Ulga podatkowa Innovation Box - 5 proc. z kwalifikowanych praw własności intelektualnej

Uchwalenie przepisów dotyczących ulgi nazwanej IP Box, spowodowało wiele pytań dotyczących jej rozliczania. Czy nową ulgę będzie można stosować łącznie z funkcjonującym już rozwiązaniem, tzw. ulgą B+R? Jakie podmioty będą mogły skorzystać z ulgi? Jaką dokumentację prowadzić w celu skorzystania z preferencji?

Czytaj także: Innovation Box - nowa ulga w PIT i CIT od 1 stycznia 2019

Nie powinno dziwić, że podatnicy chcą wiedzieć w jaki sposób zastosować preferencję, gdyż pozwala ona na 5-proc. opodatkowanie dochodów uzyskiwanych przez podatnika z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Praktyka dopiero się kształtuje W celu wyjaśnienia kluczowych aspektów stosowania omawianej preferencji podatkowej, 12 kwietnia 2019 r. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień dotyczący preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez kwalifikowane prawa własności intelektualnej (IP). Przepisy o IP Box to nowość w polskim systemie prawa podatkowego, co oznacza, że nie ma jeszcze wykształconej praktyki, a nawet teorii stosowania tych przepisów. W konsekwencji, celem objaśnień IP Box jest przedstawienie prawidłowego rozumienia przepisów tak, aby od początku konstytuowała się jak najlepsza praktyka ich stosowania, tj. jak najbardziej przewidywalna i jednolita oraz oparta na odpowiednich metodach wykładni prawa podatkowego.

Po wypracowaniu ostatecznej wersji objaśnień podatkowych będą one miały ogromne znaczenie. (...)

Stosownie do art. 14n § 4 pkt 1 ordynacji podatkowej, zastosowanie się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną prawno-podatkową. Prezentujemy najistotniejsze tezy objaśnień IP Box.

Kto skorzysta

Jak wskazuje projekt objaśnień, preferencja jest skierowania do wszystkich podatników PIT oraz CIT, którzy prowadzą działalność kwalifikującą się jako działalność badawczo-rozwojowa i osiągających dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Co istotne, preferencja IP Box może mieć zastosowanie również do zagranicznego podatnika, osiągającego dochody na terytorium Polski z prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem położonego w Polsce stałego zakładu.

Warunkiem skorzystania z preferencji jest wymóg prowadzenia prac działalności badawczo-rozwojowej, bezpośrednio związanej z wytworzeniem, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP.

Działalnością badawczo-rozwojową jest działalność twórcza, obejmująca badania lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania istniejących zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Działalnością rozwojową jest aktywność nastawiona na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań o unikatowym charakterze.

Jeśli podatnik chce skorzystać z preferencji, musi przyczynić się twórczo do powstania kwalifikowanego prawa. Podatnik zamierzający rozliczyć się, korzystając z preferencyjnej stawki, musi zatem wytworzyć dane prawo w prowadzonej działalności gospodarczej, lub nabyć takie prawo i je ulepszyć lub rozwinąć.

Samo wytworzenie, jak łatwo się domyślić, oznacza wykreowanie nowego kwalifikowanego IP od początku. Rozwinięcie odnosi się do rozbudowania zakresu funkcjonalnego istniejącego kwalifikowanego IP, np. poprzez dodanie nowych właściwości. Ulepszenie natomiast opiera się na poprawieniu istniejących funkcjonalności, zmianie poprzez udoskonalenie istniejących już rozwiązań.

W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na element pozwalający przyjąć, że prawo zostało ulepszone lub rozwinięte. Ministerstwo wskazuje, że ulepszenie czy rozwinięcie danego prawa powinno łączyć się w szczególności ze zwiększeniem dochodów z niego osiąganych.

Dodatkowo, ustawodawca nie wymaga od podatnika aby był wyłącznym właścicielem praw kwalifikowanych. Do skorzystania z ulgi wystarczające jest posiadanie licencji lub bycie współwłaścicielem danego prawa.

Prawa kwalifikowane...

