VAT: Procedura tax free tylko przy sprzedaży detalicznej

Osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej (dalej: podróżni) mają prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu w Polsce towarów, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez nie poza terytorium Unii Europejskiej w bagażu osobistym podróżnego. Zwrot podatku nie przysługuje w przypadku nabycia paliw silnikowych (art. 126 ustawy o VAT).

Podróżny może otrzymywać zwrot VAT bezpośrednio od sprzedawcy albo od pośrednika, czyli firmy, która prowadzi działalność w tym zakresie i zarabia na prowizji pobieranej od zwrotów.

400 tys. zł to dolny limit obrotu za poprzedni rok podatkowy uprawniający sprzedawcę do samodzielnego zwrotu

Zwrot jest możliwy, ponieważ po przedstawieniu przez podróżnego odpowiednich dokumentów, potwierdzających wywóz towaru poza terytorium UE, sprzedawca ma prawo zastosować do sprzedaży stawkę zerową. Z tego powodu procedury tej nie mogą stosować firmy korzystające z podmiotowego zwolnienia z VAT.

Trzy miesiące na wywóz

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy o VAT, zwrot podatku może być dokonany, jeżeli podróżny wywiózł zakupiony towar poza terytorium Unii Europejskiej nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu. Ustęp 2 tego przepisu stanowi, że podstawą do zwrotu podatku jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, na którym urząd celny potwierdził wywóz towarów stemplem zaopatrzonym w numerator. Do dokumentu powinien być przymocowany wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy fiskalnej.

Możliwa prowizja

Firma dokonująca zwrotu może pobrać od wypłacanej kwoty prowizję. Uprawnienie to przysługuje zarówno w sytuacji, gdy VAT zwraca sprzedawca, jak i wtedy, gdy zajmuje się tym pośrednik.

200 zł Tyle wynosi minimalna kwota łącznej wartości zakupów wraz z VAT, przy której podróżny może żądać zwrotu tego podatku

Rozliczenia między podmiotem, który dokonał zwrotu, a sprzedawcą towaru reguluje zawarta przez nich umowa.

Wątpliwości przy hurcie

Wnioski o interpretacje składane przez podatników pokazują, że niekiedy z procedury tax free chcieliby korzystać nabywcy kupujący hurtowe ilości towarów. Czy jest to przeszkodą w zwrocie VAT i czy polski sprzedawca powinien weryfikować przeznaczenie zbywanych towarów?

Jeszcze niedawno organy podatkowe twierdziły, że nie ma takiego obowiązku. Tak wynika np. z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 5 lipca 2012 r. (IPPP2/443-434/12-2/MM). Pytanie zadała spółka, która zajmuje się hurtową i detaliczną sprzedażą artykułów metalowych, ceramicznych, porcelanowych oraz szklanych z przeznaczeniem do wykorzystania w branży budowlanej. Spółka stosuje procedurę tax free. Zapytała, czy w związku z realizacją sprzedaży towarów w tym systemie powinna ograniczać ilość sprzedawanych towarów, a jeśli tak, to na podstawie jakich przepisów.

Izba odpowiedziała, że przepisy dotyczące procedury zwrotu podatku podróżnym nie regulują kwestii ilości czy częstotliwości sprzedaży towarów w systemie tax free. Wyjaśniła, że przepisy ustawy o VAT, w zakresie zwrotu podatku podróżnym nie regulują definicji bagażu osobistego. Należy więc posłużyć się, w drodze analogii, definicją bagażu osobistego uregulowanego na potrzeby zwolnień od podatku importu towarów. W myśl art. 56 ust. 5 ustawy o VAT przez bagaż osobisty rozumie się cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż ten był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz.

Na tej podstawie Izba Skarbowa w Warszawie wskazała: „z uwagi na fakt, że przepisy dotyczące procedury zwrotu podatku VAT podróżnym nie regulują kwestii ilości ani częstotliwości sprzedaży towarów w systemie tax free, spółka po spełnieniu wszystkich warunków, o których mowa w art. 126–129 ustawy o VAT, stosując stawkę zero proc. przy realizacji sprzedaży towarów w tym systemie nie ma obowiązku ograniczania ilości czy częstotliwości sprzedaży towarów".

Definicja bagażu osobistego

Inne stanowisko zajęła Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 3 grudnia 2012 r. (IBPP2/443-905/12/IK). Powołała się m.in. na załącznik nr 1 do decyzji Komisji z 9 grudnia 1998 r. w sprawie procedur wprowadzania w życie dyrektywy Rady 95/57/WE w sprawie zbierania informacji statystycznych w dziedzinie turystyki (notyfikowana jako dokument nr C(1998)3950) (DzU L Nr 291 s. 32). Zgodnie z nim, przez osobę podróżnego należy rozumieć jakąkolwiek osobę w podróży między dwoma lub więcej krajami lub między dwoma lub więcej miejscami w obrębie swojego państwa zamieszkania. Izba dodała, że „potocznie zaś podróżnik to człowiek będący w podróży".

