Prawo celne
– reguluje ustawa
, która normuje tryb i zasady przewozu towarów na polski obszar celny oraz wywozu towarów z polskiego obszaru celnego, związane z tym prawa i obowiązki osób oraz uprawnienia i obowiązki organów celnych.
Towary zwolnione z cła
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej w dniu 1-go maja 2004 r. Polskę objęto unią celną. Oznacza to, że towary przywożone do Polski z krajów członkowskich Unii Europejskiej są zwolnione z cła. Przepisy prawa celnego mają zastosowanie do towarów wprowadzanych na obszar celny Unii lub wyprowadzanych z Wspólnoty. Przepisy dotyczące zwolnień celnych znajdują się przede wszystkim w przepisach rozporządzenia Rady (EWG) Nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych.
Przywóz rzeczy znajdujących się w bagażu osobistym podróżnego
Jeżeli chodzi o podróżnych, którzy przybywają z terenu państwa trzeciego na obszar celny Unii, to zwolnione z należności przywozowych są towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych, pod warunkiem, że wwożone towary nie mają charakteru handlowego.
Bagaż osobisty
- to cały bagaż, który podróżny przedstawia organom celnym przy wjeździe na obszar celny Wspólnoty, jak również każdy bagaż przedstawiony tym samym organom w późniejszym terminie, pod warunkiem, że możliwe jest przedłożenie dowodu na to, że przy wyjeździe podróżnego bagaż został zarejestrowany, jako bagaż towarzyszący, przez przedsiębiorstwo, które dokonało jego przewozu do Wspólnoty z państwa trzeciego, z którego przybył.
Przywóz o charakterze niehandlowym
- to przywóz, który:- ma charakter okazjonalny, i
- składa się wyłącznie z towarów przeznaczonych do własnego użytku podróżnych lub ich rodzin, lub przeznaczonych na prezenty. Rodzaj i ilość tych towarów powinna być taka, aby nie wskazywała na przywóz w celu handlowym. Podróżnych, którzy ukończyli 17 rok życia obowiązują następujące normy ilościowe i wartościowe na przywóz ze zwolnieniem z należności przywozowych niżej wymienionych towarów:
- wyroby tytoniowe: 200 papierosów, lub 100 cygaretek (cygar o masie nie przekraczającej 3g/szt.), lub 50 cygar, lub 250 g tytoniu do palenia lub proporcjonalna ilość tych różnych produktów w zestawie;
- spirytus i napoje alkoholowe: napoje destylowane i spirytusowe o objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22 % obj.; nieskażony alkohol etylowy o objętościowej mocy alkoholu wynoszącej 80% obj. lub więcej: 1 litr, lub napoje destylowane i spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, tafia, sake lub podobne napoje o objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22 % obj.; wina musujące, wina likierowe: 2 litry lub proporcjonalny asortyment tych produktów w zestawie i wina niemusujące: 2 litry.
Ponadto podróżny ma możliwość przywieźć bez cła nie więcej niż 50 gramów perfum i nie więcej niż 250 ml wód toaletowych, a produktów leczniczych - w ilości przeznaczonej na własne potrzeby.
Oprócz towarów, o których mowa wyżej, podróżny może przywieźć rzeczy o łącznej wartości nieprzekraczającej 175 euro, a jeżeli nie ukończył 15 roku życia - 90 euro. Inne, niższe normy obowiązują podróżnych mających miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej, pracowników strefy nadgranicznej oraz członków załóg środków transportu wykorzystywanych w ruchu między krajami trzecimi, a Wspólnotą.
W odniesieniu do ww. grup osób obowiązują następujące normy ilościowe niżej wymienionych towarów:
- napoje alkoholowe:napoje destylowane i spirytusowe o objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22 %, alkohol etylowy nieskażony o objętościowej mocy alkoholu wynoszącej 80% lub więcej - 0,5 litra, albo napoje destylowane i napoje spirytusowe, aperitify na bazie wina lub alkoholu, ratafia, sake lub podobne napoje o objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22%, wina musujące, wina wzmocnione - 0,5 litra i wina niemusujące - 0,5 litra;
- tytoń i wyroby tytoniowe: papierosy - 20 sztuk, albo cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 g) - 15 sztuk, albo cygara - 5 sztuk, albo tytoń, tabaka - 20 gramów;
- perfumy - 25 gramów; wody toaletowe - 0,1 litra;
- produkty lecznicze - w ilości przeznaczonej na potrzeby osobiste podróżnego.
Oprócz tego łączna wartość zwolnionych z należności przywożonych towarów, innych niż wymienione wyżej, przywożonych przez podróżnego z ww. grup osób, nie może przekraczać równowartości 80 euro. Wartość zwolnionych z należności przywozowych towarów przywozowych w bagażu osobistym podróżnego, który nie ukończył 15 roku życia, nie może przekraczać równowartości 90 euro.
Cło
– rodzaj opłaty, pobieranej przez państwo przede wszystkim przy przywozie, rzadziej przy wywozie towaru za granicę. Ma na celu zwiększenie wpływów do budżetu państwa, ochronę rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed towarami wyprodukowanymi za granicą.
