W określonych okolicznościach prowizja z tytułu obsługi płatności dokonywanych za pomocą karty kredytowej lub debetowej uiszczana w związku z daną transakcją nie powinna zmniejszać podstawy opodatkowania z tytułu tej transakcji. Tak wynika z przepisów obowiązującego od 1 lipca 2011 r. rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Trzeba podkreślić, że w przeciwieństwie do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wymienione rozporządzenie jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Oznacza to, że wiąże również podatników, a nie tylko państwa członkowskie.

W sytuacji, gdy za nabywane towary lub usługi klient płaci kartą kredytową lub debetową (płatniczą), sprzedawca musi pewną część wynagrodzenia (zazwyczaj około 1,5 proc. dokonanej płatności) odprowadzić jako opłatę intercharge do organizacji płatniczej (np. VISA czy Mastercard) lub do banku.

Dla sprzedawcy oznacza to straty finansowe. Chcąc zminimalizować ich wysokość, część sprzedawców wprowadza minimalne limity wartości zakupów (np. 20 zł), przy których może być dokonana zapłata kartą kredytową lub płatniczą.

Inni z kolei sprzedawcy jako warunek przyjęcia płatności kartą kredytową lub płatniczą stawiają konieczność wpłacenia przez nabywcę (usługobiorcę) pewnej kwoty na ich rzecz lub na rzecz innego przedsiębiorstwa (w szczególności na rzecz organizacji płatniczej).

W sytuacji gdy cena zakupu towaru lub usługi pozostaje niezmieniona niezależnie od formy płatności (przelew, gotówka czy karta), o kwotę tę należy zwiększyć podstawę opodatkowania sprzedanego towaru lub usługi. Wynika to z art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011.

Przepis ten mówi, że zgodnie z art. 73-80 dyrektywy 2006/112/WE, jeżeli dostawca towarów lub usługodawca wymagają, jako warunek przyjęcia płatności kartą kredytową lub debetową, by nabywca lub usługobiorca wpłacili pewną kwotę na ich rzecz lub na rzecz innego przedsiębiorstwa oraz jeżeli całkowita cena do zapłaty przez tego nabywcę lub usługobiorcę niezależnie od metody płatności pozostaje niezmieniona, kwota ta stanowi integralną część podstawy opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług.

Dla zastosowania art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 nie ma znaczenia, czy płatności są dokonywane kartami firmowymi, czy osobistymi.

Przykład

Firma A sprzedała towary objęte stawką podstawową VAT o wartości brutto 123 zł klientowi indywidualnemu.

Klient za nabyty towar zapłacił kartą płatniczą. Sprzedawca (firma A) nie uzależnił zapłaty za pomocą karty płatniczej od uiszczenia dodatkowej zapłaty. Podstawę opodatkowania stanowi obrót, czyli kwota należna (123 zł) pomniejszona o kwotę VAT (23 zł), tj. 100 zł.

Przykład

Firma B sprzedała przedsiębiorcy usługi objęte stawką podstawową o wartości brutto 123 zł. Pracownik kontrahenta za nabyte usługi zapłacił służbową kartą płatniczą. Za przyjęcie płatności kartką płatniczą sprzedawca (firma B) pobrał dodatkową opłatę w wysokości 1 proc. płatności (tj. 1,23 zł).

Opłata ta ma mu częściowo zwrócić koszty opłaty intercharge, którą będzie zmuszony uiścić. Pobrana opłata powinna powiększyć podstawę opodatkowania sprzedanych usług, która łącznie wyniesie więc 101,23 zł.

Pobraną opłatę należałoby uznać za kwotę i dla ustalenia podstawy opodatkowania odjąć VAT obliczony rachunkiem w stu. Artykuł 78 pkt 1 dyrektywy 2006/112/WE, do którego odwołuje się art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011, wskazuje, że do podstawy opodatkowania wlicza się podatki, cła, opłaty i inne należności, z wyjątkiem samego VAT.

Jednak sposób zredagowania art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 może rodzić pewne wątpliwości, czy nie powinno się pobranej kwoty potraktować jako kwoty netto. Firmy pobierające tego typu opłaty powinny zatem rozważyć wystąpienie w tym zakresie z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji podatkowej do ministra finansów.

Przykład

Firma C sprzedaje usługi objęte preferencyjną 8-proc. stawką VAT. W przypadku gdy klient płaci gotówką, cena brutto wynosi 108 zł za jedną usługę. Natomiast w przypadku zapłaty kartą kredytową lub płatniczą cena brutto wynosi 109,08 zł.

Z uwagi na to, że cena sprzedawanych usług jest zróżnicowana w zależności od formy zapłaty (gotówka albo karta), pobrana opłata za dokonanie płatności kartą formalnie nie powiększa podstawy opodatkowania stosownie do art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011. Faktycznie jednak jest już ona uwzględniona w cenie sprzedawanych usług.

Należy zwrócić uwagę, że pobrana opłata powiększa obrót z tytułu sprzedaży towarów lub usług, a więc stosuje się do niej stawkę VAT (ewentualnie zwolnienie) właściwą dla sprzedanego towaru lub usługi.

W sytuacji gdy dodatkowa opłata jest wnoszona na konto sprzedawcy, obowiązek włączenia jej do podstawy opodatkowania sprzedanych towarów lub usług wynika również z przepisów ustawy o VAT. W myśl art. 29 ust. 1 zdanie pierwsze i drugie ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest bowiem obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej.

Natomiast przepisy ustawy o VAT nie odnoszą się sytuacji, gdy opłata intercharge byłaby wnoszona na konto organizacji płatniczej lub banku. W tym przypadku obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania sprzedawanego towaru lub usługi wynika wyłącznie z art. 42 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011.

Autor jest doradcą podatkowym, prowadzi własną kancelarię podatkową w Warszawie