Po nowelizacji ustawy o VAT, która weszła w życie 1 stycznia 2008, pojawiły się kontrowersje co do sposobu rozumienia art. 83 ust. 1 pkt 9, 9a i 17 ustawy o VAT.
Przepisy te dotyczą usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich. Przewidują możliwość stosowania stawki zero wyłącznie do:
- usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze morskich środków transportu,
- usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym polegających na obsłudze lądowych środków transportu,
- pozostałych usług świadczonych na rzecz armatora morskiego służących bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich i ich ładunków.
Takie brzmienie tych przepisów jest wynikiem dokonanej przez Ministerstwo Finansów interpretacji dyrektywy i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Potwierdza to uzasadnienie do projektu ówczesnej nowelizacji. Należy jednak stwierdzić, że warunki stosowania stawki zero zawarte w tej ustawie są zbyt rygorystyczne.
Jak rozumieć dyrektywę
Art. 148 lit. d dyrektywy 2006/112/WE zwalnia z VAT świadczenie usług na bezpośrednie potrzeby jednostek pływających oraz ich ładunku, przy czym chodzi tu o jednostki pływające przeznaczone do żeglugi na pełnym morzu i przewożące odpłatnie pasażerów lub używane do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów oraz o statki ratownicze i jednostki pływające przeznaczone do rybołówstwa przybrzeżnego.
Przy jego wykładni nie można pominąć orzeczenia ETS w połączonych sprawach C-181/ 04, C-182/04 i C-183/04 (Elmeka NE). Co prawda dotyczy ono interpretacji art. 158 ust. 8 nieobowiązującej już VI dyrektywy, ale art. 148 lit. d jest jego odpowiednikiem.
Trybunał wyjaśnił, jak należy rozumieć sformułowanie, że zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie do świadczenia usług bezpośrednio dla właściciela statku, na bezpośrednie potrzeby tego statku. W orzeczeniu tym podkreślił, że zwolnienie to nie może być stosowane dla usług świadczonych we wcześniejszych fazach obrotu.
W świetle wyroku ETS stosowanie zwolnienia z VAT nie jest uzależnione od tego, kto jest odbiorcą usługi, ale od tego, czy ta usługa jest świadczona bezpośrednio na potrzeby statku, a nie na rzecz podmiotów pośredniczących w dostawach na ten statek.
Wydaje się jednak, że polski ustawodawca na skutek tego wyroku ETS wprowadził do ustawy zbyt rygorystyczne ograniczenia stosowania stawki zero, dodając warunek, że chodzi wyłącznie o usługi świadczone na rzecz armatorów morskich.
Kryteria zwolnienia
łagodzi zawarte w art. 83 ust. 1 pkt 9, 9a i 17 ustawy o VAT kryteria stosowania stawki zero. Przysługuje ona do:
- usług świadczonych na obszarze portów morskich polegających na obsłudze środków transportu morskiego lub służących bezpośrednim potrzebom ich ładunków,
- usług świadczonych na obszarze portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze środków transportu lądowego oraz żeglugi śródlądowej lub służących bezpośrednim potrzebom ich ładunków,
- pozostałych usług świadczonych na rzecz armatorów morskich lub innych podmiotów wykonujących przewozy środkami transportu morskiego służących bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich, lub do ich ładunków.
Warto podkreślić, że zdefiniowano również pojęcie usług służących bezpośrednim potrzebom ładunków. Zaliczono do nich: załadunek; wyładunek; przeładunek oraz inne usługi wykonywane na tych ładunkach, niezbędne do wykonania usługi transportu tych ładunków.
Wskazano, że są to również usługi składowania ładunków, które są częścią załadunku, wyładunku lub przeładunku w części wykonywanej w okresie nieprzekraczającym:
- 20 dni dla ładunków przewożonych w kontenerach,
- 60 dni dla pozostałych ładunków.
Komentuje:
Tomasz Bełdyga, radca prawny, dyrektor w KPMG:
Wchodząca w życie 1 kwietnia zmiana ustawy o VAT umożliwi stosowanie stawki zero w szerszym niż obecnie zakresie. Z pewnością poprawi to konkurencyjność polskich portów morskich.
Nowelizacja przesądza o opodatkowaniu stawką zero załadunku, rozładunku i podobnych. To istotne, bo dziś w niektórych sytuacjach organy podatkowe kwestionują możliwość stosowania tej stawki.
Jednocześnie wydaje się, że zmienione regulacje nie naruszają sposobu wykładni art. 148 lit. d dyrektywy 2006/112/WE, wynikającego z uzasadnienia wyroku ETS w sprawie Elmeka NE.
Zobacz najnowszą nowelizację ustawy VAT:
Czytaj też:
Zobacz nasz poradnik » Zmiany w VAT w 2011 r.
Zobacz też:
» Podatki i księgi » VAT i akcyza » VAT » Stawki VAT
» Podatki i księgi » VAT i akcyza » VAT » Co i jak podlega opodatkowaniu » Usługi
