Jestem czynnym podatnikiem VAT. Prowadzę działalność gospodarczą, w ramach której kupuję i sprzedaję złoto inwestycyjne o próbie co najmniej 995 tysięcznych. Czy to prawda, że sprzedaż tego towaru korzysta ze zwolnienia z VAT z prawem do odliczenia VAT od wydatków na zakup tego złota i niektórych wykonanych na nim usług? Jak trzeba udokumentować taką sprzedaż? – pyta czytelnik.

Dostawa złota inwestycyjnego podlega szczególnej procedurze w VAT.  Jej zasady zostały określone w art. 121–125 ustawy o VAT. Definicja złota inwestycyjnego, określona dla potrzeb związanych z rozliczeniem podatku w tej procedurze, obejmuje postacie i kategorie wagowe złota o bardzo wysokiej próbie, których wartość odzwierciedla głównie cenę złota. W takiej postaci jest ono przedmiotem obrotu na rynkach kruszców i złotych monet.

Gdy nabywcą złota jest przedsiębiorca, musi otrzymać fakturę, mimo iż sprzedaż jest zwolniona z VAT

Definicja z ustawy

Zgodnie z art. 121 ust. 1 ustawy o VAT za złoto inwestycyjne uznaje się:

1. ?złoto w postaci sztabek lub płytek o próbie co najmniej 995 tysięcznych oraz złoto reprezentowane przez papiery wartościowe,

2. ?złote monety, które spełniają łącznie następujące warunki:

a) posiadają próbę co najmniej 900 tysięcznych,

b) zostały wybite po roku 1800,

c) są lub były obowiązującym środkiem płatniczym ?w kraju pochodzenia,

d) są sprzedawane po cenie, która nie przekracza o więcej niż 80 proc. wartości rynkowej złota zawartego ?w monecie.

Według odmiennych reguł

Podatnik, który wykonuje czynności zwolnione z opodatkowania, co do zasady jest pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z tymi czynnościami. Zgodnie bowiem z generalną zasadą odliczenie podatku naliczonego od nabytych towarów i usług możliwe jest ?w takim zakresie, w jakim są one związane z czynnościami opodatkowanymi. Przy dostawie złota inwestycyjnego jest jednak inaczej, co wskazuje na szczególny charakter procedury rozliczenia tych dostaw. Zgodnie z art. 122 ust. 1 ustawy o VAT dostawa złota, które spełnia podane wyżej parametry, korzysta ze zwolnienia w opodatkowaniu VAT.

Pomimo tego zwolnienia ?w obrocie złotem inwestycyjnym podatnik ma jednak prawo do odliczenia podatku naliczonego od:

1. ?nabycia złota inwestycyjnego od podatnika, który we wcześniejszej fazie obrotu zrezygnował ze zwolnienia ?z opodatkowania dostawy złota i rozliczył tę dostawę na zasadach ogólnych,

2. ?nabycia, w tym również wewnątrzwspólnotowego, lub importu złota innego niż złoto inwestycyjne, jeżeli to złoto jest następnie przekształcone w złoto inwestycyjne przez tego podatnika lub na jego rzecz,

3. ?nabycia usług polegających na zmianie postaci, masy lub próby złota, w tym złota inwestycyjnego.

Sposób udokumentowania

W przypadku sprzedaży złota inwestycyjnego przez podatnika VAT czynnego zastosowanie znajdują zasady ogólnie obowiązujące w tym zakresie. Sposób udokumentowania dostawy zależy więc od statusu nabywcy towaru.

Jeżeli złoto inwestycyjne zostało sprzedane na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to transakcja powinna zostać zaewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej. Dopiero na żądanie osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury.

Jeżeli natomiast nabywcą towaru jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą, to wówczas sprzedawca ma obowiązek udokumentowania dostawy fakturą. Co prawda z art. 106b ust. 2 ustawy o VAT wynika, że podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku, ale brak obowiązku wystawienia faktury dotyczy zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT. Natomiast sprzedaż złota inwestycyjnego jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 122 ust. 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że dostawca złota musi wystawić fakturę w przypadku każdej transakcji z nabywcą, będącym podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, a nie tylko wtedy, gdy taki nabywca zażąda faktury.

Co uwzględnić na fakturze

Mimo że sprzedaż złota inwestycyjnego jest sprzedażą zwolnioną z VAT, to nie występuje obowiązek podania na fakturze ani symbolu PKWiU towaru, ani podstawy prawnej zwolnienia. Z art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT wynika, że w przypadku dostawy towarów zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT albo przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy na fakturze poza nazwą towaru wskazuje się również:

a) ?przepis ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,

b) ?przepis dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub

c) ?inną podstawę prawną wskazującą na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia.

Skoro w przypadku dostawy złota inwestycyjnego podstawą prawną do zastosowania zwolnienia z VAT jest art. 122 ust. 1 ustawy o VAT, który nie został wskazany w art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, to tym samym na fakturze sprzedaży nie ma obowiązku ani wpisywania symbolu PKWiU, ani podawania podstawy prawnej zwolnienia (choć oczywiście można takie dane podać).

W przypadku sprzedaży złota inwestycyjnego towar musi być jednak określony na fakturze w taki sposób, aby na podstawie podanej nazwy towaru można było zweryfikować poprawność zastosowanej procedury rozliczenia VAT. Towar będący przedmiotem dostawy może więc zostać określony na fakturze przykładowo jako: „płytki złota inwestycyjnego o próbie 999" albo „sztabki złote próby 999".

Podatnik, który sprzedaje złoto inwestycyjne, jest zobowiązany do prowadzenia pełnej ewidencji VAT, tak jak każdy czynny podatnik VAT.

Pełna ewidencja ?z danymi nabywcy

Jednak poza elementami wymaganymi dla „zwykłej" ewidencji powinna ona dodatkowo zawierać także dane dotyczące nabywcy, które umożliwiają jego identyfikację. Taki wymóg wprowadza art. 125 ustawy o VAT. Podanie tych danych w ewidencji jest obowiązkowe zarówno wtedy, gdy sprzedawca wystawia nabywcy złota inwestycyjnego fakturę, która zawiera dane identyfikujące klienta, jak ?i w sytuacji, w której dostawa jest ewidencjonowana jedynie za pomocą kasy fiskalnej.

Tak również uznała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji ?z 11 lutego 2014 r. (IPPP2/443-1364/13-2/BH). Organ podatkowy wyjaśnił, że zarówno w stanie obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., jak i od 1 stycznia 2014 r. „(...) ewidencja powinna zawierać – oprócz informacji, których ewidencjonowania wymaga ?art. 109 ust. 3 ustawy – dane dotyczące nabywcy umożliwiające jego identyfikację, niezależnie od tego, czy sprzedaż złota inwestycyjnego jest dokonywana na rzecz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (jak również osób prawnych), czy też na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (...)".