Zgodnie z projektem objaśnień, prawa kwalifikowane muszą spełniać łącznie trzy warunki, mianowicie:

• zostać wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej,

• należeć do katalogu praw określonych w art. 24d ust. 2 ustawy o CIT (art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT),

• podlegać ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych których stroną jest Polska lub innych umów międzynarodowych których stroną jest Unia Europejska.

Precyzując, prawa kwalifikowane wskazane w ustawie to:

• patent,

• prawo ochronne na wzór użytkowy,

• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,

• prawo z rejestracji topografii układu scalonego,

• dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,

• prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,

• wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin,

• autorskie prawo do programu komputerowego.

... i ich ochrona

Zasady przyznawania ochrony prawnej dla poszczególnych kategorii kwalifikowanych IP wynikają z postanowień właściwych ustaw (np. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W zależności od rodzaju tego prawa, obowiązują określone krajowe procedury ubiegania się o ochronę. Podatnik może powołać się na prawo ochronne przyznane w innym państwie, jeśli ochrona na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej gwarantowana jest na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych.

Jak wskazuje się w projekcie, utrata prawa do kwalifikowanego IP oznacza również utratę możliwości korzystania z preferencyjnej stawki. Powody utraty prawa mogą być różne, np. wygaśnięcie patentu wskutek nieopłacenia opłaty za ochronę patentową lub utrata prawa w związku z prawomocnym orzeczeniem sądu.

Ustalanie dochodu i podstawy opodatkowania

Wysokość dochodu z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn:

• dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i

• wskaźnika nexus, obliczanego według wzoru wskazanego w ustawie.

Dochodem z kwalifikowanego IP jest dochód osiągnięty przez podatnika w ciągu roku:

• z opłat lub należności wynikających z umów licencyjnych, dotyczących kwalifikowanego IP;

• ze sprzedaży kwalifikowanego IP;

• z kwalifikowanego IP uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;

• z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego IP, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym w postępowaniu sądowym lub arbitrażu.

Wskaźnik nexus oblicza się zgodnie z następującym wzorem: (?+?) ? 1,3 / ?+?+?+?

Poszczególne litery we wzorze oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika:

a – na prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym IP,

b – na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego,

c – na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego,

d– na nabycie przez podatnika kwalifikowanego IP.

Wyliczenie wskaźnika prowadzi do wniosku, że im więcej procesów związanych z innowacjami podatnik będzie przeprowadzał we własnym zakresie lub zlecał podmiotom niepowiązanym, tym dochód kwalifikowany podlegający preferencyjnej stawce 5 proc. będzie wyższy. Analogicznie, im więcej kosztów zostanie poniesionych przez podatnika na nabycie wyników prac od podmiotów powiązanych lub na nabycie kwalifikowanych IP od podmiotów niepowiązanych, tym mniejszy będzie wskaźnik pozwalający na zastosowanie preferencyjnej stawki podatku.

Przykład

Przyjmijmy, że firma osiągnęła następujące parametry:

• 1 000 000 zł - wartość wydatków poniesionych bezpośrednio (tzw. własnych, nie zlecanych zewnętrznym podmiotom) przez samego podatnika (lit. a ze wzoru);

• 200 000 zł - wartość wydatków poniesionych na rzecz podmiotu niepowiązanego (lit. b ze wzoru);

• 800 000 zł - wartość wydatków poniesionych na rzecz podmiotu powiązanego (lit. c ze wzoru);

• brak nabytego prawa IP (lit. d ze wzoru)

(1 000 000 + 200 000) x 1,3 / 1 000 000 + 200 000 + 800 000 = 1 200 000 x 1,3 / 2 000 000= 1 560 000 / 2 000 000 = ?,?? (????ź??? nexus)

koniec przykładu

Ewidencja zdarzeń gospodarczych

Jak wiele rozwiązań podatkowych, ulga IP Box poza przywilejami będzie niosła za sobą również pewne obowiązki dla podatników. Zgodnie z uregulowaniami podatnicy stosujący stawkę 5 proc. mają obowiązek prowadzenia odrębnej ewidencji dla wszystkich operacji finansowych związanych z uzyskiwaniem dochodów z praw kwalifikowanych.

