Stosowanie obniżonej zerowej stawki możliwe było do końca 2010 r. ze względu na wynegocjowane przez Polskę w momencie akcesji do Unii Europejskiej preferencyjne warunki dla niektórych książek i wydawnictw specjalistycznych oraz późniejszą zgodę na ich przedłużenie. Dalsze próby uzyskania derogacji do stosowania stawki obniżonej się nie powiodły.

Co więcej Unia Europejska nie przewiduje w przyszłości poszerzania zakresu obniżonych stawek VAT, ze względu na brak poparcia części państw członkowskich (zob. odpowiedź Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 17892/10).

Tym samym nie można się spodziewać powrotu do stawki 0 proc. na książki, choć w dalszym ciągu ma ona zastosowanie chociażby w Irlandii i Wielkiej Brytanii.

[b] W konsekwencji od 1 stycznia obowiązuje co do zasady:[/b]

- [b]5-proc.[/b] stawka dla wydawnictw książkowych oznaczonych odpowiednio symbolami ISBN (drukowanych oraz na innych fizycznych nośnikach) i periodyków specjalistycznych oraz

- [b]8-proc.[/b] stawka dla części innych drukowanych czasopism i książek.

[link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Rozporzadzenia/2010/DU2010Nr246poz1649.htm]Rozporządzenie ministra finansów z 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług[/link] wprowadziło jednocześnie okresy przejściowe dla książek i części pozostałych wydawnictw.

W odniesieniu do dostaw oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT) książek drukowanych możliwe jest przyjęcie stawki 0 proc. jeszcze [b]do 30 kwietnia 2011 r.[/b] Analogiczny przepis przejściowy obowiązuje w stosunku do importu książek drukowanych i broszur. Niemniej zastosowanie obniżonych stawek w okresach przejściowych obostrzone zostało specjalnymi warunkami.

W przypadku książek należy spełnić jedną z dwóch przesłanek. Pierwszą, przedmiotową przesłanką jest ich przekazanie do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r. pod warunkiem posiadania dokumentacji potwierdzającej ten fakt. Na tej podstawie możliwe jest przyjęcie obniżonej stawki przez wszystkie podmioty w łańcuchu, tj. wydawnictwa, hurtownie i księgarnie.

Drugą przesłanką jest ujęcie danych książek przez dokonującego ich dostawy w spisie z natury na 31 grudnia 2010 r. Niemniej kolejne podmioty nie będą miały na tej podstawie prawa do zastosowania zerowej stawki w okresie przejściowym, gdyż ma ona charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Natomiast opodatkowanie sprzedaży, WNT i importu czasopism specjalistycznych stawką 0 proc. dozwolone jest [b]do 28 lutego 2011 r.[/b] Z kolei jeszcze [b]do 31 stycznia 2011 r.[/b] mogła być co do zasady stosowana stawka 7 proc. do dostaw, WNT i importu wytwarzanych metodami poligraficznymi gazet oraz czasopism i pozostałych periodyków oznaczonych odpowiednio kodami ISBN.

Warunkiem koniecznym do zastosowania w okresie przejściowym obniżonej stawki jest rozpoczęcie dystrybucji nakładu przed 1 stycznia 2011 r., co powinno być potwierdzone w posiadanej przez dany podmiot (np. sklep) dokumentacji.

Przepisy przejściowe są z pewnością korzystne dla branży. Niemniej ich wprowadzenie wiązało się z pewnymi wątpliwościami. Przede wszystkim co do terminu „przekazanie do dystrybucji” i sposobu udokumentowania tego faktu przed 1 stycznia 2011 r. przez same wydawnictwa i przez dalsze podmioty w łańcuchu dostaw, tj. hurtowników i księgarnie.

Część wątpliwości została rozwiana w przygotowanych przez Ministerstwo Finansów wyjaśnieniach. Doprecyzowano, że „przekazanie do dystrybucji” należy rozumieć jako fizyczne wydanie towaru, które prowadzić ma do dostawy w rozumieniu [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2004/DU2004Nr%2054poz%20535a.asp ]ustawy o VAT[/link]. Co istotne, MF przyznało, że chodzi również o wydanie przez drukarnie książek, jeśli ma ono prowadzić do przeniesienia prawa do rozporządzania nimi jak właściciel.