Organ podatkowy dokonał także wykładni językowej pojęcia bagażu osobistego. Wskazał, że przez „bagaż" należy rozumieć „rzeczy zapakowane w paczki, walizki itp., które podróżujący ma ze sobą lub wysyła je za opłatą do miejsca przeznaczenia pociągiem, samolotem itp.", a przez osobisty rozumie się „odnoszący się do danej osoby, będący własnością danej osoby, właściwy danej osobie, własny prywatny".

Powołując się na wykładnię celowościową izba skarbowa uznała, że konieczna jest analiza, czy zakup towarów ma „charakter okazjonalny". Bagaż osobisty powinien bowiem składać się „wyłącznie z towarów przeznaczonych do własnego użytku podróżnego lub jego rodziny lub z towarów przeznaczonych na prezenty, przy czym rodzaj i ilość tych towarów powinna być taka, aby nie wskazywała na wywóz w celu handlowym".

Izba skarbowa potwierdziła, że przepisy ustawy o VAT w zakresie zwrotu podatku podróżnym nie definiują bagażu osobistego, o którym mowa w art. 126 ust. 1 ustawy o VAT. Dlatego, jej zdaniem, należy posłużyć się, w drodze analogii, definicją bagażu osobistego uregulowanego na potrzeby zwolnień od podatku importu towarów (art. 56 ust. 5 ustawy o VAT).

W dalszej części interpretacji czytamy: „nie bez znaczenia pozostaje tutaj ilość towaru wywożonego poza UE przez podróżnego, bowiem ilość tego towaru winna mieścić się w bagażu osobistym podróżnego. W tej sytuacji należy zwrócić uwagę na kompetencje organu celnego, który w przypadku, gdy ilość wywożonego towaru poza UE przez podróżnego wskazuje na charakter handlowy na dokumencie celnym potwierdzając wywóz przystawia stosowna pieczęć informującą o powyższym zamiarze handlowym".

W podsumowaniu odpowiedzi izba skarbowa wskazała, że „pojęcie bagażu osobistego oraz wykładnia językowa tego pojęcia w ocenie tutejszego organu stanowią swoiste ograniczenie co do ilości i wielkości wywożonych przez podróżnego towarów. Wskazuje ona bowiem, iż wywożony przez podróżnego towar, musi cechować przynależność do osoby podróżnego, świadcząca o tym, iż towar ten przeznaczony jest na osobiste potrzeby podróżnego. Zatem zarówno ilość, wielkość oraz częstotliwość przewożonych w bagażu osobistym podróżnego towarów nie może wskazywać na ich przeznaczenie handlowe".

Za taką wykładnią przepisów opowiedziała się również Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 12 listopada 2012 r. (IPPP2/443-981/12-2/BH). Czytamy w niej: „Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że ma on obowiązek zastosować procedurę systemu zwrotu podatku podróżnym, co oznacza zastosowanie stawki podatku zero proc. i zwrot podróżnemu VAT niezależnie od ilości nabywanego towaru i częstotliwości zakupów, o ile sprzedawca otrzyma dokument nie później niż w terminie 10 miesięcy licząc od końca miesiąca w którym dokonano dostawy".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 10 października 2012 r. (I SA/Bk 255/12)

również uznał takie rozumienie ustawy o VAT za prawidłowe. Sąd podzielił w nim pogląd organów podatkowych, że "regulacje dotyczące zwrotu podatku podróżnym odnoszą się do transakcji o charakterze niehandlowym. Ustalenie, że nabycie towarów nie służyło celom osobistym nabywających towary również musiało skutkować brakiem możliwości zastosowania omawianej procedury oraz skorzystania z preferencyjnej stawki podatku".

Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy

Jakie warunki musi spełnić podatnik

Zwrot podatku przysługuje w przypadku zakupu towarów u podatników, którzy:

1) są zarejestrowani jako podatnicy podatku oraz

2) prowadzą ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, oraz

3) zawarli umowy w sprawie zwrotu podatku przynajmniej z jednym z podmiotów uprawnionych do prowadzenia tego rodzaju działalności (chyba, że sprzedawca sam zwraca podatek podróżnemu).

