Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są m.in. grunty i budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Za takie grunty i budynki ustawa ?z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych uznaje grunty i budynki będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych i gruntów związanych z takimi budynkami, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych (art. 1a ust. 1 ?pkt 3 ustawy).

Z definicji tej wynika, że ?w zasadzie już samo posiadanie przez przedsiębiorcę danego gruntu czy budynku (niemieszkalnego) rozstrzyga, że jest on związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, tzn. nie ma znaczenia, czy jest on w danej chwili faktycznie wykorzystywany dla potrzeb tej działalności. Nie jest to uregulowanie korzystne dla przedsiębiorców. Pomimo bowiem braku faktycznego wykorzystywania danej nieruchomości w prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej jest on zobowiązany, przez sam fakt bycia jej właścicielem, do opodatkowania według najwyższej stawki podatku od nieruchomości (por. również m.in. wyrok WSA w Poznaniu ?z 17 września 2013 r., III SA/Po 356/13; wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 17 lipca 2013 r., I SA/Go 274/13).

Warunki z ustawy

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 7 ust. 1 przewiduje jednak zwolnienia z podatku od nieruchomości. Przepis ten zawiera katalog nieruchomości, zwolnionych ?z opodatkowania, przy spełnieniu określonych warunków. Zwolnieniu podlegają m.in.:

Wynajęcie przez przedsiębiorcę nieruchomości innemu podmiotowi na prowadzenie w budynku działalności zapewniającej zwolnienie od podatku od nieruchomości, może generować po stronie właściciela (wynajmującego) oszczędności. Pomimo wynajęcia nieruchomości podatnikiem podatku od nieruchomości jest bowiem jej właściciel (wynajmujący), nie zaś najemca – przy założeniu, że właścicielem nie jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.

Przykład 1

A sp. z o.o. prowadząca działalność gospodarczą ?w zakresie produkcji opakowań jest właścicielem nieruchomości gruntowej wykorzystywanej ?na potrzeby tej działalności. ?W związku ze zmniejszeniem produkcji A zaprzestała działalności na tej nieruchomości ?i postanowiła wynająć ją stowarzyszeniu X, działającemu na rzecz popularyzacji sportów strzeleckich wśród dzieci?i młodzieży, dla urządzenia strzelnicy sportowej. Z uwagi na to, że stowarzyszenie nie prowadzi działalności komercyjnej, ?a działalność podejmowana ?na nieruchomości należy do statutowej działalności na rzecz dzieci i młodzieży, A może skorzystać ze zwolnienia ?z podatku od nieruchomości. ?W deklaracji na podatek od nieruchomości A wykaże przedmiotową nieruchomość ?jako zwolnioną z opodatkowania.

Własność Skarbu Państwa lub samorządu

W przypadku nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego zawarcie z właścicielem (tj. ze Skarbem Państwa lub jednostką samorządową) umowy najmu tej nieruchomości przenosi obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości z właściciela na najemcę (zob. art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy, por. również m.in. wyrok WSA w Poznaniu z 10 lipca 2013 r.,?III SA/Po 955/12). Przedsiębiorca, który wynajmie nieruchomość od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, również może skorzystać z przewidzianych ustawą zwolnień w podatku od nieruchomości, jeżeli podnajmie tę nieruchomość podmiotowi na prowadzenie działalności warunkującej zwolnienie. Stosunek podnajmu nie przeniesie w tym przypadku obowiązku podatkowego z najemcy na podnajemcę.

Przykład 2

B sp. z o.o. prowadząca działalność w zakresie produkcji mebli jest najemcą budynku, którego właścicielem jest gmina m.st. Warszawa. Przedmiotową nieruchomość B podnajęła stowarzyszeniu Y, wspierającemu dzieci z ubogich rodzin, mającemu status organizacji pożytku publicznego, w celu prowadzenia w nieruchomości nieodpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego. Podnajęcie nieruchomości przez B temu stowarzyszeniu, które faktycznie wykorzystuje budynek na prowadzenie nieodpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego i fakt, że jednocześnie ?w nieruchomości nie jest prowadzona żadna inna działalność (w tym gospodarcza), skutkuje po stronie B możliwością skorzystania ze zwolnienia ?z podatku od nieruchomości. ?W deklaracji na podatek ?od nieruchomości B wykaże tę nieruchomość jako zwolnioną ?z opodatkowania.

Musi być faktycznie wykorzystywana

Co ważne, czynnikiem decydującym o zajęciu nieruchomości na prowadzenie nieodpłatnej, statutowej działalności pożytku publicznego jest kryterium jej faktycznego wykorzystywania do prowadzenia tej działalności. Przez „zajęcie" nieruchomości na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego należy bowiem rozumieć faktyczne, rzeczywiste wykonanie konkretnych czynności, działań na nieruchomości, powodujących osiągnięcie zamierzonych celów lub konkretnego rezultatu, wynikającego ze statutu organizacji pożytku publicznego. Konieczne jest zatem wykazanie w każdym przypadku konkretnych czynności świadczących o faktycznym wykorzystywaniu tej nieruchomości na cele ściśle określone w statucie (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 10 stycznia 2013 r., I SA/?Go 683/12). Powyższe uwagi można odnieść również do zajęcia nieruchomości na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci ?i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu.

Kiedy zmiana stawki

Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, ?a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, to podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie (art. 6 ust. 3 ustawy).

Przykład 3

W sytuacji opisanej w przykładzie 1 umowę najmu zawarto ?20 lutego 2014 r. ze skutkiem ?od 1 marca 2014 r. Faktyczne zajęcie nieruchomości przez stowarzyszenie X od 1 marca 2014 r. jest równoznaczne ze zmianą sposobu wykorzystywania nieruchomości, która uprawnia ?do zastosowania zwolnienia ?i może być uwzględniona ?przy wymiarze podatku od nieruchomości najwcześniej ?od 1 kwietnia 2014 r. Spółka A powinna skorygować deklarację na podatek od nieruchomości ?w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania, czyli w tym przypadku w terminie 14 dni ?od dnia zajęcia nieruchomości przez stowarzyszenie X na jego działalność statutową, ?tj. do 15 marca 2014 r.

Autorka jest radcą prawnym ?w Rödl & Partner

Na podstawie uchwały rady gminy

Rady gmin, w drodze uchwały, mogą wprowadzać również inne niż wynikające z ustawy zwolnienia przedmiotowe (zob. art. 7 ust. 3 ustawy). Warto więc zwrócić uwagę, czy na obszarze danej gminy obowiązuje uchwała, przewidująca tego typu zwolnienia.