- Rozliczany przeze mnie podatnik prowadzi działalność gospodarczą – sklep. Większość sprzedaży podatnik ewidencjonuje przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Niedawno okazało się, że sprzedaż jednego z towarów dokumentowana była paragonami ze stawką VAT 23 proc., podczas gdy właściwa jest stawka VAT 8 proc. Czy podatnikowi w tej sytuacji przysługuje prawo do skorygowania zawyżonego VAT? – pyta czytelnik.
Zdarza się, że podatnicy ewidencjonujący sprzedaż na rzecz osób prywatnych za pomocą kas rejestrujących wystawią błędny paragon. Obowiązujący podatników w takich przypadkach sposób postępowania określa § 3 ust. 5 rozporządzenia ministra finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (DzU poz. 363; dalej: rozporządzenie). Przepis ten stanowi, że w przypadku wystąpienia oczywistej pomyłki w ewidencji podatnik niezwłocznie ją koryguje przez ujęcie w odrębnej ewidencji:
1) błędnie zaewidencjonowanej sprzedaży (wartość sprzedaży brutto i wartość podatku należnego),
2) krótkiego opisu przyczyny i okoliczności popełnienia pomyłki oraz dołączenie oryginału paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż, przy której nastąpiła oczywista pomyłka.
W takich przypadkach podatnik ewidencjonuje sprzedaż przy zastosowaniu kasy w prawidłowej wysokości (zob. § 3 ust. 6 rozporządzenia).
Należy jednak zauważyć , że przepisy te mają zastosowanie, gdy błędy wynikają z „oczywistej pomyłki". Pomyłką taką jest – jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 12 lutego 2014 r. (IPPP2/443-1213/13-5/KOM) – „pomyłka, która jest łatwa do zauważenia, a »oczywistość« omyłki, rozumianej jako określenie niedokładności, nasuwa się każdemu bez potrzeby dodatkowych ustaleń, dokumentów".
Zauważone po jakimś czasie
Organy podatkowe nie zgadzają się przy tym na uznawanie za oczywiste pomyłki zdarzeń, które ujawniane są po upływie pewnego czasu od sprzedaży. Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 31 lipca 2014 r. (IPTPP4/443-366/14-2/BM), „w sytuacji gdy błędna informacja w ewidencji prowadzonej przy użyciu kas rejestrujących nie zostanie ujawniona w momencie sprzedaży, lecz po upływie pewnego czasu od sprzedaży, to nie można mówić o wystąpieniu oczywistej pomyłki. Po upływie jakiegoś czasu od sprzedaży nie jest bowiem możliwe stwierdzenie błędów w ewidencji prowadzonej przy użyciu kas rejestrujących (np. dotyczących rodzaju towaru, jego ilości, kwoty sprzedaży brutto, stawki podatku) bez konieczności odwołania się, przeanalizowania innych dokumentów będących w posiadaniu wnioskodawcy, bądź przepisów obowiązujących w dacie sprzedaży. Tym samym, w sytuacji będącej przedmiotem wniosku, nie można mówić o oczywistej omyłce".
Reprezentując powyższe stanowisko organy podatkowe nie wykluczają jednak możliwości uwzględniania korekt związanych z takimi zdarzeniami. Dotyczy to również, co do zasady, sytuacji, gdy podatnik nie posiada oryginału paragonu (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 14 maja 2014 r., IPPP2/443-228/14-2/KOM).
Fiskus zmienił zdanie
W przeszłości organy podatkowe uważały, że dotyczy to również korekt wynikających z zastosowania niewłaściwej stawki VAT (zob. przykładowo cytowaną powyżej interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 31 lipca 2014 r. czy interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 4 maja 2015 r., IPPP2/4512-140/15-2/DG). Z czasem jednak organy podatkowe zmieniły w tej sprawie zdanie i obecnie wyjaśniają, że w takich przypadkach korekta jest możliwa wyłącznie, jeżeli podatnik ma możliwość jednoznacznie zidentyfikować nabywców towarów i usług i – w przypadku stosowania zawyżonej stawki podatku – zwrócić im nienależnie zapłacony zawyżony VAT. Stanowisko takie zajęła, przykładowo, Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 3 lipca 2015 r. (IBPP2/4512-297/15/JJ), Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 27 listopada 2015 r. (IPTPP1/4512- 546/15-2/RG) oraz Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 25 lutego 2016 r. (ILPP2/4512-1-902/15-3/JK). Jak czytamy w pierwszym ze wskazanych pism, „z opisu sprawy wynika, iż wnioskodawca wszystkie świadczone usługi dokumentował paragonami fiskalnymi ze stawką 23 proc. oraz nie prowadził ewidencji podmiotów korzystających z usług, gdyż były to osoby fizyczne. Tym samym nie posiada dokumentów pozwalających na jednoznaczną identyfikację usługobiorców. Jednocześnie wnioskodawca nie jest w posiadaniu oryginałów korygowanych paragonów. Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika, żeby wnioskodawca, był w stanie udokumentować przebieg transakcji gospodarczych dowodami i zapisami zawartymi w prowadzonych urządzeniach księgowych pozwalających na korektę obrotu. W związku z powyższym, w odniesieniu do osób fizycznych, którym nie wystawiono faktur, wnioskodawca nie może skorygować nienależnie zadeklarowanego podatku VAT, tym samym dokonać korekty deklaracji miesięcznej VAT-7, w której naliczył i wpłacił podatek VAT z tytułu świadczonych usług fitness i siłowni, gdyż nie jest w stanie zidentyfikować osób fizycznych i zwrócić im nienależnie zapłacony zawyżony podatek VAT".
Warto rozważyć wniosek o interpretację
Zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym obecnie przez organy podatkowe, podatnikowi, o którym mowa, prawo do korekty (zmniejszenia) kwot podatku należnego w związku ze stosowaniem zawyżonej stawki VAT najprawdopodobniej nie przysługuje. W tej sytuacji warto, aby ewentualną decyzję o korekcie – wbrew stanowisku reprezentowanemu przez organy podatkowe –poprzedzić próbą uzyskania korzystnej interpretacji indywidualnej w tej kwestii (w tym w drodze uchylenia ewentualnej niekorzystnej interpretacji wyrokiem sądu administracyjnego).
Uwaga! Nie dotyczy to sprzedaży udokumentowanej fakturami wystawianymi do paragonów. W tym zakresie podatnik może wystawić faktury korygujące i – po uzyskaniu potwierdzeń otrzymania przez nabywców tych faktur korygujących (zob. art. 29a ust. 14 w zw. z art. 29a ust. 13 ustawy o VAT) – na ich podstawie skorygować (zmniejszyć) podatek należny.
Autor jest doradcą podatkowym
