Dochody z indywidualnej działalności gospodarczej lub z udziału w zyskach spółki osobowej opodatkowane są tylko raz. Natomiast dochody wypracowane przez spółkę kapitałową opodatkowane są zarówno w spółce (CIT w wysokości 19 proc.), jak również u wspólników. Jeżeli wspólnicy są osobami fizycznymi, od wypłaconych im dywidend pobiera się zryczałtowany podatek w wysokości 19 proc.

[srodtytul]Można wybrać stawkę liniową [/srodtytul]

Poza ograniczonymi możliwościami skorzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej, przedsiębiorca prowadzący samodzielnie działalność gospodarczą względnie wspólnik spółki osobowej może wybrać pomiędzy opodatkowaniem według progresywnej skali 19, 30, 40 proc. (od 1 stycznia 2009 r. 18, 32 proc.) lub rozliczeniem według 19-proc. stawki liniowej (art. 9a ust. 2 oraz art. 30c ustawy o PIT). W przypadku stawki liniowej nie można jednak skorzystać z kwoty wolnej od podatku, z ulg innych niż odliczenie składek na ZUS i składki zdrowotnej ani rozliczać się wspólnie z małżonkiem.

Przypomnijmy, że w 2008 r. stawka liniowa u przedsiębiorcy niekorzystającego z ulg opłaci się dopiero po osiągnięciu dochodu w wysokości przynajmniej 49 831 zł. W 2009 r. stawka liniowa u takiego przedsiębiorcy będzie opłacała się dopiero po osiągnięciu dochodu w wysokości przynajmniej 96 389 zł.

[srodtytul]Oprócz dochodowego ryczałt od dywidendy [/srodtytul]

Dochód spółki z o.o. też jest opodatkowany 19-proc. stawką (art. 19 ust. 1 ustawy o CIT). Aby porównać obciążenia podatkowe, należy jednak uwzględnić też opodatkowanie wspólników. Wypłacane im dywidendy są obciążone 19-proc. ryczałtem (art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT). Podatek ten jest pobierany przez spółkę.

Symulację całkowitego obciążenia podatkowego przy transferze zysków spółki z o.o. na rzecz osoby fizycznej (wspólnika) przedstawia [link=http://grafik.rp.pl/grafika2/211924]tabela[/link].

Obciążenie to wynosi 34,39 proc. i jest o 15,39 proc. wyższe w porównaniu z obciążeniem dochodów uzyskiwanych z jednoosobowej działalności gospodarczej. W tym kontekście mogą nieco zaskakiwać dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2007 r., że spośród prawie 259 tys. spółek handlowych ponad 87 proc. stanowią nadal spółki kapitałowe, a jedynie niecałe 13 proc. – spółki osobowe. Może to świadczyć o tym, że obciążenie podatkowe dochodów nie stanowi decydującego kryterium przy wyborze formy prawnej, a przeważają inne przesłanki, takie jak ograniczenie odpowiedzialności względem wierzycieli.

[srodtytul]Można się przekształcić...[/srodtytul]

Czy można skorzystać z 19-proc. stawki linowej, a jednocześnie ograniczyć zakres odpowiedzialności cywilnoprawnej spółki? Takie możliwości daje założenie spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z o.o., czy też spółki komandytowo-akcyjnej.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jan Nowak i Zbigniew Kowalski utworzyli spółkę komandytową. Zostali komandytariuszami posiadającymi po 49,5 proc. udziałów w zyskach spółki. 1 proc. udziału w zyskach spółki posiada komplementariusz – sp. z o.o. Alfa, której wspólnikami (po 50 proc. udziałów w kapitale zakładowym) są Jan Nowak i Zbigniew Kowalski. Przy takiej strukturze udziałowej jedynie zysk przypadający na spółkę z o.o. Alfa zostanie opodatkowany dwukrotnie (na poziomie spółki i wspólników). Zysk spółki przypadający na komandytariuszy można opodatkować według stawki liniowej w wysokości 19 proc. Odpowiedzialność spółki komandytowej jest ograniczona do wartości majątku spółki z o.o. Alfa (komplementariusz) oraz wysokości sumy komandytowej określonej w umowie spółki (komandytariusze).[/ramka]

[srodtytul]...albo rozdzielić [/srodtytul]

Alternatywnym rozwiązaniem może być rozdział działalności gospodarczej na dwie spółki o odmiennym przedmiocie działalności: spółkę osobową oraz spółkę z o.o (zobacz np. DF z 18 września br. [link=http://www.rp.pl/artykul/192469.html]„Jak wydzielić majątek nie płacąc daniny fiskusowi”[/link]).

[ramka][b]Przykład[/b]

Wspólnicy spółki z o.o. postanowili przenieść, np. w drodze podziału przez wydzielenie, istotne aktywa majątkowe (prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynek, maszyny, urządzenia) do nowo utworzonej spółki jawnej (spółka o charakterze majątkowym), które będą wynajmowane (wydzierżawiane) na rzecz spółki z o.o. (spółka prowadząca działalność operacyjną). Spółka z o.o. wyposażona jest w minimalny kapitał zakładowy i prowadzi działalność, wykorzystując aktywa spółki jawnej. Dodatkowo spółka jawna udostępnia spółce z o.o. kapitał w formie pożyczek. Podstawę opodatkowania spółki z o.o. mogą obniżać czynsze dzierżawne bądź odsetki od pożyczek, względnie inne wynagrodzenia ze stosunków zobowiązaniowych płacone na rzecz majątkowej spółki osobowej. Tego rodzaju wynagrodzenia stanowią – z zastrzeżeniem zachowania zasad rynkowych – koszty uzyskania przychodu. Tak więc poprzez odpowiednie ukształtowanie wzajemnych stosunków między obydwiema spółkami podlegający wyższemu łącznemu obciążeniu podatkowemu dochód na poziomie spółki operacyjnej (sp. z o.o.) może zostać zredukowany. Trzeba jednak pamiętać, że wysokość należności ustalonych między spółką majątkową a spółką operacyjną (będącymi podmiotami powiązanymi) może być weryfikowana przez fiskusa. Dlatego sporządzana przy tych transakcjach dokumentacja podatkowa powinna uzasadniać wysokość wynagrodzeń. Wyeliminowanie ryzyka kwestionowania tych kwot możliwie jest poprzez zawarcie uprzedniego porozumienia cenowego (art. 20a – 20r ordynacji podatkowej).

Z kolei niepodatkowa korzyść wynikająca z takiej struktury polega przede wszystkim na ograniczeniu zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej (kontraktowej czy deliktowej) związanej z ryzykiem prowadzenia działalności operacyjnej.[/ramka]

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]