.k za podawanie danych we wniosku o ulgę w spłacie należności. W art. 233 K.k. postanowiono, że, kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu.

W świetle powyższych przepisów pomocne może być stanowisko – w uchwale Kolegium RIO w Bydgoszczy z 21 września 2015 r. (Nr Xxi/34/2015), Otóż, w podanym rozstrzygnięciu wskazano m.in., że przepisy ustawy o finansach publicznych nie dają organowi stanowiącemu j.s.t., uprawnień do nałożenia na wnioskodawcę obowiązku składania oświadczenia zawierającego pouczenie o odpowiedzialności karnej z art. 233 K.k.. Organ nadzoru stwierdził nieważność sformułowania o odpowiedzialności karnej.

Względy celowościowe nie mogą legalizować sugerowanych rozwiązań legislacyjnych. J.s.t. powinna kierować się zasadami określonymi w art. 44 ust. 3 ww. ustawy o finansach publicznych. z podanej regulacji Z ustawy o finansach publicznych wynika, że wydatki publiczne powinny być dokonywane:

1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:

a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów;

b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;

2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;

3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Jaki wniosek

Oświadczenie o stanie finansowym i majątkowym stanowiące załącznik do wniosku o zastosowanie ulgi w spłacie należności, nie może obligować składającego wniosek do złożenia oświadczenia o świadomości odpowiedzialności z art. 233 K.k na wypadek podawania nieprawdziwych danych.