Założenie przez osobę fizyczną działalności gospodarczej wymaga poniesienia wydatków i opłat w związku z przyszłą działalnością. Kwestia rozliczenia zakupów dokonanych po momencie rejestracji firmy nie budzi większych wątpliwości. Zaliczenie w ciężar kosztów uzyskania przychodów tych wydatków, które zostały poniesione przed założeniem firmy sprawia problemy przedsiębiorcom prowadzącym podatkowe księgi przychodów i rozchodów (dalej: pkpir).
W świetle art. 22 ust. 1 ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodów uznaje się koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, zachowania albo zabezpieczenia jego źródła. Wyjątkiem są wydatki nieuznawane za koszty podatkowe (art. 23 ustawy o PIT). Katalog wydatków nieuznawanych za koszty nie zawiera wydatków poniesionych przed założeniem firmy. Zatem w ustawie o PIT nie ma regulacji uniemożliwiającej zaliczenie do kosztów wydatków poniesionych przed rejestracją firmy, oczywiście jeżeli:
Opinię taką potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 maja 2008 r. (ILPB1/415-256/09/AK) czytamy, że: „Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają unormowania, które zabraniałoby zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. Jednakże obowiązek udowodnienia wpływu poniesionego wydatku na wysokość przychodu spoczywa na podatniku".
Bardzo istotnym zagadnieniem jest kwestia sposobu rozliczenia w pkpir wydatków poniesionych przed rozpoczęciem działalności. Będzie ono wyglądało inaczej w przypadku nabycia towarów bądź surowców, odmiennie zaś w odniesieniu do innych rzeczowych składników majątku, w tym wyposażenia, czy w końcu środków trwałych. W przypadku towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych oraz braków i odpadów podatnicy prowadzący pkpir są obowiązani do sporządzenia na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego ich spisu z natury oraz wpisania go do księgi (§ 27 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Wydatki takie zostaną rozliczone na koniec roku w ramach różnicy pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego. Z kolei, w przypadku nabycia składników majątku uznawanych za środki trwałe, konieczne jest ustalenie ich wartości początkowej, stosownie do art. 22a-22m ustawy o PIT, oraz zaewidencjonowanie w ewidencji środków trwałych. W takim przypadku, za koszty uzyskania przychodów uznaje się odpisy amortyzacyjne dokonywane według zasad wyrażonych w ustawie o PIT. Ostatnią kategorią są rzeczy ruchome w postaci innych rzeczowych składników majątku (np. artykuły biurowe, pieczątki, wizytówki) czy też rzeczy stanowiące wyposażenie. Tego typu wydatki mogą zostać zaliczone w ciężar kosztów bezpośrednio, poprzez ich ujęcie w pkpir. Trzeba jednak pamiętać, że podatnicy prowadzący księgi są obowiązani prowadzić również ewidencję wyposażenia obejmującą wyposażenie, którego wartość początkowa przekracza 1500 zł.
Autor jest doradcą podatkowym