Niektóre z problemów związane z tego rodzaju dotacjami zostały już doprecyzowane na poziomie przepisów. Niektóre jednak dalej pozostają przedmiotem interpretacji

W ramach dotacji mieści się praktycznie cała podstawowa działalność szkoły lub placówki i mogą być nią finansowane wszystkie potrzeby związane z jej funkcjonowaniem. Jednak zawsze należy najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie czy dany wydatek – w uproszczeniu – przyczynia się do lepszego funkcjonowania przedszkola, szkoły i placówki oświatowej.

Do tego problemu należy podchodzić w sposób raczej liberalny. Nie jest bowiem konieczne uznanie, iż wydatek ten jest niezbędny do funkcjonowania szkoły, ale wystarcza przyjęcie, iż poprawia on funkcjonowanie szkoły. Dobrym przykładem są tutaj wydatki na szkolenie kadry pedagogicznej. Wydatkom ponoszonym bezpośrednio na działalność dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą należy przeciwstawić wydatki ponoszone pośrednio na taką działalność. Możliwość pokrycia takich wydatków ocenia się na ogół negatywnie. Przy ocenie należy wykazać związek z kształceniem, wychowaniem i opieką a wydatkiem.

Najczęściej wymienianym przykładem, kiedy takiego związku nie ma, są wydatki reklamowe i promocyjne. Stanowisko takie można znaleźć w orzecznictwie sądów administracyjnych: wyrok WSA w Krakowie z 12 grudnia 2012 r., sygn. I SA/Kr 1304/12, wyrok NSA z 19 marca 2014 r., sygn. II GSK 1858/12, wyrok NSA z 28 maja 2014 r., sygn. II GSK 229/13, wyrok NSA z 15 października 2014 r.). Wydatki na promocję przyczyniają się do wzrostu liczby uczniów, a co za tym idzie wzrostu dochodów organu prowadzącego. Z kolei nie budzi wątpliwości możliwość pokrycia z dotacji kosztów prowadzenia świetlicy i biblioteki szkolnej, gdyż bezpośrednio wiąże się ono z działalnością szkoły.

Następnym ograniczeniem jest stwierdzenie, że muszą to być wydatki bieżące w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Są to zatem wszystkie wydatki, które nie są wydatkami majątkowymi, tj. wydatkami na zakup m.in. środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych czy nieruchomości. Nie można zatem z dotacji sfinansować kosztów zakupu budynku dla szkoły czy przedszkola. Można natomiast pokryć z dotacji wydatki na zakup usług, towarów czy wydatki na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń.

Problematyczny leasing

Należy przy tym odpowiedzieć na pytanie, czym będą pochodne od wynagrodzeń. Z pewnością pochodną od wynagrodzeń będą zaliczki na podatek dochodowy i wydatki na ubezpieczenia społeczne. Większe wątpliwości pojawiają się przy wydatkach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Należy przychylić się do stanowiska, iż wydatki takie są również wydatkami, które można finansować z dotacji, gdyż są one niezbędne do zatrudnienia kadry szkoły. Stanowisko takie podzieliła Regionalna Izba Obrachunkowa w Olsztynie.

Duże wątpliwości budzi możliwość pokrycia z dotacji rat leasingu. W tej kwestii sprzeczne ze sobą stanowisko zajmowało Ministerstwo Finansów w latach 2010 i 2012. Należy przy tym przyjąć, że o tym, czy wydatek wiąże się z realizacją w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, decyduje przedmiot jego wykorzystania, a nie sam fakt, że dotyczy on rat leasingowych. Oczywiście należy przy tym pamiętać, że stanowiska Ministerstwa Finansów nie stanowią źródeł prawa.

