Tak orzekł WSA w Warszawie 10 października 2012 r. (III SA/Wa 25/12).
Spółka dokonuje zakupu mediów np. energii elektrycznej, cieplnej, gazu, gospodarki ściekami oraz świadczy usługi najmu. Najemcy zobowiązani są do zapłaty czynszu oraz uiszczenia opłaty związanej z dostawą mediów.
W zależności od zawartej umowy koszty mediów mogą być wliczone w kwotę czynszu lub mogą być regulowane odrębnie. W tej drugiej sytuacji spółka dokonuje refakturowania kosztów dotyczących mediów.
W związku z tym zadano pytanie, czy spółka w sposób prawidłowy dokonuje opodatkowania czynności przedstawionych w stanie faktycznym w przypadku gdy umowa najmu przewiduje, że koszty mediów będą regulowane odrębnie od czynszu z tytułu najmu. Zdaniem wnioskodawcy istnieją przesłanki do refakturowania mediów na najemców, gdyż to oni są faktycznymi konsumentami usług.
Refakturowanie jest odsprzedażą zakupionych wcześniej usług, dlatego czynności te będą opodatkowane według stawek właściwych dla odsprzedawanych usług. Organ podatkowy w interpretacji uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe.
Jego zdaniem w sytuacji, gdy korzystający z lokalu nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów, wydatki za te media będące elementem świadczenia należnego z tytułu umowy najmu lokalu stanowią wraz z czynszem obrót, w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu świadczenia usług najmu. W związku z tym wydatki za media są opodatkowane stawką właściwą dla świadczonych usług najmu. Są one bowiem nierozerwalnie związane z usługą najmu.
Sąd uchylił tę interpretację przychylając się do stanowiska spółki. Uznał, że brak jest podstaw do przyjęcia, że wskazane świadczenia są ze sobą związane w sposób ścisły w sytuacji, gdy strony odrębnie to uregulowały. Usługi dostawy mediów nie można uznać za element usługi kompleksowej i należy zastosować do niej stawkę właściwą dla tych usług, a nie dla usługi najmu.
Komentuje Angelika Mieciek współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Tomasz Siek doradca podatkowy, starszy menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Warszawie)
Komentuje Tomasz Siek, doradca podatkowy, starszy menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Warszawie)
Omawiany wyrok dotyczy kwestii, która w ostatnim czasie istotnie dotknęła podmioty świadczące usługi najmu lub dzierżawy różnego rodzaju lokali i powierzchni – mieszkaniowych, użytkowych, magazynowych czy produkcyjnych. W tej branży typowe zasady rozliczeń pomiędzy wynajmującym i najemcą wyglądają w ten sposób, że ustalana jest stawka podstawowa za czynsz oraz opłaty za dodatkowe usługi czy czynności.
Wśród tych dodatkowych usług główne miejsce zajmują opłaty za tzw. media, tj. energię elektryczną, energię cieplną, dostarczenie wody, odebranie ścieków itd. Wynajmujący wystawiając fakturę oddzielnie wykazuje należność za czynsz podstawowy i za tzw. media.
Do tej pory podatnicy, jeżeli było to możliwe, stosowali różne stawki do poszczególnych świadczeń, tj. stawkę podstawową w przypadku czynszu i stawkę obniżoną w stosunku do niektórych mediów np. dostawy wody, czy odbioru ścieków. Praktyka ta została jednak ostatnio zakwestionowana przez organy podatkowe. W wydawanych indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego zaczęły one prezentować stanowisko, zgodnie z którym sprzedaż mediów na rzecz najemcy należy traktować jako usługę łączną razem z usługą najmu.
W konsekwencji, do opodatkowania takiej usługi powinna zostać zastosowana stawka VAT właściwa dla usługi zasadniczej, czyli usługi najmu (np. interpretacja wydana 28 września 2012 r. przez Izbę Skarbową w Warszawie, IPPP1/443-616/12-4/MP). Oznacza to opodatkowanie całego świadczenia według stawki podstawowej (obecnie 23 proc.).
Stanowisko takie jest kontrowersyjne i sprzeczne z ustaloną linią orzecznictwa dotyczącą refakturowania usług. Chociaż usługa najmu i dostawa mediów są ze sobą powiązane, to traktowanie ich jako usługi łącznej budzi wiele wątpliwości. Sposób kalkulacji wynagrodzenia za każde świadczenie (stała stawka czynszu, media rozliczane według faktycznego zużycia) oraz zapisy umów (oddzielne uregulowania dotyczące najmu i mediów, różny zakres dostarczanych mediów itd.) zazwyczaj wskazują na ich rozdzielność.
Takie właśnie podejście zostało zaakceptowane w omawianym orzeczeniu. Sąd słusznie wskazał, że konsekwencje podatkowe określonych zdarzeń nie mogą być rozpatrywane w oderwaniu od woli stron umowy. Jeśli ustalenia pomiędzy stronami wskazują na samodzielny charakter określonych świadczeń, to nie można ich sztucznie łączyć.
Stanowisko to zasługuje na akceptację. Moim zdaniem ostatnia praktyka organów podatkowych, choć oparta na rzeczywistych przesłankach i rozstrzygnięciach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, poszła zbyt daleko. Miejmy nadzieję, że również w innych sprawach sądy administracyjne podzielą pogląd zawarty w omawianym orzeczeniu.
