Podatnik rozpoczynający działalność (z nielicznymi wyjątkami) korzysta ze zwolnienia do czasu przekroczenia 50 tys. zł, a gdy rozpoczyna działalność w trakcie roku – proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności. Co zyskuje? Prowadzi tylko ewidencję dzienną sprzedaży, by ustalić moment przekroczenia limitu obrotów. Nie ma natomiast obowiązku składania deklaracji czy rejestracji na potrzeby VAT (choć oczywiście może zarejestrować się jako „podatnik VAT zwolniony”).

Sytuacja zmienia się, gdy rezygnuje ze zwolnienia. Wtedy powinien zarejestrować się jako „podatnik VAT czynny”. Ma też inne obowiązki, m.in. musi prowadzić ewidencję, składać deklaracje, wystawiać faktury. Przed rezygnacją ze zwolnienia podmiotowego w VAT powinien jednak brać pod uwagę również inne skutki, nie tylko administracyjne. Znaczenie mają też takie czynniki, jak rodzaj działalności, wysokość planowanych obrotów czy koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności.

[srodtytul]Rodzaj działalności[/srodtytul]

W tym wypadku znaczenie ma nie tyle sam przedmiot działalności, ile zasady jej opodatkowania, a zwłaszcza stawka podatku. Jeśli prowadzimy działalność handlową, korzystny może okazać się wybór zwolnienia. Wartość dodana (marża) nie będzie bowiem obciążona podatkiem. Przy działalności handlowej zazwyczaj nie dochodzi do zmiany stawki podatku, chyba że w ramach obrotu międzynarodowego mamy prawo do stosowania stawki 0 proc. Wtedy rezygnacja ze zwolnienia pozwoli uniknąć płacenia VAT.

[wyimek]Wybór opodatkowania działalności jest zawsze opłacalny, jeśli sprzedaż nie jest opodatkowana, a można odliczyć VAT, lub gdy jest opodatkowana stawką 0 proc.[/wyimek]

Przy działalności usługowej i produkcyjnej znaczenie będzie miało porównanie stawki podatku dla sprzedaży naszych produktów czy usług i stawki, jaką obciążone są koszty. Jeśli stawka dla sprzedaży jest niższa (np. 7 proc.) od tej przy zakupach (zazwyczaj 22 proc.), to, aby ocenić opłacalność wyboru jednej z tych form, trzeba wziąć pod uwagę poziom kosztów opodatkowanych VAT. Jeśli podatek naliczony przy zakupach byłby większy od podatku należnego od sprzedaży, rezygnacja ze zwolnienia jest korzystna. Jeśli jednak kwota podatku należnego będzie wyższa, warto wybrać zwolnienie.

[srodtytul]Wielkość obrotów[/srodtytul]

Powrót do zwolnienia od VAT może nastąpić dopiero po trzech latach. Czasem warto więc zrezygnować ze sprzedaży, jeśli spowoduje to incydentalne przekroczenie limitu, bo trzeba będzie rozliczać VAT przez kolejne trzy lata.

Jeśli zamierzamy przekroczyć limit, musimy pamiętać, że ze zwolnienia będziemy korzystać wyłącznie w ograniczonym zakresie. Dodatkowo, jego przekroczenie wymusi pewne obowiązki, np. zrobienie spisu z natury (aby obliczyć część podatku naliczonego). Te koszty administracyjne trzeba też uwzględnić w biznesplanie.

Decydując się na zwolnienie od VAT lub wybór opodatkowania, warto mieć na uwadze koszty rozpoczęcia działalności. Jeśli będziemy wykorzystywać w działalności rzeczy prywatne (samochód, komputer itp.), i tak nie odliczymy VAT.

[srodtytul]Koszty założenia firmy[/srodtytul]

Jeśli jednak rozpoczęcie działalności wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych (nieruchomość, jej remont, samochód, komputer, maszyny), warto zrobić kalkulację, czy nie zrezygnować od razu ze zwolnienia. Pozwoli to odliczyć podatek naliczony od tych zakupów i obniży ich koszt o ok. 18 proc. Co prawda w zależności od rodzaju tych towarów podatek będzie zwrócony po co najmniej 25 – 60 dniach. Pamiętajmy jednak, że w razie wyboru zwolnienia i jego późniejszej utracie termin zwrotu jest taki sam, a wystąpić o niego można praktycznie dopiero w następnym roku po utracie zwolnienia. Zmniejszy się też kwota podatku do odliczenia lub zwrotu.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii podatkowej Ożóg i Wspólnicy[/i]

[ramka][b]Dlaczego warto robić kalkulacje[/b]

[b]Rozważając wybór formy opodatkowania, warto podzielić koszty rozpoczęcia i prowadzenia działalności na te, przy nabyciu których będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT[/b] (będą opodatkowane – jak np. energia, najem, paliwo itp.), i te, które nie podlegają VAT (koszty pracownicze, ubezpieczenia, usługi finansowe itp.). Tylko pierwsza grupa kosztów będzie mieć znaczenie przy wyliczeniu opłacalności wyboru zwolnienia lub opodatkowania działalności. [/ramka]