Lidia Adamek-Baczyńska, Natalia Sęk
Obowiązek rejestracji podmiotów wykonujących czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług wynika wprost z ustawy o VAT. Rejestracja dla potrzeb VAT wiąże się jednak z dodatkowymi czynnościami o charakterze administracyjnym (m.in. składaniem deklaracji VAT) oraz koniecznością rozliczania tego podatku. Warto zatem rozważyć rozwiązanie pozwalające na uniknięcie takiej rejestracji. Jest to możliwe np. w przypadku ustanowienia przedstawiciela podatkowego dla potrzeb rozliczenia VAT z tytułu importu towarów. Należy jednak spełnić określone warunki.
Rejestracja w Polsce...
Podmioty wykonujące działalność gospodarczą na terytorium Polski zobowiązane są do rejestracji jako podatnicy VAT czynni przed dniem przeprowadzenia pierwszej czynności opodatkowanej VAT. Również podatnicy VAT-UE zobowiązani są do zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozpoczęcia wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych przed dniem zrealizowania pierwszej wewnątrzwspólnotowej transakcji.
W określonych okolicznościach przepisy ustawy o VAT dopuszczają jednak odstępstwo od wskazanych zasad ogólnych dla podmiotów, które ustanowiły przedstawiciela podatkowego. Możliwość skorzystania z takiego rozwiązania mają podmioty importujące towary na terytorium Polski, jeśli miejscem ich przeznaczenia jest inne niż Polska państwo członkowskie UE. Wówczas, jeśli podmiot nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce, to przedstawiciel podatkowy wykonuje w imieniu własnym i na rzecz tego podmiotu obowiązki w zakresie rozliczenia VAT (art. 18d ustawy o VAT).
...możliwa do uniknięcia
W celu uniknięcia rejestracji na potrzeby VAT w Polsce, trzeba spełnić określone warunki.
1. Pierwszym z nich jest dokonywanie na terytorium Polski wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego UE innego niż terytorium Polski.
2. Kolejnym warunkiem jest, aby przemieszczenie towarów odbywało się w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
3. Dodatkowo, dostawa towarów musi zostać dokonana przez importera tych towarów.
4. Jednocześnie, podmiot importujący nie może posiadać w Polsce statusu podatnika VAT czynnego (zarejestrowanego).
Jedynie łączne spełnienie wszystkich warunków umożliwia uniknięcie rejestracji na potrzeby VAT.
W imieniu własnym na rzecz podatnika
Przedstawiciel podatkowy ustanowiony na zasadach ogólnych wykonuje obowiązki dotyczące rozliczania VAT w imieniu i na rzecz podatnika, dla którego został ustanowiony. Oznacza to, że deklaracje VAT są w takim przypadku składane przez podatnika (w jego imieniu i na jego rzecz). Ponadto, za zobowiązania podatkowe odpowiada co do zasady podatnik. Przedstawiciel podatkowy o charakterze ogólnym odpowiada za takie zobowiązania wyłącznie solidarnie z podatnikiem.
Przedstawicielstwo podatkowe w przypadku importu towarów spełniającego warunki uniknięcia rejestracji podatnika dla potrzeb VAT regulowane jest odrębnymi przepisami. Przede wszystkim za zobowiązania podatkowe podatnika odpowiada przedstawiciel podatkowy, który rozlicza VAT w imieniu własnym, lecz na rzecz tego podatnika. Podatnik odpowiada solidarnie z przedstawicielem podatkowym za te zobowiązania.
W zakresie prowadzenia rozliczeń VAT przedstawiciel podatkowy w takim przypadku składa deklaracje VAT i informacje podsumowujące VAT-UE w imieniu własnym, lecz na rzecz podatnika, dla którego został ustanowiony. Przedstawiciel taki zobowiązany jest do prowadzenia i przechowywania dokumentacji dot. rozliczania VAT (w tym ewidencji VAT). Dodatkowo, przedstawiciel podatkowy wykonuje także inne czynności wynikające z przepisów o VAT, jeżeli został do tego upoważniony w umowie przedstawicielstwa.
Charakter przedstawicielstwa w takim przypadku zdecydowanie różni się od przedstawicielstwa podatkowego na zasadach ogólnych. W przypadku importu przedstawiciel przejmuje bowiem obowiązki podatnika i odpowiada za wykonane czynności, jak gdyby sam dokonywał importu towarów, a następnie ich przemieszczenia w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy. Z perspektywy podatnika rozwiązanie to jest zatem bardzo korzystne, ponieważ zwalnia go zarówno z samej rejestracji dla potrzeb VAT w Polsce, jak i z przeprowadzania wszelkich rozliczeń w zakresie tego podatku.
—Lidia Adamek-Baczyńska jest doradcą podatkowym, partnerem w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.
—Natalia Sęk jest młodszą konsultantką w Doradztwo Podatkowe WTS&SAJA Sp. z o.o.
podstawa prawna: art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 710 ze zm.)
masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl
Kto może być przedstawicielem podatkowym
Aby zostać przedstawicielem podatkowym, należy łącznie spełniać następujące warunki:
- posiadać siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski,
- posiadać status podatnika VAT czynnego, a w przypadku gdy przedstawicielstwo dotyczy jedynie towarów importowanych na terytorium Polski, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego UE, trzeba posiadać status podatnika VAT-UE,
- nie posiadać zaległości podatkowych, które przekraczałyby 3 proc. kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach w ciągu ostatnich 24 miesięcy (warunek ten uznaje się za spełniony, jeśli zobowiązania podatkowe uregulowano w terminie 30 dni od powstania tych zaległości oraz zobowiązanie nie dotyczyło więcej niż dwóch okresów rozliczeniowych odrębnie w każdym podatku),
- nie być skazanym prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa skarbowego w ciągu ostatnich 24 miesięcy,
- posiadać uprawnienia do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym, lub usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości.
W przypadku importu towarów przedstawicielem podatkowym może zostać agencja celna. Wówczas nie musi zostać spełniony ostatni warunek dotyczący uprawnień takiego podmiotu.
