Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 marca 2011 (ITPP1/443-16/11/DM).

W pytaniu szpital kliniczny wskazał, że wykonuje badania na podstawie umów trójstronnych, które zawiera ze sponsorem odpowiedzialnym za przeprowadzenie badania oraz badaczem. Badacz nie ma możliwości samodzielnego realizowania badania, więc szpital odpowiada za realizację poszczególnych etapów tego procesu.

Do zadań szpitala można zaliczyć takie czynności, jak: wstępna kwalifikacja pacjenta do badania; umożliwienie badaczowi dostępu do pomieszczeń, urządzeń, personelu; opieka farmaceutyczna oraz nadzór merytoryczny nad dokumentacją medyczną. Zakres czynności może być zróżnicowany i obejmować również przeprowadzenie badań ambulatoryjnych, np. EKG czy tomografii komputerowej.

W związku z tym szpital zwrócił się z pytaniem, czy faktury wystawiane za usługi na rzecz sponsora krajowego są zwolnione z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Zdaniem szpitala  jego działania podejmowane na podstawie umów trójstronnych należy zakwalifikować jako usługi w zakresie opieki medycznej służącej ratowaniu, przywracaniu, poprawie zdrowia. Są więc zwolnione od opodatkowania.

Izba uznała to stanowisko za nieprawidłowe. Uzasadnienie oparło się na stwierdzeniu, że celem badań klinicznych jest odkrycie lub potwierdzenie skutków działania badanych produktów leczniczych i ocena ich bezpieczeństwa.

Badania te nie mają więc na celu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia. Działania wykonywane przez szpital obejmują badania diagnostyczne, nie zmierzają jednak do ratowania, przywracania lub poprawy zdrowia. Nie są więc zwolnione od VAT.

Autor jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą PwC

Komentuje:

Maciej Nowicki, starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC

W odpowiedzi z 23 marca 2011 (ITPP1/443-16/11/DM) Izba Skarbowa w Bydgoszczy nie zgodziła się ze stanowiskiem szpitala klinicznego i uznała, że jego usługi świadczone na rzecz sponsora badania klinicznego nie mogą korzystać ze zwolnienia zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym przepisem zwolnieniu z VAT podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (...) wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.

Zdaniem organu podstawowym celem usług wykonywanych przez szpital (na które składało się m.in. udostępnienie pomieszczeń i sprzętu do wykonywania badań lub nadzór i archiwizacja dokumentacji medycznej) nie jest ochrona zdrowia.

Tym samym nie jest spełnione kryterium przedmiotowe zwolnienia zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. W interpretacji izba skarbowa wskazała na ugruntowaną praktykę Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Konsekwentnie wskazuje on, że ze zwolnienia korzystać mogą wyłącznie usługi, których podstawowym celem jest ochrona zdrowia (wyrok C-307/01 oraz opinia rzecznika generalnego w wyroku C-262/08).

Interpretacja ta nie usuwa wątpliwości w zakresie takich usług, jak wykonanie badań ambulatoryjnych, zapewnienie wykwalifikowanej opieki pielęgniarskiej itp. Pomimo że są one świadczone w ramach projektu badania klinicznego, to niewątpliwie służą profilaktyce, zachowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia.

O ile na gruncie obecnych przepisów i praktyki organów skarbowych wydaje się, że usługi polegające na wynajmie pomieszczeń czy sprzętu lub archiwizacji dokumentacji medycznej nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, o tyle przy świadczeniu usług, których bezpośrednim efektem jest profilaktyka lub poprawa zdrowia, brak możliwości zastosowania zwolnienia nie powinien być przesądzony.

W takiej sytuacji wiele będzie zależało od podziału obowiązków w umowie zawieranej przez sponsora z ośrodkiem badawczym.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę, że usługi w zakresie opieki medycznej realizowane przez zakłady opieki zdrowotnej korzystają zasadniczo ze zwolnienia z VAT, obciążenie tym podatkiem badań klinicznych może spowodować zwiększenie obowiązków administracyjnych po stronie szpitali (w związku z koniecznością rozliczenia VAT).

Ponadto obowiązek odprowadzenia podatku należnego pogorszyć może, i tak nie najlepszą, płynność finansową polskich szpitali. Uwarunkowania te mogą dodatkowo ograniczyć gotowość polskich ośrodków ochrony zdrowia do współpracy ze sponsorami badań klinicznych.

Zobacz serwis:

Co i jak podlega opodatkowaniu » Usługi » Badania kliniczne

 

- Które usługi medyczne są obecnie zwolnione z VAT?

- Usługi medyczne z 23-proc. VAT

- Usługi medyczne wciąż bez podatku

- Świadczenia złożone to problem z VAT

Zobacz:

Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące zwolnień przedmiotowych w VAT od 1 stycznia 2011 r.