Punkt sprzedaży musi być oznaczony

Stosujący procedurę tax free sprzedawcy są zobowiązani

Pośrednikiem może być tylko spółka z o.o. lub akcyjna

Podmiot niebędący sprzedawcą może zajmować się zwrotem VAT, pod warunkiem, że:

1) jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna;

2) jest zarejestrowanym podatnikiem VAT co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia, o którym mowa w pkt 6;

3) zawiadomił na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozpoczęcia działalności w zakresie zwrotu podatku podróżnym;

4) co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia, o którym mowa w pkt 6, nie ma zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa oraz zaległości z tytułu składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (warunek ten uważa się za spełniony również wtedy, gdy podmiot posiadał takie zaległości i uregulował je wraz z odsetkami za zwłokę w terminie 30 dni od dnia ich powstania);

5) złożył w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną w wysokości 5 mln zł w formie: depozytu pieniężnego, gwarancji bankowych lub obligacji Skarbu Państwa co najmniej o trzyletnim terminie wykupu;

6) uzyskał od ministra finansów zaświadczenie stwierdzające spełnienie warunków wymienionych w pkt 2–5.

Urząd celny musi potwierdzić

Urząd celny potwierdza wywóz towaru na dokumencie wystawionym przez sprzedawcę po okazaniu przez podróżnego wywożonego towaru i sprawdzeniu zgodności danych dotyczących podróżnego zawartych w tym dokumencie z danymi zawartymi w przedstawionym paszporcie lub innym dokumencie stwierdzającym tożsamość. Jeśli podróżny opuszcza terytorium Unii Europejskiej z terytorium państwa innego niż Polska, to zwrot podatku przysługuje, jeżeli dokument wystawiony przez sprzedawcę został potwierdzony przez urząd celny, przez który towary zostały wywiezione z terytorium Wspólnoty.

Warunki zastosowania stawki zerowej

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o VAT do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu, sprzedawca stosuje zerową stawkę podatku, pod warunkiem że:

1) poinformował naczelnika urzędu skarbowego na piśmie, że stosuje procedurę tax free oraz przekazał mu informacje, gdzie podróżny dokonujący zakupu towarów może odebrać podatek, oraz powiadomił z kim ma zawarte umowy o zwrot podatku i przedłożył ich kopie,

2) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał określony w art. 128 ust. 2 ustawy o VAT dokument sprzedaży, zawierający potwierdzenie wywozu tych towarów poza terytorium UE;

3) posiada dokumenty, określone odrębnymi przepisami, potwierdzające dokonanie zwrotu kwoty tego podatku – w przypadku, gdy zwrot podatku został dokonany w formie polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej.

Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza UE w terminie późniejszym niż określony wyżej w pkt 2, nie później jednak niż przed upływem 10 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy, upoważnia podatnika do korekty podatku należnego od tej dostawy w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.

Tylko w złotych

Zwrot podatku podróżnym jest dokonywany w złotych w formie wypłaty gotówkowej lub polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej.

Jakie dane musi zawierać dokument sprzedaży

Dokument sprzedaży, o którym mowa w art. 128 ust. 2 ustawy o VAT, powinien zawierać co najmniej:

1) napis: „ZWROT VAT DLA PODRÓŻNYCH", a pod nim: „TAX FREE FOR TOURISTS";

2) numer dokumentu;

3) dane sprzedawcy:

a) nazwę,

b) adres,

c) NIP;

4) nazwę miejscowości i datę dokonania sprzedaży;

5) nazwisko i imię podróżnego;

6) adres podróżnego:

a) kraj,

b) miejscowość,

c) nazwę ulicy,

d) numer domu, lokalu;

7) numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość podróżnego oraz nazwę kraju, który wydał paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość podróżnego;

8) nazwę sprzedanego towaru, miarę i ilość towaru, cenę jednostkową netto towaru, wartość netto towaru, stawkę i kwotę podatku od towarów i usług, wartość brutto towaru, kwotę podatku od towarów i usług ogółem oraz wartość brutto towarów ogółem;

9) podpis podróżnego oraz czytelny podpis sprzedającego;

10) informację: „Dokument stanowi podstawę do ubiegania się przez podróżnych niemających stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej o zwrot podatku od towarów i usług od nabytych towarów, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione poza terytorium Unii Europejskiej – art. 126–130 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.)";

11) napis: „Potwierdzam tożsamość podróżnego oraz że towary wymienione w dokumencie zostały wywiezione w stanie nienaruszonym (z wyjątkiem pozycji ...) poza terytorium Unii Europejskiej" oraz miejsce na datę, podpis i stempel funkcjonariusza celnego;

12) miejsce na stempel potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej;

13) formę dokonania zwrotu podatku od towarów i usług podróżnemu; w przypadku gdy zwrot podatku ma:

a) zostać dokonany w formie wypłaty gotówkowej, należy zamieścić napis: „Zwrot podatku w kwocie ........................ zł ......... gr otrzymałem(-łam)", a pod nim wskazać miejsce na wstawienie daty otrzymanego zwrotu podatku oraz podpis podróżnego,

b) nastąpić w formie bezgotówkowej, należy podać, w jakiej postaci zwrot podatku ma nastąpić.

14) miejsce na poprawki urzędowe.