Tak uznała Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 5 lipca 2011 (IPTPP3/443-12/11-4/IB).

Spółka, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, realizuje inwestycję polegającą na budowie sieci kanalizacyjnej. Po zakończeniu budowy sieci głównej okoliczni mieszkańcy będą musieli na własny koszt wybudować przyłącza wodno-kanalizacyjne łączące ich domy z siecią główną. Część mieszkańców zleciła wykonanie przyłączy spółce budującej sieć główną.

Spółka ta zwróciła się z wnioskiem o interpretację. Zapytała w nim, czy do prac budowlanych polegających na wykonaniu przyłącza wodno-kanalizacyjnego do budynku mieszkalnego można zastosować 8-proc. stawkę VAT.

Wyjaśniła, że chodzi o przyłącza znajdujące się poza bryłą budynku, które jednak będą podłączone do instalacji wewnętrznej budynku, co umożliwi mu spełnianie funkcji mieszkalnej. Zdaniem spółki powinna wystawić faktury z 8-proc. VAT.  Uzasadniając swoje stanowisko, powołała się na art. 41 ust. 12 ustawy o VAT oraz § 7 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT.

Przede wszystkim jednak spółka w uzasadnieniu wskazała na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 kwietnia 2011 (I FSK 499/10), w którym  sąd orzekł, że „prace polegające na przyłączeniu do sieci (…) budynku mieszkalnego można uznać jako realizację robót budowlanych prowadzonych w obiekcie budownictwa mieszkalnego i w konsekwencji zastosować preferencyjną stawkę podatku od towarów i usług, nawet jeśli roboty prowadzone są poza bryłą budynku mieszkalnego, bez przyłączy budynek nie spełnia bowiem funkcji mieszkalnych”.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem spółki. Wyjaśnił, że budowa przyłączy wodno-kanalizacyjnych poza bryłą budynku należy do infrastruktury towarzyszącej budownictwa mieszkaniowego.

Sam fakt przyłączenia do instalacji wewnętrznej budynku nie jest jednoznaczny z zakwalifikowaniem przyłączy wodno-kanalizacyjnych jako elementu budynku mieszkalnego i możliwością skorzystania z obniżonej stawki. Według organu podatkowego zastosowanie znajdzie tu 23-proc. stawka VAT.

Komentuje Wojciech Słapczyński, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC

Problem zastosowania właściwej stawki VAT dla wykonania przyłącza tzw. mediów do budynków mieszkalnych jest znany branży budowlanej od dłuższego czasu. Dotyczy on nie tylko przyłączy wodno-kanalizacyjnych, ale także gazowych, cieplnych czy też elektrycznych.

Istota sporu podatników z organami podatkowymi sprowadza się do właściwej interpretacji przepisów uprawniających do zastosowania preferencyjnej stawki VAT. Firmy wykonujące przyłącza wodno-kanalizacyjne, elektryczne czy gazowe twierdzą, że zarówno wykonanie przyłącza wewnątrz budynku, jak i poza jego bryłą powinno być opodatkowane preferencyjną stawką.

Organy podatkowe często nie zgadzają się jednak z tym stanowiskiem. Ich zdaniem preferencyjna stawka VAT może być zastosowana jedynie w stosunku do części prac wykonanych wyłącznie wewnątrz budynku. Natomiast w odniesieniu do prac wykonanych poza budynkiem zastosowanie ma podstawowa stawka VAT. Podatnik powinien więc dzielić wykonywaną usługę, i tylko do części prac stosować preferencyjną stawkę.

Mimo że przepisy podatkowe nie wprowadzają takiego rozróżnienia, zdarzało się, że sądy administracyjne potwierdzały takie stanowisko. Wydaje się jednak, że jest ono niezgodne z ukształtowaną linią orzeczniczą Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczącą świadczeń kompleksowych prezentowaną m.in. w wyroku w sprawie Card Protection Plan Ltd (C-349/96).

Zgodnie z tą koncepcją sztuczne dzielenie usługi wykonania przyłącza wodno-kanalizacyjnego na część wykonywaną wewnątrz budynku i na część wykonywaną poza budynkiem i opodatkowanie tej usługi dwoma stawkami VAT byłoby sprzeczne z racjonalnością ustawodawcy.

Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której podatnik byłby zobowiązany do podziału jednolitej usługi tylko po to, aby opodatkować ją dwoma różnymi stawkami VAT ze względu na miejsce jej wykonywania (w szczególności gdy takiego rozróżnienia nie przewidują przepisy ustawy o VAT).

W wydanym niedawno wyroku NSA, na który powoływała się spółka w opisywanej interpretacji, sąd poszedł o krok dalej. NSA słusznie zauważył, że skoro ETS wielokrotnie wypowiadał się przeciwko sztucznemu dzieleniu usługi złożonej z kilku świadczeń w celu opodatkowania różnymi stawkami VAT, to tym bardziej nieprawidłowe jest dzielenie w tym celu jednorodnej usługi wykonania przyłącza według miejsca jej wykonania (czy w obrębie budynku, czy poza nim).

Bazując na konkluzjach płynących z tego wyroku NSA, wydaje się, że do takich robót budowlano-montażowych powinna mieć zastosowanie preferencyjna stawka VAT, w szczególności z uwagi na prowadzenie prac w obiekcie budownictwa mieszkaniowego (a właściwe prac tuż przy nim, ale bezpośrednio z nim związanych, bowiem bez tej instalacji budynek nie spełniałby swojej funkcji mieszkalnej).

Pozostaje mieć nadzieję, że podatnicy coraz częściej będą dochodzić swoich spraw przed sądem w podobnych, problematycznych kwestiach.