W środę Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwa orzeczenia, które mogą w sposób korzystny wpłynąć na sytuację osób odpowiadających za cudze długi podatkowe. Sąd kasacyjny uznał, że termin do wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej za długi podatkowe jest niezmienny i nie może ulec wydłużeniu.
W sprawie chodziło o zaległy VAT za kwiecień 2006 r. należny fiskusowi od przedsiębiorstwa wielobranżowego – spółki jawnej. Firma była w likwidacji i ostatecznie urzędnicy przenieśli odpowiedzialność za jej długi na byłych wspólników – prywatnie małżonków.
Wspólnicy nie zgadzali się z takim rozstrzygnięciem. Podkreślali m.in., że z 1 stycznia 2012 r. określone decyzją zobowiązanie zlikwidowanego przedsiębiorstwa uległo przedawnieniu. A skoro tak, to fiskus nie mógł skutecznie przenieść odpowiedzialności za ten dług na wspólników jako osoby trzecie.
Ten argument nie przekonał jednak urzędników. Wskazali, że w grudniu 2011 r. przeciwko wspólniczce spółki jawnej zostało wszczęte śledztwo w sprawie o przestępstwo skarbowe. Została ona przesłuchana. A to, w ocenie fiskusa, oznacza, że bieg terminu przedawnienia za sporny okres rozliczeniowy został zawieszony. Tym samym nie można przyjąć, że zobowiązanie spółki wygasło w związku z upływem terminu przedawnienia, co skutkowałoby zwolnieniem z odpowiedzialności jej wspólnika.
Małżonkowie zaskarżyli niekorzystne dla nich decyzje do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił ich skargi.
Rację skarżącym przyznał dopiero NSA. Co prawda przypomniał, że wspólnicy spółki jawnej należą do kategorii osób trzecich, na które można przenieść odpowiedzialność podatkową. Jednak żeby to skutecznie zrobić, konieczne jest wydanie decyzji o odpowiedzialności podatkowej. Zgodnie z art. 118 § 1 ordynacji podatkowej decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie można wydać, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, co do zasady upłynęło pięć lat.
Zdaniem NSA z analizy przepisów ordynacji podatkowej wynika, że termin do wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich jest niezmienny. Jak podkreśliła sędzia NSA Barbara Wasilewska, nie ma takich okoliczności, żeby go zawiesić lub przerwać i tym samym przedłużyć. Przerwanie lub zawieszenie możliwe jest jedynie w odniesieniu do terminu wyegzekwowania zobowiązania z takiej decyzji.
W konsekwencji termin, w którym fiskus mógł wydać decyzję o odpowiedzialności osoby trzeciej, nie mógł zostać przedłużony przez wszczęcie postępowania karnoskarbowego wobec wspólniczki. Wyroki są prawomocne.
sygnatura akt: I FSK 1267-1268/13