Rodzaje ceł
:
- importowe – jego celem jest ochrona produkcji krajowej oraz zwiększenie dochodów państwa;
- tranzytowe - nakładane na obcych kupców przejeżdżających przez dany kraj, stosowane bardzo rzadko, ponieważ brak ceł przewozowych skłania do tranzytu przez dany kraj, co może oznaczać większe wpływy z udostępnienia sieci transportowej oraz środków transportu;
- ekspansywne - ma na celu utrzymanie wysokich cen na rynku wewnętrznym;
- fiskalne - zapewnia państwu odpowiednie dochody, obecnie rola fiskalna ceł nie jest dominująca;
- ochronne - jego celem jest ochrona produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną;
- eksportowe - nakładane głównie na surowce w celu zachęcania do ich przetwarzania w kraju, powoduje wzrost cen produktów krajowych za granicą.
Efekt stosowania cła
– przejawia się we wzroście cen towarów importowanych, na które je nałożono. Skutkiem tego może być spadek popytu na towary obłożone cłem, a co za tym idzie spadek ich sprzedaży. Gdy towary te nie są wytwarzane przez krajowych producentów, może spaść ich konsumpcja. Jeśli są produkowane także w kraju, to wzrost cen towarów zagranicznych może prowadzić do wzrostu produkcji ich krajowych odpowiedników. W dalszej kolejności skutkuje to zwiększeniem zatrudnienia w danej gałęzi.
Unia Celna
- Po wejściu Polski do Unii nasz kraj objęto unią celną. Urzeczywistnia idee jednolitego rynku, pozwalając na swobodny, niczym nie skrępowany, przewóz towarów pomiędzy państwami tworzącymi wspólny rynek i będącymi jednocześnie członkami Unii Europejskiej. Unia Celna oznacza wprowadzenie jednolitych przepisów we wszystkich państwach członkowskich jak i również stosowanie wspólnej taryfy celnej względem państw trzecich. Oznacza to, że towary przywożone do Polski z innych krajów Unii nie są obciążane cłem. Wyjeżdżając poza obszar Unii Europejskiej opłatom nie będzie podlegał bagaż osobisty, pod warunkiem, że wwożone przedmioty nie będą miały handlowego charakteru, a będą przedmiotami do własnego użytku podróżnych lub ich rodzin, lub przeznaczonych na prezenty. Chodzi o to, aby rodzaj i ilość towarów była taka, aby nie wskazywała na przywóz w celu handlowym. Kodeks celny przewiduje także zwolnienie od cła przedmiotów użytku osobistego, z zachowaniem norm ilościowych. Podróżni przyjeżdżający spoza krajów Wspólnoty Europejskiej muszą się liczyć z zakazami wwozu towarów bez odpowiednich pozwoleń i zaświadczeń.
Wspólna Taryfa Celna
- Polska przystępując do Unii Europejskiej przyjęła Wspólną Taryfę Celną Unii Europejskiej. Wykaz ten podzielono na 21 sekcji, te z kolei na 97 działów. Tam pod ściśle określonymi sygnaturami kodowymi znajdują się towary. Wspólna taryfa celna jest ustalana przez Radę na wniosek Komisji Europejskiej. Obecnie obowiązującymi przepisami prawnymi określającym stawki taryfowe w stosunku do państw trzecich są normy zawarte w rozporządzeniu Rady. Zawiera ono spis towarów w formie scalonej nomenklatury, gdzie każdemu towarowi jest przyporządkowany numer kodu wraz z odpowiednią stawką celną. Stawki celne wyrażone są w różnych jednostkach: procentowo, kwotowo, w sposób mieszany. Każdego roku Komisja publikuje uaktualnioną wersję nomenklatury wraz ze stawkami. Żadne państwo członkowskie nie może więc samodzielnie dokonywać zmian w taryfie.
Wolne obszary celne i składy wolnocłowe
- są częściami obszaru celnego Wspólnoty lub pomieszczeniami znajdującymi się na tym obszarze, oddzielonymi od pozostałej jego części. Istota wolnych obszarów celnych polega na przyznaniu na wydzielonym terytorium danego państwa specjalnych, korzystnych, warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Dotyczą one zarówno przedsiębiorców działających w takich obszarach jak i towarów doń wprowadzanych. Instytucja wolnych obszarów celnych jest wykorzystywana w życiu gospodarczym od wielu wieków.
Dług celny
– powstałe z mocy prawa zobowiązanie do uiszczenia należności celnych przywozowych lub należności celnych wywozowych odnoszące się do towarów.
Dłużnik
– każda osoba zobowiązana do zapłacenia kwoty wynikającej z długu celnego.
Kontyngent taryfowy
- określona ilość towaru, która w okresie kontyngentowym (okresie, na jaki kontyngent taryfowy ustanowiono) może być przywieziona i dopuszczona do obrotu po stawkach celnych preferencyjnych. Import poza takim kontyngentem taryfowym jest możliwy, ale przy zastosowaniu stawek celnych wynikających z taryfy celnej. Upływ terminu, na jaki ustanowiono kontyngent taryfowy lub wykorzystanie takiego kontyngentu taryfowego powodują, że automatycznie są naliczane stawki wynikające z taryfy celnej UE.
Plafon taryfowy
- elastyczna forma kontyngentu taryfowego. Jego elastyczność polega na tym, że przekroczenie wielkości, na jaką ustanowiono ten środek preferencyjny, nie oznacza automatycznego zamknięcia możliwości importu po preferencyjnych stawkach celnych (w przeciwieństwie do kontyngentu taryfowego, który po wyczerpaniu nie daje możliwości importu po obniżonych stawkach celnych w ramach tego samego środka).
Tranzyt
– polega na przemieszczaniu towarów krajowych i zagranicznych z jednego miejsca do drugiego miejsca znajdującego się na polskim obszarze celnym. Procedura tranzytu kończy się w momencie, gdy towary wraz z dokumentacją zostaną przedstawione w urzędzie celnym przeznaczenia.
