Choć warunki zastosowania zerowej stawki VAT do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) zostały złagodzone od 1 grudnia 2008 r., wciąż zdarza się, że mimo faktycznego wywozu towarów z Polski i ich odbioru przez nabywcę z siedzibą w innym państwie członkowskim przedsiębiorcy muszą opodatkowywać takie dostawy według stawki krajowej.

Polskie przepisy o VAT poza warunkiem materialnym (wywóz towarów) stawiają bowiem warunek formalny i uzależniają stosowanie stawki 0 proc. od posiadania przez podatników dokumentów potwierdzających odbiór towarów.

Taki warunek jest jednak sprzeczny z przepisami wspólnotowymi. Dlatego moim zdaniem nie trzeba go stosować. Do objęcia danej dostawy zerową stawką VAT wystarczy bowiem samo dostarczenie towarów nabywcy w innym państwie członkowskim.

[srodtytul]Zasada neutralności i polska praktyka[/srodtytul]

Najistotniejszą cechą systemu WDT jest neutralność opodatkowania takich dostaw. Zgodnie z przepisami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności dostawy towarów na terytorium innego państwa członkowskiego jest opodatkowany zerową stawką VAT.

Neutralność opodatkowania WDT, z jeszcze większą mocą, podkreślają przepisy prawa wspólnotowego. Zobowiązują one wszystkie państwa członkowskie do zwolnienia z VAT dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych do miejsca przeznaczenia znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego.

Na tle przepisów ograniczających stosowanie zerowej stawki VAT wykształciła się praktyka, zgodnie z którą, w uproszczeniu, podatnik nieposiadający potwierdzenia wywozu i odbioru towaru przed złożeniem deklaracji za dany okres rozliczeniowy nie tylko wykazuje taką dostawę jako krajową w ewidencji, ale dodatkowo ujmuje ją w deklaracji VAT-7 jako dostawę krajową i opodatkowuje stawką VAT właściwą dla takiej dostawy.

Ponieważ wymogi dokumentacyjne zostały wysoko postawione, konsekwencją takiej praktyki jest to, że spora część transakcji wewnątrzwspólnotowych jest opodatkowywana tak jak krajowe przez samych podatników kierujących się ostrożnością bądź wskutek działań organów podatkowych.

[srodtytul]Ograniczenie to wyjątek[/srodtytul]

Z uwagi na obowiązek zapewnienia neutralności transakcji wewnątrzwspólnotowych regulacja ograniczająca stosowanie zerowej stawki VAT ma charakter wyjątkowy. Dlatego musi być interpretowana bardzo ostrożnie, w szczególności musi uwzględniać istotę transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Ta natomiast żąda objęcia zwolnieniem (zerową stawką VAT) wszystkich transakcji WDT, w ramach których towary zostały wywiezione z kraju i dostarczone nabywcy w innym państwie członkowskim. Sfera dokumentacyjna/formalna nie może zatem zbyt mocno ingerować w sferę materialną transakcji i przekreślać jej istoty.

[srodtytul]Organy mogą kontrolować[/srodtytul]

Przede wszystkim takiej ingerencji nie uzasadnia cel zapobiegania oszustwom podatkowym i nadużyciom, do którego często odwołują się organy podatkowe. Po pierwsze, podatnicy dokonujący dużej liczby WDT najczęściej wykazują nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym i występują z wnioskami o zwrot tej nadwyżki na rachunek bankowy.

Organy podatkowe mogą zatem na bieżąco kontrolować dopełnienie warunku wywozu towarów z kraju w wykonaniu dostawy towarów na terytorium innego państwa członkowskiego. Po drugie, środki służące zapobieganiu oszustwom podatkowym i nadużyciom, zgodnie z linią orzeczniczą Europejskiego Trybunału

Sprawiedliwości (por. [b]wyrok ETS w sprawie Alicji Sosnowskiej, C-25/07[/b]), muszą być stosowane proporcjonalnie, tak by jak najmniej zagrażały celom prawa wspólnotowego, w tym wypadku neutralności podatkowej transakcji wewnątrzwspólnotowych.

[srodtytul]Sądy powinny korygować[/srodtytul]

Zderzenie normy prawnej z ugruntowaną praktyką nasuwa pytanie, czy praktyka ta może być oderwana od treści prawa? Moim zdaniem nie. Niestety, przywarą polskich organów podatkowych jest to, że najczęściej żądają od podatników zachowań w najpełniejszym stopniu realizujących interes fiskalny bez baczenia na ochronę i realizację słusznych interesów podatników.

Takie zakusy powinny zdecydowanie korygować sądy administracyjne. Ich funkcja kontrolna realizuje się w ocenie działań administracji pod kątem odpowiedniości do litery prawa, w tym prawa europejskiego.

[i]Autor jest szefem Działu Postępowań Podatkowych i Sądowych Accreo Taxand[/i]

[b] Czytaj też artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/56120,429374_Warunki_stosowania_zerowej_stawki_do_dostawy_unijnej.html]"Warunki stosowania zerowej stawki do dostawy unijnej”[/link][/b]