- Niedawno nasza spółka kupiła pojazd ratowniczo-gaśniczy. Kontrahent wystawił nam fakturę z podstawową stawką VAT (23 proc.), gdy my tymczasem zastanawiamy się, czy prawidłowa nie powinna być stawka obniżona.

Obowiązek zakupu pojazdu nakładają na nas odrębne przepisy i będzie on wykorzystywany do gaszenia ewentualnych pożarów na lotnisku (zostanie przekazany wewnątrzzakładowej służbie ratowniczo-gaśniczej).

Czy wystawienie faktury ze stawką wyższą, podczas gdy właściwa jest stawka niższa, ma wpływ na nasze prawo do odliczenia VAT?

W załączniku nr 3 do ustawy o VAT zawierającym wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką obniżoną (obecnie 8 proc. VAT), w poz. 129 – 134, wymieniono towary pod ogólnym tytułem „Towary przeznaczone na cele ochrony przeciwpożarowej", w tym „pożarnicze samochody specjalne i specjalistyczne (gaśnicze, rozpoznawcze, drabiny samochodowe, techniczne, chemiczne, ekologiczne, dźwigi i podnośniki, cysterny, sanitarki) oraz fabrycznie wykonane i oznakowane pojazdy straży pożarnej”.

Jednocześnie w art. 41 ust. 10 ustawy VAT ustawodawca przewidział warunek ograniczający stosowanie stawki obniżonej dla dostawy tych towarów. Stosuje się ją „do dostaw na terytorium kraju towarów wymienionych w poz. 129 – 134 załącznika nr 3 do ustawy VAT, dla jednostek ochrony przeciwpożarowej, przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej”.

Podsumowując, zastosowanie preferencji jest uzależnione od spełnienia łącznie następujących warunków:

- towar będący przedmiotem dostawy musi być wymieniony w poz. 129 – 134 załącznika do ustawy VAT,

- musi to być towar przeznaczony na cele ochrony przeciwpożarowej,

- dostawa jest dokonana na terytorium kraju dla jednostek ochrony przeciwpożarowej.

O ile w przypadku czytelnika pierwszy oraz drugi warunek można uznać za spełniony, o tyle dodatkowego rozstrzygnięcia wymaga, czy dochodzi do dostawy na rzecz jednostki ochrony przeciwpożarowej.

Zgodnie z art. 15 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2009 r. nr 178, poz. 1380) jednostkami ochrony przeciwpożarowej są:

- jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej,

- jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej,

- zakładowa straż pożarna,

- zakładowa służba ratownicza,

- gminna zawodowa straż pożarna,

- powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna,

- terenowa służba ratownicza,

- ochotnicza straż pożarna,

- związek ochotniczych straży pożarnych,

- inne jednostki ratownicze.

Z kolei zgodnie z art. 84 ust. 3 ustawy z 3 lipca 2002 r. prawo lotnicze (DzU z 2006 r., nr 100, poz. 696, ze zm.) lotniskowa służba ratowniczo-gaśnicza jest jednostką ochrony przeciwpożarowej w rozumieniu ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2002 r. nr 147, poz. 1229, ze zm.).

Analiza przytoczonych przepisów wskazuje, że do dostawy pojazdu kontrahent spółki mógł zastosować obniżoną stawkę VAT. W mojej ocenie bowiem spółka posiada status jednostki ochrony przeciwpożarowej. Bez znaczenia jest również to, że spółka jako nabywca przekaże pojazd wewnątrzzakładowej służbie ratowniczo-gaśniczej.

W podobnej sprawie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 20 grudnia 2011 r. (I FSK 1285/10), wskazując, że „gmina, która kupuje sprzęt dla ochotniczej straży pożarnej, może stosować obniżony VAT”.

Jeśli chodzi o możliwość odliczenia VAT w przypadku błędnej stawki na fakturze, to żaden z przepisów ustawy o VAT – w tym art. 88 ust. 3a – nie wymienia otrzymania faktury z zawyżoną stawką VAT – jako przesłanki utraty przez podatnika (nabywcę) prawa do odliczenia podatku naliczonego.

W mojej ocenie niezależnie od tego, że na fakturze zawyżona została stawka podatkowa – nabywca ma prawo do odliczenia VAT w kwocie wykazanej na fakturze, jeśli tylko zakup związany był z działalnością opodatkowaną.

— Hanna Kozłowska jest doktorem nauk ekonomicznych, doradcą podatkowym, biegłym rewidentem w KDA grupa HLB w Poznaniu