Otrzymaliśmy zlecenie remontu budynku w Niemczech. Aby je zrealizować, będziemy musieli wynająć rusztowanie. Czy wynajmując rusztowanie od niemieckiej firmy, będziemy obowiązani rozpoznać import usług? – pyta czytelnik.
Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy o VAT), a więc gdy – w niewielkim uproszczeniu – podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Przy czym, aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia usługi nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego musi znajdować się na terytorium Polski, gdyż tylko wtedy dochodzi do świadczenia usługi podlegającej opodatkowaniu w Polsce (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).
Tam, gdzie znajduje się obiekt
Przepisy o miejscu świadczenia usług to przede wszystkim art. 28a i nast. ustawy o VAT. Przepisy te przewidują między innymi szczególny sposób ustalania miejsca świadczenia usług związanych z nieruchomościami. Miejscem świadczenia takich usług jest miejsce położenia nieruchomości (zob. art. 28e ustawy o VAT). Pojawia się zatem pytanie, czy usługi wynajmu rusztowań należą do takich usług.
Zdania są podzielone
Część organów podatkowych uważa, że tak. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 sierpnia 2010 r. (ILPP2/443-719/10-6/JKa), „usługi polegające na najmie rusztowań wraz z ich montażem/demontażem (...) należy zakwalifikować jako związane z nieruchomością, gdzie miejscem ich podatkowania jest miejsce położenia nieruchomości, stosownie do powołanego art. 28e ustawy".
Dominujące w wyjaśnieniach organów podatkowych wydaje się jednak stanowisko przeciwne. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 14 maja 2013 r. (IPPP3/443-92/13-5/KC), „usługi wykonywane przez podwykonawcę na rzecz wnioskodawcy, tj. montaż, demontaż i dzierżawa rusztowań, montaż platform roboczych oraz dźwigarów kratowych, polegają na udostępnieniu tego sprzętu wykorzystywanego na terenie budowy czasowo i w sposób łatwy do usunięcia po zakończeniu usługi. Zatem montaż rusztowań nie ma charakteru stałego, pozwala je przenieść czy zdemontować bez wpływu na nieruchomość. Tym samym przedmiotowe usługi nie kwalifikują się jako usługi związane z nieruchomością, lecz usługi, dla których miejsce opodatkowania należy określić na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy". Z kolei w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 września 2013 r. (ILPP4/443-262/13-4/ISN) czytamy, że „usługa wykonywana przez zainteresowanego na rzecz firmy fińskiej, tj. montaż, demontaż i dzierżawa rusztowań, polega na udostępnieniu tego sprzętu wykorzystywanego na terenie elektrowni czasowo i w sposób łatwy do usunięcia po zakończeniu usługi. Zatem montaż rusztowań nie ma charakteru stałego, pozwala je przenieść czy zdemontować bez wpływu na nieruchomość. Tym samym przedmiotowa usługa nie kwalifikuje się jako usługa związana z nieruchomością, lecz jest usługą, dla której miejsce opodatkowania należy określić na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy".
W mojej ocenie co do zasady prawidłowe jest pierwsze z zaprezentowanych stanowisk. Uważam, że usługi wynajmu rusztowań najczęściej są usługami związanymi z nieruchomościami. Zwykle bowiem są to usługi ukierunkowane na konkretną nieruchomość, co jest właśnie cechą usług związanych z nieruchomościami. Jednocześnie bez znaczenia jest okoliczność, że montaż rusztowań nie ma charakteru stałego, skoro za usługi związane z nieruchomościami uznaje się również takie usługi jak usługi ochrony nieruchomości (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 31 grudnia 2010 r., IBPP3/443-753/10/PK).
Przykład
Polska spółka wynajęła w Niemczech rusztowanie na cztery miesiące. Usługa wynajmu obejmuje montaż i demontaż rusztowania na budynku znajdującym się w Berlinie. Rusztowanie nie będzie wykorzystywane przy pracach w innym miejscu. Uważam, że w tej sytuacji istnieje bezpośredni związek między usługą wynajmu rusztowania a konkretną nieruchomością znajdującą się na terytorium Niemiec. W konsekwencji – według mnie – w takim przypadku miejsce świadczenia usługi wynajmu rusztowań znajduje się na terytorium Niemiec, a więc nabycie tej usługi nie jest dla polskiej spółki importem usług.
Bez montażu i demontażu
Zdarzają się sytuacje, gdy miejsce świadczenia usług wynajmu rusztowań należy ustalać na zasadach ogólnych. Dotyczy to usług wynajmu rusztowań bez ich montażu i demontażu, jak również usług wynajmu rusztowań, które nie dotyczą jednej, konkretnej nieruchomości (np. usług wynajmu rusztowań, które są przenoszone między różnymi nieruchomościami).
Przykład
Polska spółka wynajęła w Niemczech rusztowanie na pół roku. Wynajęte rusztowanie przenoszone jest między różnymi budowami spółki prowadzonymi na terytorium Niemiec. W tej sytuacji usługi wynajmu rusztowań nie można uznać za usługę związaną z nieruchomością, gdyż nie istnieje bezpośredni związek usługi wynajmu rusztowania z jedną, konkretną nieruchomością. Miejsce świadczenia takiej usługi wynajmu rusztowań znajduje się w takim przypadku na terytorium Polski (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT), a więc nabycie tej usługi jest dla spółki importem usług.
Odpowiedź na pytanie czytelnika zależy od przyjęcia jednego ze wskazanych stanowisk.
Dwie możliwości
Do importu usług w przedstawionej sytuacji dojdzie (ze względu na miejsce świadczenia tej usługi znajdujące się na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT na terytorium Polski):
1) jeżeli przyjąć stanowisko, że miejsce świadczenia usług wynajmu rusztowań zawsze ustala się na zasadach ogólnych, lub
2) jeżeli usługa wynajmu rusztowania nie obejmuje montażu i demontażu (względnie – co jest jednak mało prawdopodobne – nie dotyczy jednej, konkretnej nieruchomości).
Do importu usług w przedstawionej sytuacji nie dojdzie natomiast, jeżeli łącznie spełnione zostaną dwa warunki (ze względu na miejsce świadczenia tej usługi znajdujące się – na podstawie art. 28e ustawy o VAT – poza terytorium Polski):
1) przyjęte zostanie stanowisko dopuszczające uznawanie usług wynajmu rusztowań za usługi związane z nieruchomościami, oraz
2) usługa wynajmu rusztowania obejmuje jego montaż i demontaż na konkretnej nieruchomości położonej na terytorium Niemiec.
Autor jest doradcą podatkowym
