- Nasza spółka prowadzi w Polsce działalność produkcyjną i rozlicza VAT. Od czerwca w ramach tej działalności użytkujemy maszynę, której nieodpłatnie użyczyła nam firma niemiecka. Zgodnie z umową z maszyny możemy korzystać do końca roku, potem powinniśmy ją zwrócić albo kupić. Czy nieodpłatne używanie maszyny powoduje, że musimy rozliczyć VAT z tytułu importu usług? -pyta czytelnik DF.
Świadczenie usług przez zagranicznego kontrahenta rzeczywiście może rodzić obowiązek rozliczenia VAT w Polsce. Przede wszystkim trzeba jednak ustalić, czy czynność ta jest wykonywana na terytorium kraju.
Jeśli chodzi o usługi najmu, dzierżawy lub inne o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu, miejscem ich świadczenia, a tym samym opodatkowania jest miejsce, w którym nabywca ma swoją siedzibę.
W rezultacie tego rodzaju czynności mogą skutkować powstaniem obowiązku podatkowego po stronie nabywcy (tzw. import usług).
Przez import usług rozumie się świadczenia, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca (art. 2 pkt 9 ustawy o VAT). Jest tak wtedy, gdy usługi są świadczone przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju (art. 17 ust. 1 pkt 4).
Tak więc w wypadku świadczenia przez podmiot zagraniczny usług na terytorium Polski obowiązek rozliczenia podatku ciąży na ich nabywcy. Rozliczenie następuje na podstawie faktury wewnętrznej, a kwota podatku należnego jest jednocześnie odliczana.
Niestety, z definicji tej w żaden sposób nie wynika, czy obejmuje ona wyłącznie czynności odpłatne, czy także nieodpłatne.
Możliwość opodatkowania VAT czynności nieodpłatnych to swego rodzaju wyjątek. Opodatkowaniu podlegają bowiem przede wszystkim czynności o charakterze odpłatnym (odpłatna dostawa towarów, odpłatne świadczenie usług, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem itp.).
Nieodpłatna dostawa towarów i nieodpłatne świadczenie usług podlegają VAT tylko w sytuacjach wskazanych w art.7 ust. 2 i 3 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Oczywiście tylko wtedy, gdy są spełnione określone w nich warunki (m.in. podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi czynnościami).
Wśród tych czynności nie jest jednak wymieniony import usług, co w mojej ocenie prowadzi do wniosku, że nieodpłatne nabycie usług od zagranicznego kontrahenta nie podlega opodatkowaniu.
Warto też przypomnieć, że zgodnie z art. 29 ust. 17 ustawy o VAT podstawą opodatkowania przy imporcie usług jest kwota, jaką powinien zapłacić usługobiorca. Moim zdaniem jednoznacznie to wskazuje, że pojęcie importu usług, a tym samym powstanie z tego tytułu obowiązku podatkowego odnosi się wyłącznie do czynności o charakterze odpłatnym.
Specyfika rozliczania czynności nieodpłatnych, a więc m.in. uzależnienie opodatkowania od spełnienia określonych warunków przez świadczeniodawcę, wskazuje, że czynności te mogą ewentualnie rodzić obowiązek podatkowy wyłącznie po jego stronie. Konsekwentnie - przekazanie maszyny do nieodpłatnego używania nie powoduje powstania obowiązku podatkowego po stronie beneficjenta, czynność ta nie jest importem usług.