Podatnik uzyskujący dochody z kwalifikowanych IP powinien poprzez odpowiednie zmiany w dokumentacji przyjętych zasad (polityce) rachunkowości dokonać wyodrębnienia w ewidencji księgowej operacji gospodarczych dotyczących każdego kwalifikowanego IP, umożliwiającego uzyskanie informacji wymaganych w zakresie rozliczania przychodów, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodu lub straty. Wymagana jest wyodrębniona ewidencja zarówno dla kont przychodów, kosztów uzyskania przychodów, dochodów (strat) z kwalifikowanych IP, kont dotyczących środków trwałych, jak i rozrachunków.

Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, w szczególności ci podatnicy, którzy pracują nad wytworzeniem więcej niż jednego kwalifikowanego IP, powinni prowadzić ewidencję projektów badawczo-rozwojowych, która składałaby się z elementów:

• opisu projektu;

• czasu rozpoczęcia i zakończenia projektu;

• wykazu osób zaangażowanych w dany projekt;

• wykazu prac stworzonych w danym projekcie, z imiennym przyporządkowaniem do konkretnej osoby wykonującej daną pracę.

Kiedy rozliczyć preferencję

Dochód z kwalifikowanych IP wykazuje się w zeznaniu podatkowym za rok, w którym został on osiągnięty. Oznacza to, że IP Box, podobnie jak ulga B+R, jest preferencją podatkową, z której można skorzystać po zakończeniu roku podatkowego w zeznaniu rocznym.

Podatnicy nie mają możliwości skorzystania z IP Box w trakcie roku podatkowego, poprzez pomniejszenie zaliczek na podatek dochodowy. Dochód z kwalifikowanych IP wykazuje się w zeznaniu podatkowym za rok, w którym został osiągnięty, z preferencyjnych warunków rozliczeń można zatem skorzystać po zakończeniu roku. W trakcie roku podatnik jest zobowiązany rozliczać się na zasadach ogólnych, a dopiero po jego zakończeniu nadpłacony podatek podlega z urzędu zaliczeniu na poczet bieżących zobowiązań, a w razie ich braku nadpłata jest zwracana.

Stosowanie z ulgą B+R

Jak wskazało ministerstwo, możliwość skorzystania z ulgi jest dla podatnika uprawnieniem a nie obowiązkiem. To podatnik będzie mógł zdecydować czy chce skorzystać z ulgi B+R, IP Box czy może z obu preferencji jednocześnie, w zależności od sytuacji faktycznej.

Zastosowanie obu wskazanych ulg może okazać się dla podatnika bardzo korzystne i doprowadzić do kumulacji ulg w następujących po sobie latach, ponieważ obie ulgi mają zastosowanie na różnym etapie.

B+R jest ulgą kosztową. Dzięki jej zastosowaniu można ponownie odliczyć wydatki już wcześniej uwzględnione w kosztach podatkowych, tym razem w zeznaniu rocznym. IP Box jest preferencją przychodową, umożliwiającą skorzystanie z obniżonej, 5 proc. stawki podatku, również w rozliczeniu rocznym.

Co ze schematami

Wiele osób zadaje sobie pytanie jak należy traktować ulgę IP Box w związku z wprowadzonymi przepisami dotyczącmi raportowania schematów podatkowych. Projekt objaśnień porusza ten problem, wskazując że skorzystanie z preferencji nie będzie podlegało raportowaniu, jeżeli koszty podlegające uwzględnieniu w IP Box zostały już poniesione, a ich poniesienie nie było determinowane zamiarem odniesienia korzyści podatkowej. Projekt wyjaśnia ponadto, iż aby nie było mowy o zamiarze odniesienia korzyści podatkowej, wydatki muszą być typowymi dla prowadzenia danej działalności gospodarczej i powinny być podyktowane względami biznesowymi np. potrzebą zachowania konkurencyjności.

Stosowanie ulgi IP Box jest bez wątpienia interesującym rozwiązaniem dla wielu przedsiębiorców. Pojawia się jednak nadal wiele niewiadomych, choćby ze względu na to, że objaśnienia są w fazie projektowej i nadal nie jest znany ich ostateczny kształt. Podatnikom nie pozostaje zatem nic innego jak czekać na dalszy rozwój wydarzeń i na kolejne informacje prezentowane przez ministerstwo.