Ponadto, zdaniem MF, opodatkowanie zerową stawką książek ze względu na ich dystrybucję przed 1 stycznia 2011 r. możliwe jest jedynie w odniesieniu do egzemplarzy przeznaczonych do dystrybucji przed tym dniem. Tym samym przepisy przejściowe nie mają zastosowania do dodruków danego tytułu, gdy fizyczna produkcja i dystrybucja nastąpi już w roku 2011.

Jednocześnie pozostają wątpliwości co do sposobu dokumentowania momentu przekazania publikacji do dystrybucji. Ministerstwo nie skorzystało z możliwości ich rozwiania. Właściwe wydaje się potwierdzanie tego np. w formie oświadczeń od wydawnictw i uzyskiwania ich kopii przez księgarnie od hurtowni. Może to oznaczać zwiększone nakłady pracy administracyjnej i kłopoty z uzasadnieniem zastosowania stawki 0 proc. do sprzedaży w okresie przejściowym.

Specyficzne przepisy przejściowe przyjęte zostały m.in. ze względu na szczególny moment powstania obowiązku podatkowego przewidziany w ustawie o VAT dla sprzedaży książek i czasopism. Tymczasem w praktyce często współpraca biznesowa np. pomiędzy wydawnictwami i hurtownikami zamiast do specyficznych zasad dla sprzedaży książek odwołuje się do innych modeli biznesowych.

Przede wszystkim sprzedaż książek co do zasady nie odbywa się w przewidzianych w ustawie o VAT terminach na powstanie obowiązku podatkowego (60 czy 120 dni), lecz w dłuższych, przy jednocześnie wydłużonych terminach zapłaty za sprzedane pozycje książkowe.

W praktyce podniesienie stawki VAT może prowadzić do istotnych obciążeń finansowych dla wydawnictw. Przy czym zmiana stawki VAT i tym samym podwyżka cen lub obniżenie marży bezpośrednio może nie być największym ciosem dla rynku wydawniczego. Stać się nim może koszt finansowania VAT ze względu na fakt powstania obowiązku podatkowego w VAT dużo wcześniej niż momentu uzyskania faktycznych przychodów ze sprzedaży.

[ramka][b]Korzystniejsza stawka na audiobooki[/b]

Od nowego roku obniżoną 5-proc. stawką VAT objęte zostały również audiobooki sprzedawane na nośnikach fizycznych. Było to możliwe ze względu na zmianę dyrektywy 2006/112/WE opublikowaną 1 czerwca 2009 r. Jednocześnie e-booki i audiobooki pobierane bezpośrednio z Internetu nadal będą podlegały VAT według podstawowej stawki.

Warto podkreślić, że do obniżenia stawki na te produkty nie ma podstaw w prawie wspólnotowym i nie jest to zależne od polskiego prawodawcy. Tym samym do audiobooków z podanym oznaczeniem ISBN od 1 stycznia 2011 r. możliwe jest zastosowanie stawki 5 proc. Natomiast przy zakupie e-booków zapłacimy już 23 proc. VAT.[/ramka]

[i]Agnieszka Urbaniak jest doradcą podatkowym, starszą konsultantką w zespole podatków pośrednich Deloitte

Tomasz Siek jest doradcą podatkowym, menedżerem w zespole podatków pośrednich Deloitte[/i]

[ramka][b]Czytaj też artykuły:[/b]

[link=http://www.rp.pl/artykul/55807,595203_Wyjasnienia-MF---VAT-na-ksiazki-wyprodukowane-do-konca-2010-r-.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące stawki VAT na książki wyprodukowane do końca 2010 r.[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/56114,592803_Kazdy-etap-obrotu-z-zerowa-stawka.html]Każdy etap obrotu z zerową stawką[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/56114,590124_Stare-ksiazki-jeszcze-z-zerowa-stawka.html]Stare książki jeszcze z zerową stawką[/link]

[link=http://www.rp.pl/artykul/56114,593254_Dla-zerowej-stawki-wazne-jest--kiedy-ksiazka-trafila-do-hurtownika.html]Dla zastosowania zerowej stawki ważne jest, kiedy książka trafiła do hurtownika[/link][/ramka]

[ramka][b]Czytaj więcej w poradniku [link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]Zmiany w VAT w 2011 r.[/link][/b][/ramka]