Z punktu widzenia prawa cywilnego istotą leasingu jest oddanie rzeczy korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Przez okres trwania umowy rzecz nie staje własnością korzystającego i nie wchodzi do jego majątku. W konsekwencji wydaje się, że raty leasingowe będą opłatami za usługę – a zatem wydatkiem bieżącym, a nie majątkowym. Decydujący będzie zatem nie rodzaj wydatku, ale jedynie to, czy wydatek służy realizacji zadań z zakresu kształcenia, wychowania i opieki.

W takim wypadku opłaty ratalne można uznać za wydatek kwalifikowany. Inna sytuacja dotyczy opłaty finalnej, które konsekwencją jest przeniesienie własności. Dopiero w przypadku opłaty finalnej należy rozważyć czy dochodzi do zakupu środka trwałego czy też jest to wydatek bieżący.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 kwietnia 2015 r. (sygn.. II GSK 463/13) orzekł, iż koszty obsługi rat leasingowych nie mogą być pokryte z dotacji oświatowej wtedy, gdy przedmiot leasingu może być wykorzystywany dla celów kształcenia, wychowania i opieki jedynie potencjalnie. Natomiast tu rozważania sądu dotyczyły tego na jaki cel używany jest przedmiot leasingu, a nie samego faktu możliwości zakwalifikowania rat leasingowych jako kwoty, którą można pokryć z dotacji.

Wynagrodzenia

Możliwe jest również pokrycie z dotacji wynagrodzeń osób fizycznych. Obowiązują jednak pewne ograniczenia w tym zakresie. Maksymalna kwota wydatków kwalifikowanych wynosi 250 proc. wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego dla podmiotów publicznych nie samorządowych i 150 proc. takiego wynagrodzenia dla niepublicznych przedszkoli oraz niepublicznych szkół i placówek. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia z zakresu umowy o pracę jak i umów cywilnoprawnych.

Przez pojęcie wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej należy rozumieć zarówno umowę zlecenia, umowę o dzieło, jak i inne typy umów zawierane z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, jak i takiej działalności nieprowadzącymi. Kodeks pracy wyróżnia wynagrodzenie i inne świadczenia z tytułu pracy. Limit z ustawy o finansowania zadań oświatowych dotyczy tylko wynagrodzeń. Skoro bowiem ustawodawca wprowadził generalną zasadę, iż wynagrodzenie jest pojęciem odrębnym od innych świadczeń z tytułu pracy, to należy tę zasadę przenieść na szczegółową normę obowiązująca również przy dotacjach oświatowych.

Ustawodawca bowiem w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych nie zdefiniował odrębnie wynagrodzenia. Natomiast niezależnie od tego wynagrodzenie ma charakter zryczałtowany czy premiowy, jest ono uznawane za wynagrodzenie. Do innych świadczeń niż wynagrodzenie za pracę kodeks pracy zalicza odprawy, odszkodowania i nagrody.

Średnie wynagrodzenie nauczyciela dyplomowanego jest pojęciem ustawowym określonym w art. 30 ust. 3 Karty nauczyciela. Limit wynagrodzenia jest obliczany w skali roku. Wynagrodzenie danej osoby należy zawsze przeliczać na maksymalny wymiar czasu pracy, tj. pełen etat. W przypadku łączenia funkcji nauczyciela i dyrektora wynagrodzenie dla takiej osoby sumuje się.

Środki trwałe i inne

Przepisy wyraźnie dopuszczają finansowanie organu prowadzącego, które służy zapewnieniu realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczych jednostki oświatowej (zobacz wyrok NSA z dnia 23 maja 2017 r., sygn. II GSK 2647/15).

Z dotacji można pokryć również wydatki na zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wymienionych w przepisie ustawy. Kwotą graniczną wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej jest 10 000 zł. Niezależnie od wartości można rozliczać: książki i inne zbiory biblioteczne, środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach, sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz meble.

Komentowany przepis wprowadza kasową metodę rozliczania dotacji. Oznacza to, że decydującą dla daty klasyfikacji danego wydatku jest data jego faktycznego poniesienia.

Autor jest radcą prawnym